Vrijdag Zindag – Zinnig standpunt

Als mensen, op wat voor terrein dan ook, een standpunt kiezen, dan zet hen dat nogal eens in een welles-nietes-kader. Er ontstaat een loopgravendiscussie. Zo’n schurend gesprek waar talkshow-redacties dol op zijn. Spraakmakers beschieten elkaar met argumenten die per definitie de ander niet raken.

Een voorbeeld is de strijd over de stikstofmaatregelen. Er ligt nu weliswaar een compromisvoorstel van vredestichter Remkes, maar hij heeft daarmee nog steeds niet alle boeren kunnen overtuigen.

Of neem de oorlog in Oekraïne. Bijna iedereen vindt het oplossen van een conflict met militaire middelen normaal. Als het Oekraïense leger weer een stad heeft veroverd, denken de meeste mensen: ga vooral door! Een handjevol pacifisten, zoals de woordvoerders van Kerk en Vrede, keert zich tegen gebruik van militair geweld. Zij jagen bijna iedereen in het harnas.

Het levensbeschouwelijk terrein vertoont al eeuwen dat welles-nietes-denken. Zeker als orthodoxe groepen leer en praktijk bepalen, heerst exclusiviteit. Dan is ook duidelijk tegen wie men strijdt.

De vraag is of er tussen de uitersten nog ruimte is voor een genuanceerd standpunt. Stevige standpunten zijn veel gemakkelijker over te dragen dan enerzijds-anderzijds-verhalen. En nogal eens betekent enerzijds-anderzijds vlees-noch-vis.

Maar er is nog een andere mogelijkheid dan uiterste standpunten of middenposities. Ik zou willen pleiten voor de rehabilitatie van zinnige minderheidsstandpunten. Het zinnige zit in de expliciete aandacht voor waarden van menselijkheid. Het doel is te herinneren aan die menselijke waarden wanneer die in de heersende omstandigheden volstrekt genegeerd worden.

Zo’n zinnig standpunt hoeft niet eens door toehoorders gedeeld te worden. Het gaat er alleen maar om dat de meerderheid er heel eventjes aan herinnerd wordt: o ja, dat is ook een mogelijkheid, nu duidelijk niet, maar misschien ooit.

Daarna gaat iedereen weer de loopgraven in, maar het punt is gemaakt.

PS Zoek de militaire metaforen hierboven!