Oplettende lezertjes zal het niet ontgaan zijn dat de namen van de Thaise mensen die we kennen alle heel kort zijn. Meestal bestaat zo’n naam maar uit één lettergreep, een enkele keer zijn het er twee. Toch zijn de meeste Thaise namen juist (veel) langer dan de onze. Maar de officiële namen worden eigenlijk alleen voor officiële documenten gebruikt. Iedereen krijgt bij de geboorte een bijnaam. En die bijnaam is soms allesbehalve flatteus, maar daar lijkt de drager helemaal niet mee te zitten.
Zo luistert de dochter van Pong (= bol) naar de bijnaam Pla (vis). De verhuurster van de nabije appartementjes heet Kai (kip). Aod is de naam van een vriend hier uit Hang Chat en betekent kikkervisje. Verder zien we hier in de diergerelateerde bijnamen onder meer varken (moe), muis (noe), mier (mot), kikker (kob) en garnaal (koeng) voorbij komen.
Pla
Kan je over de dieren nog verschillend denken, als wij genoemd zouden zijn naar lichamelijke kenmerken bij de geboorte zouden we daar niet altijd even gelukkig mee zijn. Maar de Thai vinden het geen probleem om Uan (vet) of Poey (dik) te heten. De meeste Thaise vrouwen heten “kleintje”. Daarvoor bestaan de Thaise namen Noi, Lek, Toi, Nit en Noey. Lek is trouwens ook in gebruik voor jongens, maar als jongensnaam veel minder populair.
Heel modern is het gebruik van Engelse woorden als bijnaam. De zoon van de eerder genoemde Pla heet bijvoorbeeld Prince. In een restaurant in Chiang Dao werden we bediend door New Year. Verder zou je zo maar een Apple, Milk, of Ice(cream) tegen het lijf kunnen lopen. Alleen hebben die laatste namen de Thaise spraakregels niet overleefd en zijn dat respectievelijk Eppon, Min en Ai(dtiem) geworden. En wat te denken van Kaffae? Die zou een smakelijk koppel kunnen vormen met Cake.
Kaffae
Voor ons leek het gebruik van bijnamen natuurlijk weer een mooi voorbeeld van hoe alles hier anders gaat. Tot we ons realiseerden dat wij eigenlijk hetzelfde doen. Maria Joanna Agnes Elisabeth is echt wat te veel van het goede. Mieke bekt dan veel lekkerder. En Franciscus Christiaan is ook een hele mond vol. Met François ben je sneller klaar. De lange namen houden we wel voor de officiële zaken. Voor de Thai zijn Mieke en François nog altijd erg exotisch. Mik en Frenk was het al een tijdje geleden geworden, maar nu vonden onze vrienden uit het dorp het tijd voor echte Thaise bijnamen. Mieke vond Ling (aap) wel bij mij passen, vanwege mijn lange slungelige ledematen. Maar waar je gerust vis, garnaal, varken of kikkervisje mag heten, blijkt aap echt niet te kunnen. Somtjid en Pradith rolden zowat over de grond van het lachen bij het horen van die suggestie. Tsjaang werd ik uiteindelijk, ofwel olifant. Dat klink in onze oren ook weer weinig vleiend, maar voor de Thai staat het juist voor sterk en respectabel.
Mieke kreeg de naam Malie (met de klemtoon op ie) toebedeeld, hetgeen jasmijn betekent. Net als Tsjaang is dat een respectvolle naam.
In het Thais wordt de naam altijd voorafgegaan door koen, letterlijk “mens”, maar handiger vertaald als meneer/mevrouw. Ben je al wat ouder, dan krijg je een voorvoegsel dat meer respect toont. Zo is Mieke nu Pa (tantetje) Malie en ben ik Loeng (oompje) Tsjaang. Het is nog even wennen, maar het voelt goed.
Loeng Tsjaang en Pa Malie
Het verhaal gaat trouwens dat de vreemde bijnamen niet zo maar gegeven worden, maar wel degelijk een bedoeling hebben. De geesten zouden er namelijk door misleid worden. Als ze met verkeerde bedoelingen achter Pla aan willen gaan, gaan ze in het aquarium zoeken in plaats van in het kinderbedje. En voordat ze de strijd met Lung Tsjaang aan durven te gaan zullen ze zich wel een paar maal achter de oren krabben. Arme geest die op zoek moet naar Bom, Gitaar, Ford, Benz of Cartoon. Die vindt het allemaal helemaal niet geestig meer.
