Het jaar 2020 – dag 34 – Pia’s pil

Het zal een volgende stap van D’66 zijn. Een wetsvoorstel om het verwekken en krijgen van kinderen door langdurig werklozen in wijken in grote steden te verbieden om de overheidskosten- elke mond moet gevoed worden, met uitkeringen omlaag te brengen. Wetsovertreders worden zwaar bestraft.

Een overheid die zich bemoeit met zaken van leven en dood, ik moet daar aan denken als ik D’66-Kamerlid Pia Dijkstra hoor praten over haar wetsvoorstel ‘Voltooid leven’. Er zijn mensen- jongeren en ouderen die zelf willen beslissen over de kwaliteit van hun leven en het beëindigen daarvan. Dat is hun goed recht. Hun leven is alleen van hen en mensen gaan nu al over hun eigen sterven.

Dijkstra wil die wens om het leven zelf te beeindigen in een wet vastleggen en naar ik begrepen heb ook het middel -zeg maar de pil van Drion- aan de doodswensers ter beschikking stellen. De wet van Dijkstra regelt in juridische zin de praktijk om te mogen sterven. Met uitsluitingen, leeftijden, wat is genoeg hebben van het leven, dat soort zaken. Maar hoe meet je nu of mensen werkelijk genoeg hebben van hun leven en naar de eeuwige dood verlangen. Ik heb een vriendin, niet de kleindochter van de zeevisser, die mij laatst toevertrouwde: ‘Het lijkt me heerlijk om dood te zijn, niet dat ik graag dood wil, het leven is fijn, maar het lijkt me zo rustig om niet elke dag weer dingen te moeten doen.’ Een vriend zei me dit weekeinde toen wij over Voltooid Leven van Dijkstra spraken, dat iemand graag dood wilde maar er ook wel van genoot om elke dag een lekker harinkje te eten. Geef die persoon elke dag een haring en de doodswens zal verdwijnen, zei hij.

Pia Dijkstra introduceert een overheid van de voor-altijd-niet meer-leven-handle. Een statelijke doodsmachine. Haar wetsvoorstel is gebaseerd op het Perspectief-rapport van onderzoeker Els van Wijngaarden, dat vorige week werd gepresenteerd. Driekwart van de 20.000 ondervraagden in het onderzoek is tussen de 55 en 75 jaar, is niet ziek maar wil wel dood.

Meer dan één op de drie mensen met een doodswens uit het onderzoek heeft financiële problemen. Voor tweederde is een fijne plek om te mogen wonen al een belangrijke reden om niet dood te willen. Ze wonen nu in huizen die naar hun mening weinig comfort en vreugde bieden. De kleindochter van de zeevisser noemt deze maanden het putteke van de winter, een vrij nare periode. Er zijn mensen die die puttekes haten, een mooie tijd om dood te gaan, maar opleven als de krokussen in bloei staan. Hun doodswens is tijdelijk en seizoen gerelateerd. Hoe beschrijf je als doodswenser de tijdelijkheid van je wens. Die is in geen wet vast te leggen. Is de pil van Pia binnen hun bereik?

De doodswensers van Pia zijn niet allemaal hoogopgeleide, welbespraakte, evenwichtige, kapitaalkrachtige senioren. Een aantal belangrijke redenen om dood te willen wordt ingegeven door een naargeestige woonomgeving, slechte zorg, een gebrek aan geld en inkomen, lange werkdagen en een laag salaris, en een overheid die mensen tot zelfmoord dwingt door ze als criminelen af te schilderen, zoals door de belastingdienst waar het om toeslagen gaat.

Vorige week waren er mensen in het nieuws die een dusdanige psychiatrische stoornis hebben dat ze dood willen maar ook niet. Ze hebben dwangmatige, verschrikkelijke gedachten. Psychiaters hebben geen tijd voor deze zware patiënten omdat die productie willen draaien en daarom de lichtste en snel te helpen gevallen uitkiezen. Voor de zware gevallen is er zelfs geen wachtlijst. Ik zag een neuroloog die wel aan de slag ging met deze mensen en ze behandelt met een eenvoudige lichttherapie. Met hun ogen volgen ze een bewegend lampje. Het effect is dat die behandeling, die oefening zoveel ruimte in de geest, de hersenen vraagt, dat ze geen tijd meer hebben om aan zelfdoding te denken. De verantwoordelijk minister heeft deze mensen toegezegd de psychiaters te dwingen hen als eersten te behandelen. Vrijwel alles komt voort uit de geest, doodswensen en tevredenheid.

Slechts een heel klein deel van de doodswensers wil daadwerkelijk een pil of een spuitje, zo blijkt uit het rapport. De rest heeft een ‘passieve’ doodswens, die zou gewoon graag op een dag niet meer wakker worden. Realiseert Dijkstra zich dat met haar wetgeving. De gelegenheid maakt de dief maatschappij, die zij voor ogen heeft.

Er zitten ook heel wat praktische kanten aan de ideeën van Dijkstra. Wie gaan die doodspillen aanschaffen, waar worden ze bewaard, word je verplicht zo’n pil ook daadwerkelijk in te nemen, hoeveel krijg je er per persoon, kan je je buurman er mee uit de weg ruimen als die na tienen ’s avonds zijn wasmachine laat draaien. Word je als een oplichter gezien als je de pil niet inneemt omdat een harinkje elke dag weer tot leven wekt. Krijg je als oplichter en ex-doodswenser ook een verbod op het maken en krijgen van kinderen?

Er is nog een ander aspect. In Nederland is het vrijwel onmogelijk om legaal een vuurwapen aan te schaffen. Je moet lid zijn van een schietvereniging of professionele jager zijn, wil je mogen schieten. Vuurwapenbezitters worden streng gecontroleerd en dan nog kan het fout gaan als de bezitter van een wapenvergunning rare en nare geestelijke afwijkingen krijgt. Als Pia haar zin krijgt komen er straks tienduizenden moordpillen in omloop, bij mensen thuis. Een (zelf)moorddadig leger is het effect. Een verloederde maatschappij.

Ik vind dat mensen die uitzichtloos lijden, of dat nu fysiek of psychisch is, humane middelen moeten hebben om daar een eind aan te maken. Pijnloos en effectief. Dat ze ook op een toegankelijke wijze moeten zijn aan te schaffen. Ik vind ook dat een overheid leven moet beschermen. Compassievol en empathisch moet zijn. En ik verwijs naar de leer van de Boeddha, dat er in ons leven lijden voorkomt, gevoed door haat, hebzucht en onwetendheid. En dat we dat lijden kunnen opheffen. En zeker niet altijd met een spuitje of een pil. Dat we een samenleving van de levenden zullen zijn. Met liefde en aandacht voor elkaar.

Moedig voorwaarts!

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak,  woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. Kwaad spreken over Feyenoord. Breken met de familie. Het haten van planten en groenten. Aantijgen of beschuldigen. Het stopzetten van gedachten. Sprookjes verwerpen. Houden van Donald Trump. Sommigen voederen geen vogels meer. Of gaan de redactie stalken en bedreigen. Of geloven niet meer in Sinterklaas. Of wantrouwen de banken. Of te twijfelen aan het nu.