Net als het Nederlandse boeddhistisch centrum Tegen de stroom in (TdSI) ging het Vlaamse boeddhistisch centrum Ehipassiko in mei 2015 (23, 24 en 25 mei) in het conferentieoord Cadzandië in het Zeeuwse Cadzand op retraite. Bij Ehipassiko betaalden de deelnemers volgens een opgave van de organisatie zelf de kostprijs van 147 € per persoon voor een tweepersoons kamer. De retraite besloeg drie volle dagen. Het tarief lag zelfs hoger dan in 2014 omdat de vervoersonkosten van de residentiele leraar Upul Gamage ervan betaald moesten worden.
Deelnemers aan de retraite van TdSI –ook theravada- betaalden voor een tweepersoonskamer, maaltijden en deelname in de organisatiekosten begin mei 2015 een bedrag van € 355,00. Effectief verbleven ze ongeveer 4,5 dag in het centrum. De aankomst was op maandag elf mei in de namiddag. De retraite begon formeel om half acht ’s avonds. Zaterdag 16 mei om 13.00 eindigde de retraite. De deelnemers verbleven vijf nachten in het centrum. Niet de retraite zelf maar het slapen (vijf nachten) maakte deze retraite relatief duur.
Zaterdag 14, zondag 15 en (pinkster)maandag 16 mei 2016 verzorgt het centrum Ehipassiko een driedaagse retraite (drie volle dagen) in Cadzandië in het Nederlandse Cadzand. Met maximaal negentig deelnemers. Het tarief is € 138 per persoon voor een tweepersoonskamer, lager dan vorig jaar. De dertig beschikbare eenpersoonskamers zijn al gereserveerd. Er zijn dus enkel tweepersoonskamers beschikbaar. Mensen die het financieel moeilijk hebben kunnen een korting krijgen. Hiervoor vraag je een gesprek aan met een Ehipassiko medewerker via info@ehipassiko.be zo vermeldt de site van het centrum.
Lage tarieven
Paul Van hooydonck van Ehipassiko: ‘Onze prijzen liggen laag. Mensen betalen alleen voor accommodatie en maaltijden een vastgestelde prijs. Wie het financieel moeilijk heeft kan er zelf voor kiezen om geen dana voor de begeleiding te geven. Daarop hebben we geen zicht aangezien dit anoniem gebeurt. Het gebeurt wel eens dat mensen de kosten voor de retraite in termijnen betalen. Het komt weinig voor dat een deelnemer om een financiële ondersteuning vraagt. Mensen geven dan gewoon geen dana, veronderstel ik.’
Ehipassiko maakt winst (uit dana) op het organiseren van retraites. Met het geld worden de bedrijfskosten van Ehipassiko betaald, zoals de huur van gebouwen, vergoeding gastleraren, sprekers. Soms worden zogeheten goede doelen financieel ondersteund. Het centrum zegt geen last te hebben van de economische malaise. De retraites zitten meestal vol en het aantal deelnemers stijgt. Het succes is volgens Van hooydonck ook te danken aan de lage tarieven die worden gehanteerd en de keus voor goedkope locaties. Veel door Ehipassiko verzorgde retraites zijn volgeboekt.
Dit Vlaamse centrum organiseerde in de herfst van 2014 tegen kostprijs in het ontmoetingscentrum St. Rafaël in Montenau/Amel, een voormalig klooster in de Belgische Ardennen, een zevendaagse stilteretraite. Kosten 310 € per persoon voor verblijf, plus dana voor de leraar.
Ehipassiko zet zich met de gehanteerde tarieven voor de retraites, zo zegt ze, volledig in de 2500 jaar oude traditie van de Boeddha. Er werd namelijk beslist om voor het dhamma-onderricht en de begeleiding geen vaste bijdrage aan de deelnemers te vragen, maar het eeuwenoude principe van dana te hanteren. De kostprijs dekt enkel de accommodatie, de maaltijden, thee, koffie en onkosten. Dana staat voor het vrijwillig geven van materiële en immateriële zaken aan anderen. Het onvoorwaardelijk geven wordt gezien als één van de voornaamste boeddhistische deugden. Door deze opstelling laat Ehipassiko het initiatief bij elke deelnemer om zelf te bepalen welke bijdrage hij of zij hiervoor wil geven. Aan het einde van de retraite krijgen de deelnemers gelegenheid om een financiële bijdrage te doen voor de begeleiding van een leraar en Ehipassiko. Er worden geen richtlijnen gegeven voor de hoogte van de dana. Wie weinig te missen heeft betaalt niks.
Waarom worden deze retraites gehouden?
Paul Van hooydonck: Onze retraites heten ‘Het pad van stilte’. We cultiveren de stilte van het hart binnen het beschermd kader van een retraite. Mensen nemen die innerlijke stilte mee terug naar een vaak hectisch leven in ‘de wereld’.
Heeft u een eigen gebouw/onderkomen/camping waarin deze retraites plaatsvinden?
Nee, we verblijven op verschillende plekken: Verblijfcentrum Cadzandië (Cadzand, NL), Ontmoetingscentrum St Raphael (Montenau, Belgische Ardennen), Wat Phra Dhammakaya Benelux (Theravada klooster in Lede) en het Nilambe Buddhist Meditation Center in Sri Lanka.
Wat is de frequentie van uw retraites? Bijvoorbeeld elk jaar.
Acht retraites in totaal: twee tweedaagse weekendretraites, een driedaagse, een tiendaagse, twee zevendaagse, een vijfdaagse en een vierdaagse.
De kosten voor de deelnemers zijn relatief hoog, soms wel honderden euro’s per periode/week/paar dagen. Waardoor potentiele mindervermogende deelnemers worden buitengesloten. Heeft uw sangha/organisatie een fonds waaruit de deelname of tegemoetkoming in de kosten van deze mensen wordt betaald?
Onze prijzen liggen laag. Mensen betalen alleen voor accommodatie en maaltijden een vastgestelde prijs. De begeleiding wordt vergoed op basis van dana. Deelnemers kunnen hiervoor cash geld (dat ze meebrengen) in een zogenoemde dana-schaal leggen.
Of worden ze op een andere wijze vrijgesteld van betaling, zeg maar als een vorm van dana.
Wie het financieel moeilijk heeft kan er zelf voor kiezen om geen dana voor de begeleiding te geven. Daar op hebben we geen zicht/controle aangezien dit anoniem gebeurt. Deelnemingsgeld (accommodatie en maaltijden) wordt op voorhand gestort.
Of kan er in termijnen betaald worden? Wordt om die vrijstelling, het betalen in termijnen door aspirant deelnemers gevraagd?
Ja, gebeurt wel eens. Mensen kunnen dan kleinere bedragen gespreid betalen.
Hoe vaak per retraite wordt er door een deelnemer om een financiële ondersteuning gevraagd?
Weinig. Mensen geven dan gewoon geen dana, veronderstel ik.
Maakt uw sangha/organisatie winst bij het organiseren van retraites? En zo ja, wat gebeurt er met dat geld?
Ja, we maken winst. Met het geld financieren we de Ehipassiko-werking (huur gebouwen; vergoeding gastleraren/sprekers). Een deel van het geld staat op de bankrekening. Soms worden ‘goede doelen’ financieel ondersteund.
Is u bekend dat andere, meer vermogende deelnemers, de kosten van deelname voor een andere, minder vermogende deelnemer betalen.
Is me niet bekend. Is ook niet zo nodig denk ik, aangezien de prijzen niet hoog liggen, ze worden bewust laag gehouden; dit is een beleidsoptie van Ehipassiko en ook deels de reden van het succes, vermoed ik.
Merkt u dat uw sangha/organisatie meer moeite heeft om deelnemers te werven in verband met de slechtere economische situatie, hogere werkloosheid en armoede? Zo ja, hoe gaat u daar mee om. Organiseert u minder retraites of zoekt u goedkopere locaties?
Onze retraites zitten meestal vol en het aantal deelnemers stijgt. We hebben bewust gekozen voor goedkoopste locaties.
Soms wordt, bij de publiciteit rond zo’n retraite, een vrijwillige gift als dana gevraagd voor de leraar. Schenkt de leraar dat geld weer weg?
De helft van de dana gaat naar Ehipassiko om onze werking mee te financieren. De andere helft gaat naar de leraar om van te (over)leven.
Ayya Vimala zegt
Ik vind het heel natuurlijk dat retraites op deze manier zonder winstoogmerk georganiseerd worden. Het gaat er toch om om de Dhamma te verspreiden. Ik vind dat Ehipassiko dat heel goed doet.
Er zijn ook Theravada groepen in Belgie en Nederland die retraites volledig op donatiebasis organiseren. D.w.z. waar deelnemers helemaal niets hoeven te betalen, ook niet voor kost en inwoning. Alles is op basis van donatie.
Dit kunnen natuurlijk niet alle groepen zo doen. Als een organisatie een eigen gebouw heeft kan dat beter uit dan wanneer er iets gehuurd moet worden. In dat laatste geval wordt waarschijnlijk wel verlies gemaakt, maar zijn er sponsoren die voor de kosten opdraaien.
Binnen de Goenka traditie is het normaal dat deelnemers niets betalen, maar alleen na afloop van de 10-daagse retraite een donatie mogen geven als ze dat willen. Niemand is verplicht. De donatie is voor de deelnemers aan een volgende retraite, niet voor de eigen deelname.
Ik vind dit een heel mooi principe.
Bij Samita zijn ook verschillende retraites zo georganiseerd, maar daar er geen grote organisatie achter staat kan dat niet altijd dus zijn er niet veel retraites.