Journalist en zangeres Anouk Kragtwijk verbaast zich er over dat veel spirituele mensen achter leraren aanlopen, zonder dat ze zelf hun hart en hun hoofd gebruiken. En dus schreef ze een betoog over de kunst van het vragen. Omdat dat volgens haar ware spiritualiteit is.
Vragen is de eerste stap van groei. Door te vragen worden dogma’s, waarheden en innerlijke overtuigingen iedere keer opnieuw uitgedaagd. Vooral de vragen ‘zou het niet anders kunnen?’ en ‘klopt het wel echt wat hier wordt beweerd?’ hebben ons veranderd van holbewoners in moderne mensen. Vragen zijn de zaadjes van een nieuwe wereld.
Toch worden vragen maar al te vaak verkeerd begrepen. In de tweede klas van de middelbare school twijfelde mijn mentor aan mijn leercapaciteiten omdat ik ‘zoveel vragen stelde’. Zij dacht dat het vwo er daarom niet in zou zitten.
Het voorbeeld is klein maar geeft wel iets aan. Op onze scholen worden kinderen namelijk geleerd wat volwassenen al weten, terwijl we kinderen moeten leren ontdekken wat volwassenen nou juist niet weten. Zodat zij de aarde kunnen transformeren in een nog mooiere plek.
Breken met overtuigingen
Maar wij sporen kinderen niet aan om te vragen, we sporen kinderen aan kennis te vergaren. De kennis waarmee wij zijn opgegroeid. Kennis die per definitie niet compleet is. Want de revolutionaire ideeën van vandaag zijn over vijftig jaar ouderwets.
Achter iedere waarheid schuilt namelijk een nog diepere waarheid. Achter iedere vraag, zit een andere vraag. De groten der aarden wisten dat. Jezus, de Boeddha, Albert Einstein, Socrates braken allemaal met de overtuigingen van hun tijd. Jezus brak met het jodendom, de Boeddha met het hindoeïsme, Albert Einstein met de natuurkundige formules van zijn voorgangers. En Socrates brak überhaupt met alle overtuigingen.
Al die grote namen waren revolutionairen en ik durf mijn handen in het vuur te steken dat ze dat vandaag de dag opnieuw zouden zijn. Dat Jezus dus zou breken met het christendom, Einstein met de huidige natuurkundige wetten en de Boeddha met het boeddhisme. Omdat zij verder gingen, waar velen al waren opgehouden.
Vechten voor nieuwe antwoorden
Gek genoeg zijn de echte aanhangers van revolutionairen verre van revolutionair. Kijk naar de houding van katholieke kardinalen tegenover homoseksualiteit en abortus, de Islamitische landen waar vrouwen verplicht in een boerka rond moeten lopen omdat dat in de Koran zou staan en hoe moslims en boeddhisten elkaar in Birma te lijf gaan. Ze zijn vaak dogmatisch en soms zelf extremistisch. Sterker nog, als de strenggelovigen 2013 jaar geleden op dezelfde manier zouden hebben geleefd als nu, zouden ze hun meester hebben verketterd. Ze blijven nu namelijk in opgelegde ideeën hangen, terwijl hun leraar juist de wereld veroverde met nieuwe ideeën.
De grootste uitdaging die een leerling van Jezus Christus heeft, is dan ook het ondervragen van het christendom. Om vanuit het christendom nog diepere antwoorden te formuleren en niet te blijven hangen in de antwoorden van hun meester. De psychiater Carl Jung voorzag dat probleem al en had daar een duidelijke mening over. “Thank God I am not a Jungian,” zei hij. En ook de Boeddha zei daar wat over: “Geloof niet wat ik zeg eenvoudigweg omdat ik het zeg, maar ervaar de waarheid van wat ik zeg voor jezelf.”
Ook Jung en de Boeddha voorzagen al dat hun waarheid niet per se de waarheid is. Dat we waarheden van grote meesters niet voor zoete koek moeten slikken. Nee, we moeten blijven vragen. Want de beste vragen creëren nieuwe vragen, en daardoor nieuwe antwoorden. En een echte leraar weet dat. Een echte leraar spoort leerlingen aan om te vragen. Want een echte leraar creëert nieuwe leraren.
Anouk Kragtwijk (25) is journalist-interviewer-columnist-zangeres.
“De wereld mooier maken, daar wil ik me in dit leven voor inzetten. En daarom ben ik journalist geworden. Maar tegelijkertijd geloof ik dat we de wereld alleen maar mooier kunnen maken, als we eerst met onszelf aan de slag gaan. En dat probeer ik, iedere dag weer.”
