Het was vandaag in ieder geval voor mij een dag van hoop. Een groep van 220 artsen heeft zich vrijdag via een advertentie in NRC Next uitgesproken tegen euthanasie bij demente ouderen. De artsen verklaren dat zij geen euthanasie gaan verlenen aan “patiënten met vergevorderde dementie op grond van een wilsverklaring”.
Als iemand de eerder opgestelde wilsverklaring dat hij dood wil niet meer kan bevestigen, zullen de artsen geen dodelijke injectie toedienen, schrijven ze. “Onze morele weerzin om het leven van een weerloos mens te beëindigen is te groot”, luidt de verklaring. Met de advertentie willen de artsen een nieuwe discussie starten over levensbeëindiging bij demente ouderen. Vorige week kwam een Nederlandse arts in het nieuws toen zij een tegenstribbelende demente oudere op basis van een eerder afgegeven wilsverklaring een dodelijke injectie toediende. Dat leidde tot veel ophef onder artsen en samenleving.
Wat ik beleef is dat de artsen op de rem trappen en het ooit gestarte vliegwiel -het ogenschijnlijke automatisme- van dodelijke injecties vertragen. Het had er de laatste tijd schijn van dat euthanasie de gewoonste zaak van de wereld was. ‘Effe een euthanasietje halen’, alsof het een zak patat was. Artsen kwaakten op tv en radio over dat onderwerp er lustig op los, er ontstond soms een lacherig sfeertje. Oud worden is niet leuk, zei een van hen. Waarom niet? Oud worden is heerlijk. De term ‘het voltooide leven’ raakte in de mode. Vaak gebruikt door ‘deskundigen’ die nog wel wat jaartjes voor de boeg hadden.
Ik leef al erg lang voor mijn doen, ben wat krakkemikkig aan het worden, en doe er alles aan om niet het gevoel te krijgen van een negatieve voltooiing. Dat lukt opperbest, mensen kunnen in veel gevallen dat beetje regie voeren dat hun leven kan veraangenamen. Ik ken heel veel mensen van mijn leeftijd en nog veel ouder die leren leven met ongemakken of soms de verschrikkingen van het leven. Hun leven is altijd voltooid maar ze zijn hoopvol gestemd over de dag van morgen.
Wat zijn dat eigenlijk voor wilsverklaringen, zijn die door een notaris vastgelegd? Wie mat de wilsbekwaamheid van de ondertekenaar op dat moment? Als je daar over na gaat denken zak je zo door het dunne ijs.
Het tweede hoopgevende bericht is dat de Amerikaanse brulkikker Donald Decreet Trump in hoger beroep bot heeft gevangen met zijn poging reizigers te weren uit zeven overwegend islamitische landen. Een federaal hof van beroep handhaaft de opschorting van het inreisverbod. De democratie en het gehalte van de rechtspraak en rechters die hun rug recht houden in de VS zijn hoopgevend. Misschien zijn er wat staten of burgerrechtengroeperingen die een afzettingsprocedure willen beginnen tegen Donald. Dat zou mijn dag helemaal goed maken.
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, heimwee naar Chef, de Kloosterbunker, Bunkerstad, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan.
marein zegt
u vraagt… http://www.okayplayer.com/news/preliminary-impeachment-papers-filed-against-donald-trump.html
G.J. Smeets zegt
Joop,
je mopperde een paar dagen geleden over o.m. Bert Keizer, voormalig verpleeghuisarts / gerontoloog. Je deed voorkomen dat hij lichtzinnig over euthanasie sprak en ik had er mijn bedenkingen bij omdat ik die man hoog heb zitten. Keizer heeft zich dan ook geschaard achter het pleidooi waarover je bericht. Zie verder http://www.trouw.nl/tr/nl/39683/nbsp/article/detail/4460906/2017/02/10/Zet-palliatieve-sedatie-in-bij-gevorderde-dementie.dhtml
Daar wijzen artsen op een alternatief voor euthanasie en dat heet ‘palliatieve sedatie’: in slaap brengen totdat langzaam de dood volgt. Nou, ik kan je uit eerste hand melden dat palliatieve sedatie niks anders is dan sedatie voor euthanasie-plegers. Ik ben zelf zo’n euthanasiepleger. Mijn gealzheimerde moeder met botbreuken kraakte van alle kanten van pijn en wanhoop. “Hier moet zo snel mogelijk een einde aan komen” zei ik tegen de behandelende geneesheer. Hij haalde opgelucht adem, was het met me eens en voerde de morfine-doses op zodat een van de organen (het hart? de lever? de interactie tussen hart en lever?) het spoedig zou begeven. Wat 36 uur later ook gebeurde. Aan morfine went het lichaam snel dus er is snel meer voor nodig om de pijn te blijven dempen. En ondertussen verhevigt de fysieke aftakeling (pijn!) zodat er weer extra morfine nodig is. Morfine veroorzaakt daarbij ook nog eens de-personaliserende hallicunaties. Heb ik allemaal met de geneesheer aangekaart.
Wat ik ermee wil zeggen is dat palliatieve zorg – zware drogering – net als euthanasie een wanhoopsdaad is. En laten we er niet omheen draaien: morfine is euthanasie. Het is slow motion genadeschot voor de patiënt en het is slow motion genade voor de schietende arts.
Er zit een akelige adder in het gras: artsen kunnen in toenemende mate minder slow motion te werk gaan. Want er kloppen hééél veel en steeds meer mensen aan hun deur. Dat gaat dus geheid een keer helemaal mis. Beetje mededogen met de artsen lijkt me wel op z’n plaats. En er zit nog een tweede adder in het gras. Waarom zou je een euthanasieverklaring die bij volle verstand is opgeschreven in twijfel trekken zodra het verstand door ziekte volledig is vernietigd?
Joop Ha Hoek zegt
Goff, ik heb weet van de adders en de morfine. Mensen hoeven ook van mij niet ondraaglijk te lijden. Wat ik in mijn tekst wilde benadrukken is dat we steeds, altijd en wanneer ook, na moeten denken over de waarde van het leven en de dood. Elke keer weer. En ons niet mee moeten laten slepen door de waan van de dag, wat slimme politici bedenken. Wie zegt dat zo’n verklaring met het volle verstand is opgeschreven? Niemand weet wat hem te wachten staat in een staat van dementie. Het zijn aannames. Zoals je je ook niet voor kunt stellen hoe het is om morsdood te zijn. Maar er wordt al genoeg gediscussieerd over dit onderwerp. Elk verzoek om euthanasie zou met compassie, liefde en alle begrip moeten worden bekeken. Niet de regels gelden uitsluitend maar de vragende mens. Dat is wat ik wilde betogen.
Stiltespinster zegt
“Zoals je je niet kunt voorstellen om morsdood te zijn”.
Waarschijnlijk kan de persoon die lijdt aan het leven zich dat wel voorstellen: hij/zij wil het lijden niet meer.
Tenjo zegt
Het was voor mij gisteren ook een mooie dag. Ik heb kennis gemaakt met Qurrent, het bedrijf dat 100% groene energie levert.
Wat een prachtig dier trouwens de kikker op de foto.
Wulf van Loenen zegt
Iemand tekent alvast bij volle verstand een verklaring dat hij niet verder wil leven als hij/zij later door dementie niet wilsbekwaam genoeg meer is om aan te geven dat hij/zij euthanasie wil. Als dan later inderdaad de demenie optreedt en artsen willen niet (meer) meewerken aan het verzoek dan vind ik dat aan verraad grenzen. Ik zou de demente persoon niet meer in de ogen durven te kiijken.
En citaat uit het artikel: ‘Wat ik beleef is dat de artsen op de rem trappen en het ooit gestarte vliegwiel -het ogenschijnlijke automatisme- van dodelijke injecties vertragen. Het had er de laatste tijd schijn van dat euthanasie de gewoonste zaak van de wereld was’. Dan verzoek ik Joop toch om heel oplettend te blijven. Weet Joop dat de leeftijdsgrens voor een euthanasieverzoek in Nederland op 12 jaar ligt? We kunnen lang discussiëren waar wilsbekwaamheid begint en eindigt. En dat kinderartsen binnenkort met elkaar met een visie en advies komen over het euthaniseren van chronisch zieke kindjes onder de 12. Kinderen die in hun visie door ziekte of beperkingen geen normaal leven kunnen volgen die kunnen misschien maar beter een spuitje krijgen. Het zijn soms ook uuders die smeken om niet langer door te gaan, het is ook verdomde zwaar. Weer andere ouders willen wel verder, die kijken anders tegen ‘een normaal lkeven’ aan. Tot die laatste groep behoor ikzelf met 17 jaar verpleging voor mijn chronisch zieke dochter voordat ze 3 jaar geleden stierf. Haar leven heeft ongelooflijk veel zin gehad. We hebben haar lijden tot het uiterste draagbaar proberen te maken. Als we aan haar denken dan is dat een liefdesbron. De mensheid heeft veel te leren van wat deze medemensen op aarde komen brengen.
Joop Ha Hoek zegt
Dank je Wulf, voor dit ontroerende relaas.
Jaren geleden vroeg ik aan mijn toenmalige huisarts om mijn laatste wens uit te voeren als ik handelingsonbekwaam was en in een situatie terecht kwam waarin ik niet meer verder wilde leven. Hij zegde toe maar zei later het doodmaken van mensen verschrikkelijk te vinden.
Aan zijn opvolger vroeg ik hoe zij erover dacht. Ze zei geen ja en geen nee maar wilde er eerst eens goed met mij over praten. Of mijn voorwaarden ook de hare waren.
Aan haar opvolger vroeg ik hoe hij erover dacht. Nee, zei deze arts, daar wil ik niet aan meewerken, ik kan dat voor mijn geweten niet verantwoorden.
Drie artsen, drie meningen. Zijn artsen die nee zeggen verraders? Ik meen dat artsen niet verplicht kunnen worden tegen hun wil euthanasie uit te voeren. Of we nu wel of niet een wilsverklaring afgeven.
Ik ben blij met deze inhoudelijke discussie.
Wulf van Loenen zegt
Er is maar een eerlijke oplossing in deze en dat is Openheid! Je bewust zijn van de onzekerheid of je laatste wens uiteindelijk gehonoreerd zal worden. Want: De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Komt er ‘de juiste arts’ voor aan je bed. Misschien is er toch nog een grotere kans van slagen als je je zware dementie nog net voor bent, en ze je toch nog wilsbekwaam achten?