Zaterdagmorgen elf uur…

Zaterdagmorgen van de tiende augustus, even over elf uur. Ardan meldt zich tegen de traditie in niet met een nieuwe cartoon- en wenst mij in een bijgevoegd berichtje ook geen goed weekeinde toe. We praten niet over onze ervaringen van de afgelopen week, de verwachtingen. Zijn tochten in zijn busje naar onbestemde bestemmingen waar hij zich nuttig maakt als vrijwilliger. Zijn familie, zijn moeder.

Ik grinnikte niet over hond of poes in zijn cartoons, diergetuigen van zijn tekentalent en observatievermogen. Cartoons die je denken doen kantelen, de achterkant van de zogenaamde waarheid laten zien. Ardan mijdt mijn mailbox, ik krijg er een onbestemd gevoel door.

Een uur later spreek ik Jiun Hogen roshi van de Noorder Poort. Wat ik even na elven al vreesde wordt een droeve waarheid, Ardan beëindigde zijn leven de afgelopen vrijdag.

Ardan maakte al bijna sinds de oprichting van het Boeddhistisch Dagblad cartoons voor deze krant. En drukte een belangrijk stempel op de aard en uitingen van het BD dat van een puur boeddhistisch medium, wat dat ook is maar wel die intentie had zo’n dertien jaar geleden, uitgroeide tot een krant waarin mensenrechten en aandacht voor het milieu, dierenrechten, misstanden binnen het boeddhisme, politiek in Nederland en verder de aandacht kregen die ze verdienden.

Ardan groeide daarin mee, als ik het zo mag noemen, in zijn cartoons was er veel aandacht voor politiek, politici, het milieu maar ook het boeddhisme met voor leken vreemde uitingen ontsnapten niet aan zijn waarnemingsvermogen en talent om de lezers een spiegel voor te houden. Soms met humor, dikwijls met een beeld en scherpte die je stil maakten.

Wij deelden veel. Ook de soms moeilijke momenten in ons leven. We waren dan letterlijk dicht bij elkaar om naar elkaar te luisteren en er te zijn voor elkaar. Ik weet niet hoe ik die relatie met Ardan moet beschrijven, elk woord dat ik eraan besteed doet geen recht aan de diepte en waarde.

Op een dag zette de beeldend kunstenaar Ardan zijn schilderijen aan de kant van de weg, verliet zijn huis en woonde en leefde in een busje waarmee hij zich verplaatste en door Europa trok om daar vrijwilligerswerk te doen bij (wijn)boeren en groepjes boeddhisten en andere mensen, hij bleef als kok verbonden aan het zencentrum Noorder Poort, ook nadat hij daar wegens gezondheidsproblemen (het lange staan achter het fornuis) officieel was opgestapt.

Waar hij ook was in Europa, altijd leverde hij op de zaterdagmorgen rond elf uur zijn cartoons aan bij mij. Ook als hij kilometers moest rijden om via het internet verbinding te maken.

Uit onze contacten uit het verleden, onze berichten en gesprekken met elkaar, wist ik van de wens van Ardan om op een dag het leven te beëindigen. Een paar maanden terug zei hij tegen mij dat hij wilde stoppen met het maken van cartoons omdat hij dat af en toe een kunstmatig karakter vond hebben en soms nepgeluk weergaven dat niet strookte met wat hij werkelijk ervoer, voelde en beleefde.

Hij maakte zich net als ik grote zorgen over de verpaupering in de maatschappij, de opkomst van ultra rechts, de milieuproblemen die door de grote massa worden ontkend, elkaar schofferende politici, het schenden van rechten van mens en dier. Ik vroeg hem toen meer vanuit zijn eigen gevoel, zijn hart zijn cartoons te maken.

Tot een paar weken terug de frequentie begon te haperen. En het zaterdagmorgen 10 augustus om elf uur stil werd.

Ardan verdiende de kost als brug-en sluiswachter vanaf het voorjaar tot de herfst. Zijn opleiding kreeg hij in Rotterdam. In het begin van zijn loopbaan had hij een soort aanstelling als brugwachter bij een vaste brug tot hij te vroeg de klep weer liet zakken en een binnenvaartschip bijna verpletterde. Toen hij mij dat vertelde moest ik ondanks de ernst van de situatie wel grinniken. Als brugwachter was Ardan een waarnemer en soms een gesprekspartner van passanten die hij in zijn brugwachtershuisje ontving voor een gesprek.

Zo sluit ik hem ook in mijn hart: een brugwachter die nu zelf naar de overkant is gegaan.