BOSCH

Wat verklaart de belangstelling voor de Bosch-expositie?

Tja, dat is nogal een vraag… Eigenlijk wil ik weten welke betekenissen mensen geven aan de schilderijen van Bosch. Om een antwoord te vinden had ik ter plekke veldwerk moeten verrichten. Dat zat er niet in. Dus ga ik maar bij mijzelf te rade. Wat verklaart mijn eigen belangstelling?

Eerste gedachte: Het is uniek dat er tegelijk zoveel werk van Bosch te zien is. Dat wil ik gezien hebben. Hoewel, in datzelfde ’s Hertogenbosch bestaat al bijna tien jaar het Jheronimus Bosch Art Center. Daar hangt al het werk van Bosch, zij het als reproductie. Voor wie geen toegangsbewijs meer kon krijgen tot de echte expositie, is dit een mooi alternatief. Met nog wat extra’s ook, zoals levensgrote figuren, zo weggelopen uit de schilderijen.

Tweede motief: Het soort werk is uniek. De man had een eindeloze fantasie. Hij bedacht de meest ondenkbare wezens. Die wezens bestaan niet, maar nu wel, gewoon doordat hij ze geschilderd heeft. Dat fascineert. Een mens kan dit allemaal verzinnen en tot werkelijkheid verheffen.

Derde insteek: Als kind was ik dol op van die overladen zoekplaten. Ik kon er uren naar kijken en dan nog steeds iets nieuws ontdekken. Zo vol zijn ook sommige van Bosch’ schilderijen. Het betekent dat bezoekers maar traag door de tentoonstelling gaan, want er is zoveel te zien.

Vierde idee: Ik kijk naar een wereld die ik grotendeels niet begrijp. Met het soort vroomheid heb ik weinig affiniteit. Als antropoloog heb ik het gevoel in een heel andere cultuur terecht te zijn gekomen die ik wil begrijpen. Kunsthistorici hebben dagwerk om te achterhalen wat Bosch bedoeld kan hebben. Dan blijkt dat je de middeleeuwse beeldtaal moet kennen om bijvoorbeeld iets zinnigs te kunnen zeggen over een monnik die wat nonnen hooi laat verzamelen. Hooi = geld, bezit.

En wat verklaart uw gang naar Den Bosch?