Het is hoog tijd dat de politiek vol gaat voor Wonen Eerst. Alles begint met een stabiele woonplek, een echt thuis.
Dat bewijst het verhaal van Zuzanna (34) uit Den Bosch. Haar relatie ging uit, haar dochtertje werd ziek en door te veel afwezigheid verloor ze haar baan. Het gevolg? Ze kon de huur niet meer betalen en moest haar huis uit. Ze had een maand om iets nieuws te vinden, maar liep vast. Zonder urgentie kreeg ze geen woning, zonder inkomen geen urgentie. Alles leek onmogelijk.
Een paar jaar eerder was ze waarschijnlijk in de opvang beland. Maar Den Bosch had de aanpak veranderd. Dit keer belde de Maatschappelijke Opvang háár op. Ze zetten alles op alles om haar te helpen. Via het Wonen Eerst-traject werd een woning geregeld. Vijf dagen voordat zij haar huis uit moest, vonden ze een plek voor Zuzanna en haar dochter. Ze hoefden niet naar een opvang. Ze kon haar inschrijven bij een school. En ze vond weer werk.
Wat speelt er?
Het kabinet Rutte III lanceerde eind 2022 het Nationaal Actieplan Dakloosheid. Dit plan was visionair in de zin dat het een paradigmashift nastreeft in de aanpak van dakloosheid: van opvang naar Wonen Eerst. Deze koers werd dan ook terecht door het kabinet-Schoof overgenomen. Het zorgt voor andere gesprekken aan de beleidstafels; het gaat vaker over woonplekken in plaats van opvangplekken. Ook zitten soms andere mensen aan tafel: we zien vaker mensen die gaan over woningen, en ook mensen met ervaringskennis. En in december 2024 nam de minister van Volkshuisvesting, Mona Keijzer, deel aan een debat over dakloosheid. Vreemd genoeg was dat nog niet eerder voorgekomen.
Wat is er nodig?
Project na project laat zien dat het bieden van huisvesting in plaats van opvang succesvol is. Langzaam zijn er meer gemeenten die met ambitie inzetten op Wonen Eerst. Na voorloper Den Bosch zie ik bijvoorbeeld beweging in Nijmegen, Oss, Tilburg en recent in Dordrecht en Utrecht waar een bredere groep dakloze mensen versneld in aanmerking gaat komen voor sociale huisvesting. Maar in dit tempo gaat het veel en veel te langzaam.
Daarom moet de vrijblijvendheid eraf én zijn meer fundamentele stappen nodig. Je kan geen echte verandering van aanpak realiseren, zonder de wetgeving en manier van financieren aan te passen. Een nieuw parlement zal daar werk van moeten maken. Tegelijkertijd is een trendbreuk nodig in de grondoorzaken van dakloosheid: het gebrek aan betaalbare woningen én de aanhoudende financiële bestaansonzekerheid voor veel mensen.
3 verkiezingsbeloftes
Een partij die serieus dak- en thuisloosheid in Nederland wil uitbannen, neemt deze verkiezingsbeloftes op in het verkiezingsprogramma:
- Maak de ETHOS telling structureel
De ETHOS telling geeft inzicht in de werkelijke aard en omvang van dakloosheid. Dat is een voorwaarde voor passend beleid.
- Geef alle dakloze mensen met voorrang huisvesting
Het begint met een woonplek. Het begint met een woonplek. Zorg daarom dat alle dakloze mensen (volgens de ETHOS Light definitie) het wettelijke recht op urgentie voor een sociale huurwoning krijgen.
- Hernieuw het Nationaal Actieplan Dakloosheid
De richting is goed, maar zorg dat financiering en wetgeving een landelijke adoptie van Wonen Eerst mogelijk maken.
Kansfonds roept op: Geef thuis!
29 oktober zijn de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Deze zomer werken de partijen aan hun verkiezingsprogramma’s. Kansfonds roept op om thuis te geven. Door vol in te zetten op het voorkomen en uitbannen van dakloosheid, af te rekenen met armoede door te investeren in bestaanszekerheid én door menswaardig beleid te voeren voor mensen zonder verblijfspapieren.
In de belangenbehartiging werkt Kansfonds samen met Dakloosheid Voorbij! De volledige inbreng aan de politieke partijen wat betreft de aanpak van dakloosheid vind je hier.
