Soms denk ik weleens dat het boeddhisme een sterfhuisconstructie kent. De boeddhistische leraar die mij ooit de beginselen van de leer bijbracht waarschuwde al: het boeddhisme zal op een dag verdwenen zijn, mogelijk voor altijd. De leraar, zelf een student, noemde dan wel een tijdsspanne van enkele eeuwen waarbinnen het boeddhisme zieltogend ten onder zou gaan. Waar die kennis vandaan kwam weet ik niet. Maar soms denk ik dat dat moment binnenkort zal aanbreken. Of al is aangebroken. Door een gebrek aan aanwas.
Toen ik met het boeddhisme kennismaakte en in gompa’s en meditatieruimten studeerde en praktiseerde, was ik bijna altijd de oudste deelnemer. Ik werd omgeven door jonge studenten, de oudste zo half dertig, die zich tot het boeddhisme aangetrokken voelden. En ik moet er gelijk bij zeggen dat ik het gevoel had, ook in de gesprekken die ik met ze voerde, dat ze vrijwel allemaal op zoek waren naar houvast die ze bij de GGZ-instellingen of andere religieuze organisaties niet gevonden hadden. Het boeddhisme als reddingsboei voor de kneusjes van de maatschappij. Maar een wel erg leuk gezelschap waarbinnen ik me goed thuis voelde, als schuwe oudere die op een dag zonder voorkennis per ongeluk het boeddhisme binnenrolde. Het had ook de Pinkstergemeente kunnen zijn, of de Partij van de Arbeid, het lot besliste anders.
Door mijn job als uitgever van het Boeddhistisch Dagblad heb ik dagelijks veel contact met mensen die zich boeddhist noemen. Onder wie veel ouderen, bijna allemaal ouderen, mag ik wel zeggen. De veteranen. Niemand van de tientallen jongeren die ik kende van vroeger houdt zich nog bezig met de Boeddha. De een haakte af omdat ze niet tegen het ‘zegeltjesplakken’ kon, goede daden registreren, de ander wegens een druk leven, sommigen hadden er gewoon genoeg van, al dat gedoe, anderen kwamen toch bij de GGZ terecht (als cliënt) en zo voort. Als ik ze af en toe ontmoet vragen ze altijd: mediteer jij nog? En dan weet ik wel hoe laat het is, zij niet.
Is het jammer dat jongeren afhaken? Ik kan die vraag niet beantwoorden. Zelf ben ik een meedrijver, een zelfstandig gevestigde kennisnemer van de dhamma. Geen hardcore boeddhist. Misschien te lui om afscheid te nemen. Er gaan momenteel dagen voorbij dat ik niet mediteer, het was ook wel dwangmatig, dat zitten. In het boeddhisme zeggen ze dat het niet erg is, zo’n onderbreking, dat je altijd de boel weer op kan pakken. Misschien wel, mogelijk niet.
Ik kan ook niet benoemen wat de boeddhistische leer mij gebracht heeft, of te laten, of ben ik dan ook aan het zegelplakken, al dat zitten, al die studie. Mijn hele leven- vanaf mijn jeugd, observeer ik al, waarom en hoe dingen tot stand komen. Misschien was ik ook wel zo geworden zonder boeddhisme, mijn ouders waren mijn grootste leraar in empathie en compassie.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.
G.J. Smeets zegt
“…gebrek aan aanwas.”
Aanwas – ‘Nachwuchs’ in het Duits – is het oogmerk van elk -isme. Boeddhisme is daarop geen uitzondering. Het zal niet toevallig zijn dat de afgelopen tien jaar alleen al in NL -tig mensen officieel gepromoveerd zijn tot ‘leraar’ (transmissie!). Hoe meer leraren des te meer leerlingen, lijkt het missionaire idee.
Bij deze nogmaals de hoed gelicht voor BD-cartoonist Ardan die van dergelijke promotie is teruggekomen. Dat zegt meer dan duizend woorden.
G. Verbeek zegt
🌈 🙏 Gerry
Piet Nusteleijn zegt
Waar het boeddhisme over gaat, wat het is, wat het zegt, gaat nooit weg!
Het heeft al andere namen, het wezenlijke, het leven zelf blijft, het veroudert niet en wast ook niet aan.
Ruud van Bokhoven zegt
Zou het niet zo kunnen zijn dat jongeren zich meer bezighouden met andere zaken zoals social media, het meer met zichzelf bezighouden, dat op een andere wijze bezighouden is dan in het boeddhisme waar men zich bezighoud met het innerlijke en verandering, in plaats van alleen het uiterlijke en in de smaak van de ander zal vallen om mee te doen en juist niet af te vallen omdat je buiten de boot zal vallen bij de ander en dit allemaal afgeschilderd in een ik maatschappij.
Wie denkt er als jongeren op dat moment aan boeddhisme en je kan het ze ook niet kwalijk nemen.
Die tijd komt er wel als ze uitgeraasd zijn en zich meer met het echte gaan bezighouden.
Of het boeddhisme zal uitsterven of niet, weet wie je bent en wat zich in je leven op wat voor manier heeft geopenbaard en haal er je voordeel uit en wees gelukkig en een toekomst zal het leren hoe een ander hier mee om gaat.
Ik noem mij geen boeddhist, maar houdt mij dagelijks met het boeddhisme bezig en pas dit tot genoegen in mijn leven toe door de veranderingen van het weglaten.
Joop Ha Hoek zegt
Ruud, het is fijn dat je de jonge voorheen boeddhisten bij de kudde wil houden, maar ze zijn echt helemaal out, zover ik het kan beoordelen. Ze zeggen dat ook tegen me als ik ze ontmoet. Ze zijn niet teleurgesteld maar houden zich met andere zaken bezig en ik geloof niet dat, als ze ‘uitgeraasd’ zijn, weer met de Boeddha in zee gaan. Ze zagen het boeddhisme zoals ze ook de Bhagwan zagen, of Krishnamurti. We moeten het effect van het boeddhisme ook niet overdrijven, vind ik. Soms is het zo star, al die regeltjes en de weg naar verlichting. Ik geloof helemaal niet in een wedergeboorte zoals het boeddhisme dat ziet. Of in een bardo dat volgens mij bedoeld is om in die 49 dagen meesters en leraren grip op het leven van de hartstikke dode en diens familie te laten houden. Zelf ben ik me meer met ‘gewone’ filosofie bezig gaan houden om me wat meer los te maken van de Boeddha, mijn vriend. Dat luchtte wel op.
Ruud van Bokhoven zegt
Ja Joop dat is zoals ik al zei hun keuze en hoe zij er later in staan of het anders bezien. Zelf maak ik er ook geen drama van om te streven naar de verlichting en zie het boeddhisme nog altijd als een levensovertuiging en vind het ook een geloof worden als je gelooft in reïncarnatie en ook dat zie ik niet zitten en zal je als stof een nog onbekende volgende periode in gaan.
Door het boeddhisme ben ik mij ook gaan interesseren in het ontstaan van hemel, aarde en het ontstaan van leven en is filosofie een mooi bijpassende onderdeel hierin en kan dit samen een mooi plaatje vormen over het leven.