‘Hoe objectief ben jij eigenlijk in wat je beweert?’. Af en toe krijg ik die vraag. Kennelijk is er aanleiding te twijfelen aan mijn objectiviteit.
De achterliggende gedachte is dat wetenschap per definitie objectief is. Die Droogers is een wetenschapper. Dus zou hij objectief moeten zijn.
Kortom: ben ik wel betrouwbaar?
Ik hoef het niet eens besmuikt toe te geven: ik kies ervoor een subjectieve wetenschapper te zijn. Mijn schrijfsels zijn bewust normatief.
Ik heb daar twee redenen voor.
De eerste reden is dat wetenschap mijns inziens gericht moet zijn op een betere kwaliteit van leven, en dat al helemaal in onze tijd. Dat is een normatief uitgangspunt. Ik denk vooral zo omdat machtsverhoudingen lang niet altijd goed uitpakken voor die kwaliteitsverbetering.
De tweede reden is dat alle kennisvorming in de wetenschap begint met intuïtieve subjectieve keuzes. Vaak gebeurt dat op basis van een veelbelovende metafoor. Het woord objectief is bijvoorbeeld afgeleid van zo’n metafoor: het object. Immers, wat de objectieve wetenschapper bestudeert, is een object, op afstand van de onderzoeker. Het hoeft geen object, geen voorwerp te zijn, maar dat is wel de verstopte metafoor. Zo gezien is zelfs de principiële keuze voor een objectieve wetenschap subjectief te noemen. En of die afstand werkelijk goed resultaat oplevert, blijft de vraag.
Nu slaan deze twee redenen op wetenschap in het algemeen, terwijl ik me vooral bezighoud met levensbeschouwing, en dan vooral religie. Bij gelovigen als onderzochten kun je de subjectiviteit al niet over het hoofd zien. Maar bij de onderzoeker is daar ook een aardige kans op. Z/hij kan zelf gelovig dan wel atheïst zijn, of misschien agnost. Stop dat maar eens weg als je voor je werk naar religie kijkt. Met religie als onderwerp is subjectiviteit onvermijdelijk, ook al profileer je je als objectief.
Ben ik als subjectieve wetenschapper dan nog wel betrouwbaar?
Nee, dat woord hoort bij het objectieve jargon. Mijn doel is jou, lezer, aan het denken te zetten over de kwaliteit van leven. Met passende metaforen. Subjectief.
