Niet een nachtje slapen maar veertig jaar wachten voor het eind in zicht is. De afronding van het vertaalproject ‘84000: translating the Words of the Buddha’. Een vertaling van de complete Pali canon is al langer voorhanden. Naast deze Theravada versie van de suttas bestaat er ook een complete versie van de sutra’s uit de Sarvastivada traditie, die nog verre van volledig beschikbaar is in een Westerse taal. Om deze te bestuderen zijn we aangewezen op Tibetaanse en Chinese vertalingen omdat veel van de originele Sanskriet teksten verloren gegaan zijn.
Daar komt echter in de komende decennia een einde aan dankzij het 84000 project. Zevenduizend pagina’s tekst van de Tibetaanse Kangyur (‘de woorden van Boeddha’) en 161800 pagina’s van de Tengyur (de commentaren van Indische meesters) worden stukje bij beetje vertaald. De Kangyur bevat naast de Sarvastida sutra’s ook de Mahayana sutra’s en teksten van andere boeddhistische scholen. De 4093 teksten van de Tengyur bevatten niet alleen de standaard boeddhistische onderwerpen maar ook teksten over taal, geneeskunde en kunst.
Het interessante van het klassieke Tibetaans is dat het gemodelleerd is aan de hand van het Sanskriet, waardoor de teksten zeer dicht bij het origineel blijven. De vertaling van Sanskriet naar Tibetaans, dat begon in de 8e eeuw, was een zeer nauwgezet en sterk gecoördineerd proces. Naast dat het Tibetaans een speciale variant kreeg werd een tekst b.v. altijd vertaald door een team dat uit twee Indiërs en twee Tibetanen bestond, die naast hun moedertaal ook de andere taal beheersten.
Aanvankelijk werd verwacht dat de vertaling van de complete Kangyur en Tengyur honderd jaar zou duren. Gezien de snelheid waarmee het nu gaat is tijdens hun symposium in oktober 2013 de verwachting uitgesproken dat het over veertig jaar al klaar zou kunnen zijn.
Op de website van het project, waar in 2009 het initiatief toe genomen is, staan inmiddels de eerste elf vertaalde teksten. Daaronder ook de Lalitavistarasutra, die het verhaal van Boeddha vertelt, met een omvang van maar liefst 345 pagina’s. Daar kom je de kerstvakantie wel mee door.
Het begin: http://khyentsefoundation.org/media/TTWOTB.mov
Robert Keurntjes zegt
Er is overigens ook een geheel nieuwe Engelse vertaling van het Pali canon. Als ik het goed begrepen heb op initiatief van Bhikkhu Sujato, auteur van “A History of Mindfulness”. Een website die zeker de moeite van het bezoeken waard is: https://suttacentral.net/