• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (7) – levenskrachten in de natuur

21 februari 2021 door Hans van Willenswaard

Nederland kent een boeiende geschiedenis waar het gaat om het ontstaan van het boeddhisme in dit lage land. Wie waren de pioniers en waar speelde zich dat boeddhistische leven af? Hans van Willenswaard deed vanuit zijn eigen waarneming onderzoek naar het ontluikende boeddhisme vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw. Hij speelde – meestal in de zijlijn – een kritische rol in de wordingsgeschiedenis van – de unieke boeddhistisch wereld in Nederland.

In het eerste deel van de serie ‘Het mysterie van de zwarte tulp’ doet Hans in tien afleveringen verslag van zijn ervaringen en werpt hij een blik op de toekomst van het tulpenboeddhisme. Van Willenswaard – hij kreeg de naam Vimala Vijjo – nam in 1979 toevlucht tot de Boeddha, dharma en sangha. Zijn eerste baan na een opleiding in cultureel werk bracht hem begin jaren zeventig in het Amsterdamse Fantasio, waar hij een rol speelde bij de omvorming tot ‘meditatiecentrum De Kosmos’. Zo kwam hij op het spoor van vipassanameditatie. In 1990 ontmoette hij Sulak Sivaraksa, Thailand, de oprichter van het International Network of Engaged Buddhists (INEB).

In deze serie stelt Hans zich de welhaast onmogelijk taak om stapsgewijs een formule voor een toekomstig tulpenboeddhisme te onthullen. Hij doet deze poging met een flinke dosis zelfspot, want niemand is het nog gelukt de legendarische zwarte tulp te kweken. Met zijn serie wil hij een nieuwe impuls geven aan de discussie over de toekomst van het boeddhisme.

Een oase, een vrijplaats waar men tot zichzelf kan komen.

In de kerk aan het Waterlooplein, een voormalige schuilkerk vlak bij het huis waar de filosoof Spinoza (1632 – 1677) had gewoond en gewerkt, was na een restauratie een open ruimte ontstaan. De oorsprong van de Mozes & Aaron kerk, die ononderbroken door paters Franciscanen werd bediend, gaat terug tot 1641. De gekleurde ramen van de kerk waren verwijderd waardoor fris licht binnen viel en er stonden geen vaste banken. De Fraciscanergemeenschap verhuisde naar de bovenverdiepingen van het nieuw gebouwde Mozeshuis, ter vervanging van de pastorie. Beneden in het Mozeshuis werd een moderne faciliteit voor stedelijk vormingswerk gevestigd met doorgang naar de kerk. Het ontwerp ontving een architectuurprijs.

Toen wij als één van de mogelijke gebruikersgroepen van de kerkruimte voorstelden er in de zomermaanden een open theehuis te vestigen voor zowel reizende als lokale jongeren, ontving coördinator Gerard Heesterbeek dit controversiële idee met open armen.

Samen met cineast Flip Jansen en zijn vriendin Annette de Jong, en de hele enthousiaste Franciscanergemeenschap richtten we de kerk in, zomer 1971, voor concerten, jam sessions, informatie markten, ontspanning en ontmoeting met zachte pop-muziek, als contra-punt voor de drukke sfeer van het Waterlooplein. Het werd een unieke plaats voor contemplatie, politieke avondgebeden, manifestaties van actiegroepen en kunstbeoefening. Het experiment bleef niet onopgemerkt bij de internationale media “Une Eglise pour les Hippies”, “Cafetaria vor dem Altar” en “Have Your Tea in a Church”. Behalve als ruimte voor Indiase concerten, yoga en open religieuze vieringen voor jongeren diende de kerk als toevluchtsoord voor kunstenaars, daklozen, asielzoekers – die soms maanden in de kerk woonden (‘kerkmarokkanen’) – en ouderen met dwarse ideeën.

‘Een oase, een vrijplaats waar men tot zichzelf kan komen, en misschien meteen kan ontdekken hoe weinig men daartoe in deze maatschappij eigenlijk de kans krijgt. Want deze vrijplaats kan geen vrijplaats zijn als hij niet tegelijk een aanklacht tegen onze maatschappij is.’

De Mozes & Aaron Kerk was één van de eerste voorbeelden van gebruik van een kerkruimte als seculier cultureel centrum en tegelijkertijd een manifestatie van authentieke christelijke solidariteit in een multi-culturele context. Het ruimte bieden aan boeddhistische meditatie paste in dit revolutionaire patroon.

Levenskrachten in de natuur

Synchroon met deze ontwikkelingen in de stedelijke subcultuur kwamen er ook nieuwe bewustzijnsimpulsen vanuit het platteland.

Roel van Duijn had in 1967 – onder druk – Provo opgeheven tijdens een emotionele bijenkomst in het Vondelpark. Hij was daarna in een depressie terecht gekomen. Op aanraden van zijn arts ging hij tijdelijk werken op de biologisch-dynamische boerderij Loverendale op Walcheren. Zijn mentor was daar Matthias Guépin, de directeur van de ‘cultuurmaatschappij Loverendale’. Matthias vertelde Roel over de levenskrachten in de natuur. Deze namen voor hen die het zien konden soms de vorm van kabouters aan. Mede geïnspireerd door dit speelse inzicht in de diepten der dimensies van de natuur had Roel in 1969 de Kabouterbeweging opgericht.

Ondertussen was Rijkswaterstaat begonnen met het afsluiten van de Oosterschelde als laatste stap van het Deltaplan. Het Deltaplan was ontworpen na de Februari ramp in 1953 en zou het volledige Oosterschelde estuarium – belangrijke broedplaats voor een enorme diversiteit aan vissoorten, vogels en zeehonden, één van de rijkste ecosystemen van Europa – radicaal afsluiten.

‘Op 14 april 1970 vond de visser K.J. Bout delen van een Nehalennia-altaar in zijn netten, terwijl hij bij Colijnsplaat aan het vissen was. Gericht onderzoek in 1970 en 1971 (en later nog tot 1974) leverde zo’n 240 altaren en beelden op, votiefstenen en resten van een Romeins bouwwerk’[1].

De eerste Nehalennia vondsten waren gedaan in 1647 toen een aantal beelden van de plaatselijke godin uit het zand van het Noordzeestrand bij Domburg opdoken. Deze beelden werden oorspronkelijk bewaard onder de toren van de Hervormde Kerk in Domburg.

In november 1970 was door een groep lokale jongeren in een rommelige keet in Yerseke, centrum van mossel- en oesterkwekerij, de aktiegroep “Oosterschelde Open” opgericht[2]. Het ging zowel om het milieu als de ‘Right Livelihood’ van de vissersgemeenschap.

Zou de godin Nehalennia de jongeren een handje helpen?

In het vajrayana boeddhisme wordt grote waarde gehecht aan heilige landschappen en de helende kracht van streekgoden en -godinnen.

Onze relatie tot de ‘planetary environment’ is één van de gebieden waar het vajrayana – naast theravada en mahayana boeddhisme – een specifieke bijdrage kan leveren aan de opbloei van divers eigentijds boeddhisme.

Volgens de Australische onderzoeker Geoffrey Samuel, kan dit door het beoefenen van “clear vision” in de tantrische traditie.

‘I suggested that much of the sense of the landscape as animated, as encoding spiritual messages, has vanished into the past in contemporary societies. It has not vanished entirely, perhaps, but it is hard to recapture.’ (…)

‘At the centre of these (clear vision) practices is the transfiguration of our experience of our universe – of ourselves and the surrounding environment of people and places – into the the pure vision of deities and of the mandala.’

Dit leidt, volgens Samuel, ook naar een dialoog tussen ‘Western science and Vajrayana undestandings of reality’[3].’

(Wordt vervolgd) Deze tekst werd eerder, in februari 2018, in het BD geplaatst.

Hans woont met zijn vrouw in Thailand waar zij samen een sociale onderneming begonnen: uitgeverij met eigen boekwinkel; projecten op het gebied van biologische landbouw en, onder andere, een jaarlijkse ‘Right Livelihood summer school’ https://wellbeingsummer.wordpress.com/
Na meer dan 15 jaar hebben Hans en Wallapa het management overgedragen aan jonge ondernemers en zijn opnieuw ‘voor zichzelf’ begonnen. Vanuit zijn medewerking aan INEB in Azië zoekt Hans naar nieuwe ingangen voor een eigentijds westers boeddhisme.

[1] Noord Beveland webportal.

[2] De slag om de Oosterschelde, een reconstructie van de strijd om de open Oosterschelde door Paul de Schipper, uitgeverij Atlas, 2008.

[3] Deze citaten zijn uit Vajrayana Buddhism: Its Place in Traditional Bhutan and Its Future Prospects by Geoffrey Samuel, University of Sydney; article from A Mandala of 21st Century Perspectives. Proceedings of the International Conference on Tradition and Innovation in Vajrayana Buddhism Eds. Dasho Karma Ura et all, Centre for Bhutan Studies & GNH, 2017.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme Tags: amsterdam, Annette de Jong, De slag om de Oosterschelde, Deltaplan, Flip Jansen, Franciscanen, Gerard Heesterbeek, Hans van Willenswaard, hippies, Jacques den Boer, Kabouterbeweging, kerk aan het volk, Loverendale, Matthias Guépin, Mozes & Aaron kerk, Mozeshuis, Oosterschelde, Paul de Schipper, provo, ramp 1953, Roel van Duijn, vrienden van het boeddhisme, Walcheren, Wallapa, Waterlooplein

Lees ook:

  1. Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (7) – levenskrachten in de natuur
  2. Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (6) – Kosmos, een kunstmatig aandoend poppenhuis
  3. Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (6) – Kosmos, een kunstmatig aandoend poppenhuis
  4. Hans van Willenswaard – Het mysterie van de Zwarte Tulp (8) – de boeddhistische kloosterling

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Willenswaard

Hans van Willenswaard is een waarnemer van de groei van het boeddhisme in Nederland. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 5 maart 2021 - 7 maart 2021
    Retreat The Nectar of Healing and Well-being (online)
  • 7 maart 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 7 maart 2021
    Discovering Padmasambhava (online)
  • 8 maart 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 10 maart 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boeddhisten ontwaakt (deel 3)

Kees Moerbeek - 28 februari 2021

Grant onderzoekt hoe de geleerde Rahula zijn begrip van de kern van de leer van de Boeddha kan verenigen met de claims van het door Dharmapala geïnspireerde Singalese nationalisme. Rahula nam volgens Grant ‘zijn toevlucht tot de intellectuele strategie die claimt dat verschillende historische omstandigheden vragen om een andere manier van de uitleg van de boodschap van de Boeddha.’ Hij doet een beroep op het historisch moment om de interpretatie van het boeddhisme in de Mahavamsa te rechtvaardigen en daarmee zijn eigen activistische politieke agenda.

Mijmeringen over bewustzijn

Rob van Boven en Luuk Mur - 23 februari 2021

Je trok in je jeugd de conclusie dat je niet gewenst was. Met die ervaring ging je de wereld zien. Dat werd het fundament van je geloofssysteem. Je ging jezelf beschermen tegen deze pijnlijke gevoelens, die het gevolg zijn van wat je bent gaan geloven.  Dat kan zijn door jezelf zoveel mogelijk terug te trekken of vooral niet lastig te zijn. Of misschien ging je juist heel nadrukkelijk aanwezig zijn, wat door anderen juist als heel vervelend ervaren kan worden.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 2 en slot))

Erik Hoogcarspel - 21 februari 2021

Het is niet verwonderlijk dat het begrip “gelijkheid” in andere culturen geen rol speelt. Blijkbaar heeft men daar wel van de ervaring geleerd. Voor Confucius waren rangen en standen in de maatschappij noodzakelijk voor een harmonische en goed functionerende samenleving. Een referendum zou volgens hem alleen maar tot grote rampen leiden, want ongeletterde en slecht opgevoede mensen kunnen niet weten wat het beste is voor ieder.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 1)

Erik Hoogcarspel - 20 februari 2021

We leven in procrustische tijden waarin gelijkheid heilig is geworden. Onderscheid, discriminatie, is zo’n beetje de bron van alle kwaad. We moeten allemaal gelijk zijn. Alle kinderen in een klas, allemaal schaatsen of naar het strand op hetzelfde moment, allemaal dezelfde kleding en dezelfde maten, met wat elastiek in de stof past het toch wel.

Paul Boersma – Het portret als valkuil

Paul Boersma - 16 februari 2021

Het Boeddhabeeld is een symbolische weergave van de vergoddelijkte mens, van de verlichte mens, van de mens waarin wijsheid en mededogen tot volle ontplooiing zijn gekomen. Het is een toonbeeld van harmonie.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • De virtuele denkster 307
  • GMF – financiële steun gezinnen Sri Lanka
  • Limerick van Goff
  • Een dichter verlicht
  • Herinneringen aan Harada Tangen roshi – De vreugde van het schrobben

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens