Daar herken ik mij niet in – Jij wel?

In de reactie van Gertjan Mulder op de kritiek op de ondoorzichtigheid van de BOS zegt hij in zijn reactie “daar herken ik mij niet in.”
Deze zinsnede mag zich – helaas – in een toenemende populariteit verheugen. Hoewel ik hier wel een onmiddellijke aversie tegen opmerkte – en tegen de gebruiker(s) ha ha – negeerde ik die aanvankelijk.

Pas nadat die opmerking vaker langs kwam – is die populariteit toch nog ergens goed voor – besloot ik er eens beter naar te kijken.

Dooddoeners

Je kent ze wel, die opmerkingen die je maar halfbewust in de gaten hebt maar waarbij je onmiddellijk ervaart – hier klopt iets niet. Je probeert je vinger er achter te krijgen maar dat valt nog niet mee.

Het zit in de categorie ‘koekje van eigen deeg’ en ‘sigaar uit eigen doos’ – mooie beeldspraak toch! Ze horen bij de drogredenen, die zogenaamde redenen die logisch lijken maar het helemaal niet zijn. Een goed boek daarover is trouwens ‘Helder Denken, de routeplanner voor je brein‘ van Kees Kraaijeveld & Suzanne Weusten.

Gewaarzijn

Ik wil de talige, logische drogredenen graag uitbreiden naar een andere tak van sport, namelijk perceptie. Niks nieuws onder de zon natuurlijk, want Boeddha had het daar zo’n 2500 jaar geleden al over. Drogredenen kunnen we hier illusies noemen, want de taal is hier meer beeldend, visueel.
Gewaarzijn is zintuiglijk, het gaat over het (kunnen) waarnemen van wat er is. Gewaarzijn heb je nodig om je ervaringen om te kunnen zetten in bewuste ontwikkeling – en verantwoordelijkheid.

Blinde Vlek

‘Hier herken ik mij niet in’ wordt graag gebruikt om de conclusies uit een onderzoek of een beschuldiging – die de ontvanger niet bevalt – te pareren. Je neemt dan aan dat als je maar duidelijk maakt dat jij het niet herkent het niet waar is.
Bingo, daar is de drogreden alias illusie. Het enige wat hier per definitie waar lijkt is dat jij jezelf niet herkent in wat de ander beweert.

Zelfreflectie

Je kan natuurlijk ook niet zeggen dat de ander per definitie gelijk heeft – hoewel een serieus rapport wel wat meer inhoudelijk weerwerk mag krijgen. Wel zou het heel goed kunnen dat de maker van de opmerking te weinig zelfreflectie beoefent.
Zelfreflectie is het gebruiken van je zintuigen – gewaarzijn – in het hier en nu en waar nemen wie jij bent en wat je doet in interactie met je omgeving.

Verantwoordelijkheid

Zelfreflectie brengt je inzicht in jouw aandeel in de interactie. Dit inzicht – trouwens ook in je patronen van interactie natuurlijk – geeft je de mogelijkheid verantwoordelijkheid te nemen voor jouw aandeel.
Een goede tip van Arnold Mindell (Process Oriented Psychology) is er van uit te gaan dat als iemand je ergens van beschuldigt er minstens 1% waarheid zit in hun waarneming – hun interpretatie van hun waarneming laten we hier even voor wat ze is, hoe lastig dat ook mag zijn :-)

Die 1% – of meer natuurlijk! – erken je, je valideert de waarneming van de ander, dus je herkent je hier wel (deels) in. Daarna – en dus niet daarvóór – kan je dan de nodige nuances aanbrengen door met de ander in dialoog te gaan.

Verlies een illusie

Heb de moed zelfreflectie te beoefenen en je wel (deels) te herkennen in de waarneming van de ander. Mocht die toch enigszins hout snijden dan kun je vervolgens in dialoog gaan over de betekenis van de waarneming.

Zo leer ik over mijzelf en mijn blinde vlekken, en als bonus krijg ik ook nog een betere relatie met de ander.
Het enige wat ik te verliezen heb is een beperkende illusie.