Op 13 november 2025 opent het Nationaal Holocaustmuseum in samenwerking met de USC Shoah Foundation de tentoonstelling Vertel verder… in gesprek met Holocaustgetuigen. Voor het eerst kunnen bezoekers in Nederland met behulp van interactieve technologie ‘in gesprek’ met overlevenden van de Holocaust.
In de vaste opstelling vertelt het Nationaal Holocaustmuseum de geschiedenis van de Jodenvervolging in Nederland. De tijdelijke tentoonstelling Vertel verder… laat de bezoeker kennismaken met twaalf mensen uit andere landen in Europa, die de Sjoa (Holocaust) overleefden. Elf van hen zijn Joods, één is Roma. Hun verhalen laten zien dat de Jodenvervolging op verschillende plekken anders werd geïmplementeerd. Ze geven een uitgebreider beeld van de Sjoa en maken duidelijk hoe de Nederlandse Holocaustgeschiedenis zich onderscheidt van die van de rest van Europa.
De laatste decennia zijn de persoonlijke geschiedenissen van overlevenden steeds belangrijker geworden. Een klein aantal vertelt nog steeds op scholen, in films en tijdens herdenkingen over wat hen is aangedaan en hoe ze overleefden. Door hun herinneringen in persoon te delen, maken ze de geschiedenis van de Sjoa invoelbaar. Over niet al te lange tijd zijn er geen levende getuigen meer. De Amerikaanse USC Shoah Foundation voorzag in 1994 al dat het wegvallen van de oorlogsgeneratie het moeilijker zal maken om kennis en educatie over de Holocaust over te kunnen blijven dragen. Daarom werd het Visual History Archive aangelegd: een archief met rond 60.000 video-getuigenissen van overlevenden van de Holocaust, en van andere gebeurtenissen van massaal geweld.
Interactieve getuigenissen: Dimensions in Testimony
De USC Shoah Foundation ontwikkelde Dimensions in Testimony: een innovatieve manier om ook in de toekomst gesprekken met overlevenden mogelijk te maken. De getuigen zijn te zien op levensgrote schermen, alsof ze tegenover de bezoeker zitten. De bezoeker kan via een microfoon vragen stellen over hun ervaringen in de Sjoa. De overlevenden geven zelf antwoord. Om dit mogelijk te maken werden getuigen uitgebreid geïnterviewd in een zogeheten green room en met verschillende camera’s gefilmd. Ze beantwoordden rond de 1000 vragen over hun persoonlijke geschiedenissen en ervaringen. Met behulp van technologie voor natuurlijke taalverwerking zet het interactieve biografiesysteem de gestelde vragen om in zoektermen. Vervolgens koppelt het systeem deze termen aan het meest passende, vooraf opgenomen antwoord van de geïnterviewde en speelt het bijbehorende videofragment af. Zo ontstaat de indruk van een natuurlijk gesprek.
Voor het eerst in Nederland
Twee van de twaalf getuigenissen in Vertel verder… maken gebruik van deze technologie. Bezoekers aan het Nationaal Holocaustmuseum kunnen overlevenden Pinchas Gutter en Anita Lasker-Wallfisch vragen stellen over hun ervaringen in de Holocaust. Het is voor het eerst dat deze interactieve getuigenissen in Nederland te zien zijn. Om het belang van persoonlijke verhalen in educatie over de Holocaust te onderstrepen, is deze tentoonstelling in het Nationaal Holocaustmuseum een jaar lang te zien.
Visual History Archive open voor publiek
De collectie van het USC Shoah Foundation Visual History Archive omvat 59.702 videogetuigenissen, opgenomen in 69 landen en in 44 talen. Een groot deel is getranscribeerd, of ondertiteld in het Engels. Daarnaast bevat het archief ruim twee miljoen persoonsnamen, 789.671 foto’s en beelden en meer dan 71.000 trefwoorden die de verhalen ontsluiten. Sinds de opening van het Nationaal Holocaustmuseum is de volledige collectie hier beschikbaar voor bezoekers. Het is de enige plek in de Benelux waar dit mogelijk is. Familieleden, onderzoekers, scholieren en andere belangstellenden komen naar het Kenniscentrum van het museum om de verhalen van de overlevenden te bekijken en beluisteren. Het archief bevat voornamelijk getuigenissen van de Holocaust, hedendaags antisemitisme en andere historische gebeurtenissen van massaal geweld. Daarmee is het één van de grootste archieven van mondelinge geschiedenis ter wereld. Het is een unieke bron die onderzoekers, studenten, nabestaanden en anderszins geïnteresseerde bezoekers in staat stelt zich, naast de tentoonstelling, te verdiepen in andere verhalen.
De missie van de USC Shoah Foundation is het verzamelen, bewaren en delen van getuigenissen van overlevenden, met als doel kennis en begrip van de Holocaust te vergroten en bij te dragen aan een toekomst die antisemitisme, haat en ontmenselijking afwijst. Met kantoren in Los Angeles en Washington D.C. biedt de USC Shoah Foundation vernieuwende educatieve, onderzoeks- en publieksprogramma’s, evenals belangrijke leerbronnen voor de hele wereld.
Het Nationaal Holocaust Museum vertelt het verhaal van de Jodenvervolging in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de vaste presentatie wordt aan de hand van ruim 2.500 voorwerpen, foto’s, films, videogetuigenissen en documenten de geschiedenis van de Holocaust in Nederland inzichtelijk gemaakt. Het museum is gevestigd in de voormalige Hervormde Kweekschool, tegenover de Hollandsche Schouwburg, een plek waar een belangrijk deel van deze geschiedenis daadwerkelijk plaatsvond. Naast de vaste presentatie organiseert het museum wisselende tentoonstellingen en educatieve programma’s voor verschillende onderwijsniveaus, om de kennis over de Holocaust levend te houden voor toekomstige generaties.
Geef een reactie