De Boeddha benadrukt in talloze voordrachten dat we onze zintuigen moeten beheersen als een ontwaakt persoon. Als een ‘edel mens’ (P. ariya-puggala). Niet als een wereldling (P. puthujjana).
Guy – Zelfrealisatie (P. nibbana)
Zelfrealisatie staat voor verstilling, tot rust komen (P. samatha). Voor ‘koel worden’ (P. sitibhava). Voor innerlijke vrede (P. shanti).
Guy – De Stroombetreder (P. sotapanna)
Een stroombetreder is een nobele discipel die ziet. Het is een edel persoon die tot inzicht gekomen is. Die de ware Dhamma verworven heeft. Die de ware Dhamma begrijpt. Die de nodige wijsheid verkregen heeft. Die de stroom van Dhamma betreden heeft.
Guy – De metafoor van de oceaan
De stroombetreder (P. sotapanna) wéét (P. janati) dat ‘geboorte’ en ‘dood’ slechts concepten zijn van zijn onwetende geest. Dat het begoochelingen zijn van het bewustzijn dat zich per se een separate plaats wil toemeten in het Geheel. Een bewustzijn dat zich—volkomen illusoir—een onafhankelijke, eeuwige ‘ziel’ droomt (P. sassata-ditthi).
Guy – Vergankelijkheid (P. anicca)
Vergankelijkheid is de sleutel tot inzicht: beseffen dat het niet onze vergankelijkheid is die ons doet lijden, maar wél ons verlangen om bestendig te zijn.
Guy – De plaats waar je de stroom betreedt (P. sotapatti)
… Richt je aandacht op je ademhaling. Volg de inkomende adem. De uitgaande adem. Ervaar de vreugde (P. piti) en het geluk (P. sukha) van je beoefening.
Guy – De Stroom
Het kenmerk van een stroom is om te stromen. Alles wat in de stroom terechtkomt, wordt met de stroom meegevoerd.
Guy – Weinig stof op de ogen hebben
Dan, énkel dán, priemt het licht door het bladerdak.
Guy – Omarm vergankelijkheid, onvrede en zelfloosheid
Telkens we ons verzetten tegen verandering en vergankelijkheid (P. anicca) roepen we lijden (P. dukkha) op. Als mens zijn we geconditioneerd in het amechtig grijpen naar zekerheid, naar vastigheid, naar stabiliteit. Ad absurdum. We dromen ons zelfs een wedergeboorte. Of een eeuwige ziel.
Guy – De Middenweg (P. majjhima patipada)
‘Mijn pad is de middenweg—er is geen begin, er is geen einde. Wij zijn altijd in het midden, groeien eeuwig, ontspruiten, bloeien, vinden nieuwe ruimte.’
Guy – Dhamma is vrij van sektarisch denken
De wijsheid van het Theravada is volkomen conform aan de wijsheid van het Mahayana.
Guy – Dhutanga
Een dhutanga is een ascetische (wandel) pelgrimstocht van monniken van de Thai Forest Tradition.
Guy – bosmonniken
Bosmonniken zijn non-conformisten en hebben de astrante neiging om recht op het doel af te gaan en de Dhamma erg sec en ruig te brengen.
Guy – samsara
Samsara is de vicieuze cyclus van geboorte en dood. ‘Leven in samsara’ wil zeggen dat men de cyclus van het bestendige ‘worden’ (P. bhava) niet kan, durft of wil vermijden.
Guy – De leeuwenroep van de Boeddha (P. sihanada)
De leeuwenbrul (P. sihanada) is een metafoor om aan te duiden dat de Boeddha een claim legt op de spirituele heerschappij, naar analogie met de suprematie van de leeuw op de heerschappij in het dierenrijk.
Guy – Het NU-moment
Wanneer we ons ervan bewust zijn waar onze adem is, dan zijn we in het NU-moment. Zijn we in het heden. Onze adem kan zich niet in het verleden of de toekomst bevinden.
Guy – Dhamma is één
Dhamma is één. Dhamma heeft slechts één smaak. De smaak van bevrijding. De diverse stromingen vormen slechts interpretaties van één en dezelfde wijsheid.
Guy – Over regeltjes en normeringen…
De Buddhadhamma is de leer van een Mens. Van een edele, ontwaakte Mens. Van een Mahapurisa. Het is een leer voor mensen. Voor allen die ‘geen zand op de oogleden hebben’.
‘Durf te zien, durf te zijn. Ga, ga, gaan!’ (Bert Caekelbergh)
Laat je stem horen. Klaag het machtsmisbruik aan. De sociale en economische ongelijkheid. De genderongelijkheid. De raciale ongelijkheid. Het onzorgvuldige klimaatbeheer. De verkeerde besteding van overheidsgeld. De vriendjespolitiek…
Guy – Het begrip ‘boeddhisme’
Dingen zijn niet ‘waar’ omdat de Boeddha het zegt. Ze zijn ‘waar’ omdat ze met waarheid overeenstemmen. En ze stemmen overeen met waarheid indien ze correleren met de natuurwet: wat in het verleden was, in het heden is en in de toekomst zal zijn.
Guy – Harmonie in de Sangha
Harmonie in de Sangha is het belangrijkste. De nadruk van onze beoefening hoeft niet te liggen op de slimst uitgekiende individuele gedachte. Evenmin op de meest klinisch beschreven doctrine. Noch op de mooist versierde tempel.
Guy – Stilte
Uitsluitend in stilte bevindt zich de ware transcendentie, maar let op: stilte is bedeesd. Stilte komt nooit met wereldse bravoure, komt nooit met een processie van barokke praal en dito spektakel, met op kop een opzichtige tamboer, die met zijn mace de maat aangeeft.
Guy – Absolute werkelijkheid versus zintuiglijke werkelijkheid
De ultieme, absolute, noumenale werkelijkheid is datgene wat is. Wat wáár is. As it is. Yatha bhuta. Wat in het verleden was; in het heden is en in de toekomst zal zijn.
Guy – Woorden
Woorden refereren uitsluitend in schijn én volgens conventie naar bestaande dingen. Woorden zijn de werkelijkheid niet: ze wijzen slechts naar ‘een’ werkelijkheid, maar ‘de’ werkelijkheid zijn ze absoluut niet.
