• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Columns » Theo en Thea, Youp en ‘De eerste edele waarheid’

Theo en Thea, Youp en ‘De eerste edele waarheid’

19 januari 2015 door Robert Keurntjes

Een collega filosoof begon zijn boek met een herinnering aan Theo en  Thea. Iedereen van mijn leeftijd en ouder met enigszins progressieve ouders kan zich het duo met de hazentanden nog wel herinneren. Voor de VPRO behandelden ze uiteenlopende onderwerpen waarbij één vraag iedere keer terug kwam: “waar gaat het eigenlijk over?”

Mijns inziens stellen we ons die vraag veel te weinig. We hebben vaak al een mening ergens over voordat we überhaupt een vraag gesteld hebben, laat staan de vraag “waar gaat het eigenlijk over”? Ook de afgelopen weken mistte ik die vraag, bijna iedereen begon met een mening en had wel een antwoord. Een uitzondering was Youp van ‘t Hek. In het verlengde van zijn oudejaars conference herinnerde hij ons bij DWDD aan de vraag: “wat is de vraag”?

“Als geweld het antwoord is, wat is dan de vraag”? klonk het haast wanhopig ergens in zijn conference. Helaas luisteren we meer naar Youp omdat we willen lachen dan omdat we willen stilstaan en denken.

Stilstaan is niet onze sterkste eigenschap. Individuen doen soms wel aan stilzitten maar wanneer hoor je iemand zeggen dat we ergens bij stil moeten staan en dat vervolgens ook echt doet? En dan bedoel ik  uiteraard meer dan één minuut stilte en niet om onze mening te  verankeren maar om eens echt zwijgend te aanschouwen.

Judith Butler wees er in een essay ooit op hoe snel (ik geloof dat het acht dagen was) na 9/11 George Bush verklaarde dat het tijd was om te stoppen met rouwen en dat het tijd was om in actie te komen. De actie was “the war on terror”. De vraag van Youp was nog niet gesteld en  Theo en Thea speelden geen rol in de opvoeding van Bush. Butler noemde het niet langer stilstaan bij de vraag wat en waarom er gebeurd was, een gemiste kans.

Ook nu, na de aanslag in Parijs, lijkt die kans gemist te worden. Politici roepen alweer ‘oorlog’ en de menigte verklaart “je suis  Charlie” zonder zich af te vragen wie Charlie is, behalve het slachtoffer van een brute aanslag, en wat je er mee zegt. Ik heb ook even overwogen om te roepen “je suis Charlie”, maar ik kon het niet omdat ik me niet wil vereenzelvigen met het beledigen, schofferen en  provoceren wat deel uitmaakt van Charlie’s humor.

“Als geweld het antwoord is, wat is dan de vraag”? Een beledigende of provocerende spotprent is niet genoeg om iemand te vermoorden, laat staan twaalf mensen. Er is meer aan de hand. Waarom is er zo’n grote groep boze jonge mensen die bereid zijn om te doden en te sterven voor hun ideaal?

Ik weet het antwoord niet, maar het niet stellen van de vraag is een gemiste kans op een antwoord en een veiligere wereld. Niks vragen en meteen terugslaan lost niks op. Er is voor zover ik weet nog nooit een vriendschap gesloten door middel van geweld.

Ook in ons dagelijks leven missen we die kans nog al eens. Op straat,  op het werk en in de huiskamer reageren we meestal erg snel op wat een ander zegt of doet zonder eerst stil te staan bij de vraag: “waar gaat het eigenlijk over”,  of, “wat is de vraag”?

Steeds vaker heb ik het vermoeden dat de ‘eerste edele waarheid’ weleens anders ontstaan zou kunnen zijn dan ze ons vertellen. Ik  vermoed dat het geen antwoord is op de vraag naar waarheid maar een  tegenreactie en in die zin dichter bij een vraag.

Ook Boeddha zal te maken gehad hebben met mensen die het wel wisten en de waarheid verkondigden. Maar ook met mensen die op zoek waren naar ‘De Waarheid’. Hij zal mensen tegenover zich gevonden hebben die claimden dat wat hij verkondigde niet de waarheid was en mensen die hem om de waarheid kwamen vragen. Ook zullen er al vlug mensen geweest zijn die dat wat Boeddha vertelde als de waarheid gingen verkondigen.

Ik vermoed soms dat op een dag Boeddha in één of ander park zat en er een man naar hem toe kwam met de vraag “Heer Boeddha, wat is De Waarheid”? Hij was niet de eerste en niet de enige die het antwoord  wilde weten. De menigte spitste haar oren en Boeddha zuchtte diep. (‘alweer die vraag. Waar gaat het eigenlijk over? De waarheid? Ik zal jullie de waarheid vertellen.) Waarop Boeddha sprak: “De waarheid is  dat alles in ons leven gepaard gaat met lijden” (‘en meer is er niet. Face-it’).

Het is verleidelijk om die uitspraak op te pakken zoals de volgelingen van Brian zijn sandaal oppakten, en rond te dragen als een kostbaar geschenk zonder je af te vragen waar het eigenlijk over gaat. Wellicht zouden we er goed aan doen om niet alleen over te gaan naar de tweede, derde en vierde edele waarheden, maar om eens wat langer stil te  blijven staan bij de eerste.

Als alles in het leven gepaard gaat met lijden dan zou de poging om  aan dat lijden te ontstijgen weleens een belangrijke drijfveer kunnen zijn. Ook wanneer een ander iets doet wat je niet bevalt. Wellicht zouden we in zo’n situatie eens de vraag moeten stellen wat de vraag van de ander is, wat is het lijden waar de ander een antwoord op  probeert te vinden. “Als geweld het antwoord is, wat is dan de vraag”?

In plaats van de strijd aan te gaan met de ander (in de wereld, op straat, op de werkvloer en in de woonkamer) zouden we ook kunnen zeggen: “ik doe niet mee met jouw strijd, maar ik wel weten waar het eigenlijk over gaat en wat het is dat je van me vraagt”. Als een ander meent dat ik haar of hem lijden berokken, of onrecht aan doe, waarom zou ik daar niet naar willen luisteren? Ook wanneer ik dat al veel te lang niet gedaan heb en de ander allang niet meer verwacht dat ik  luister. Mijn goede bedoelingen zullen zeker niet altijd meteen herkend worden, maar zoals een Chinees spreekwoord zegt: “zelfs de  langste reis begint met de eerste stap”.

“Waar gaat het eigenlijk over”?

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns Tags: geweld, kansen, Robert Keurntjes, vier edele waarheden, vraag, wat is de vraag, Youp van 't Hek

Lees ook:

  1. Religie en onzekerheid
  2. Het jaar 2017 – de tweehonderdennegenennegentigste dag – mannenslaag
  3. Het jaar 2019 – dag 170 – verward
  4. (De illusie van) vrijheid

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Henk zegt

    19 januari 2015 om 07:49

    Een vraag zowel als een antwoord – ongeacht de volgorde – zijn beide een poging om de werkelijkheid waarvan we vermoeden dat-ie er is te reduceren tot een hapklare brok. Zo brengen we alle verschijnselen terug tot een hersenactiviteit en koesteren een vaag soort illusie dat alle verschijnselen in de fenomenale wereld verklaard en begrepen kunnen worden. Vraag en antwoord zijn een dualistisch stel en houden een individu ver verwijderd van het ontdekken van zijn oorspronkelijke natuur. Een wurggreep van vraag en antwoord waaraan geen ontkomen is. De definitieve vraag en het definitieve antwoord kunnen nooit gesteld of gegeven worden. Vraag en antwoord vormen samen de eerste Edele Waarheid.

    Henk

  2. Annemiek Deerenberg zegt

    19 januari 2015 om 14:55

    Dank je wel, Robert.

Primaire Sidebar

Door:

Robert Keurntjes

Robert Keurntjes is filosoof en combineert philosophy of mind met boeddhistische filosofie in relatie tot hedendaagse vraagstukken.’ Site: robertkeurntjes.nl 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 20 mei 2022 - 22 mei 2022
    The work that reconnects -Het werk dat weer verbindt
  • 22 mei 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 22 mei 2022
    Lezingencyclus
  • 23 mei 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • 23 mei 2022
    Discovering Buddhism taster / refresh evenings
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – De jonge Filosoof

Erik Hoogcarspel - 9 mei 2022

In het boekje “De jonge filosoof” wordt een zekere Christoph opgevoerd, die in de bibliotheek een boek vindt van David van Goorle. Dit is het kleinere boek “Idea Physicae”, maar dan in het Nederlands. Christoph vindt met andere woorden de (niet bestaande) Nederlandse uitgave” Schets van de Natuur” in de bibliotheek.

Over populisme en het menselijk tekort

Kees Moerbeek - 8 mei 2022

‘Waarom is de burger boos?’ is volgens de geschiedkundige Maarten van Rossem gemakkelijk en ook wetenschappelijk verantwoord te beantwoorden, schrijft hij in zijn boek Waarom is de burger boos? De burger is boos, omdat hij bezorgd is over de omvangrijke immigratie en de veronderstelde negatieve effecten op onze samenleving. Dit artikel geeft een indruk van zijn boek, met aanvullingen van de socioloog Anton Zijderveld.

Boekbespreking – Een leven als ‘man of letters’. Biografie van David Hume.

Erik Hoogcarspel - 1 mei 2022

De rede kan ons tot overtuigingen leiden of laten twijfelen, maar alleen gevoelens zetten ons volgens Hume aan tot daden. Hume onderscheidt primaire indrukken en secondaire. Gevoelens zijn secondaire indrukken, want ze zijn als het ware een reactie op primaire indrukken, zoals pijn of genot.

Voor kinderen is een heel dorp nodig (2)

Rob van Boven en Luuk Mur - 20 april 2022

We houden van categorieën. Deze ouders zijn fout, en die pleegouders zijn goed. Zou het kunnen zijn dat er bij die foute ouders ook sterke punten zijn? En kan het zijn dat pleegouders ook hun problemen hebben? Wat voor boodschap krijgt een kind dat bij de ouders weggehaald is, bijvoorbeeld vanwege de toeslagenaffaire. Je ouders zijn slecht, fraudeurs, oplichters. Je bent nu bij ons en wij zijn goed?

Onmacht begrijpen, zonder klakkeloos goed te praten

Kees Moerbeek - 18 april 2022

In de ogen van de nieuwrechtse populisten is de gewone man de dupe van de globalisering en de immigratie, die hem dreigen weg te vagen. Deze taal verstaan de progressieven niet en ze staan met een mond vol tanden. Dit populisme gaat over identiteit en gemeenschap en dit bezorgt weldenkenden koude rillingen, aldus de auteur. Ook hierdoor werden de uitwassen van de globalisering en de immigratie niet ingezien. Deze populisten richten hun pijlen dan ook op de ‘de zelfgenoegzame, progressieve elite’, die een betere wereld had willen bewerkstelligen, maar ‘intussen de gewone man doodgemoedereerd aan zijn lot overliet.’

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • De schoonheid van de lente blokkeert mijn weg
  • Boeddha en zijn innerlijke verlichtingsstrijd
  • Boeken – Cijfers kunnen de wereld redden
  • ER blokkeert olietransporten BP Raffinaderij Rotterdam
  • Verlichting? Je moet er niet aan denken

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens