‘In wat voor tijd leven we?’. We raadplegen de barometer van cultuur en samenleving.
Hengelen
Binnen de driehoek religie-macht-spel verkeren macht en spel meestal op gespannen voet. In elke religie krijgt macht een eigen vorm, ergens tussen horizontaal en verticaal in.
Een beetje
Het zit genesteld in ons taalgebruik, ‘een beetje’. Is het typisch Nederlands? Of algemeen menselijk?
Linkse kerk
Grappige term. Want wat nu bij links gebeurt, kennen religies al lang. Die vertonen een bijna wetmatige cyclus tussen vernieuwing en establishment. Politiek en religie vertonen verrassende parallellen. Zie de huidige opleving op links.
Weg met die dikke ikken
‘Ik houd niet van religies die zich exclusief opstellen. Waar haalt een religie de arrogantie vandaan om te zeggen dat ze de enig juiste is?’
Marge
Soms val je jezelf in de rede. Neem nu het woord ‘marge’. Ik gebruik het graag en veel. Maar de laatste tijd heb ik er moeite mee.
MENSHEID – Aartsengel rapporteert
Nog zoiets, Mensheid weet niet hoe de goede aarde te bewonen. Wel was er onlangs een heilige vader – nou ja, heilig, een doodgewone man, hoor, die niet eens vader mag zijn – maar goed, die had gewaarschuwd dat de aarde misbruikt wordt.
Catechismuspreek – Fair play
Beminde gelovigen, mensen zijn knoeiers, maar knappe knoeiers.
Ruimdenkend – Gelovige ruimtevaarders
Er zijn religies die weet hebben van de betrekkelijkheid van verbeelding en verwoording. Die maken van stilte, leegte en zwijgen veelzeggende kernwaarden, bijvoorbeeld in de meditatie. Mindemptiness.
Religieus zonder religie – John Dewey’s spiegel
Dewey omschrijft ‘het religieuze’ als ‘de unificatie van het zelf door toewijding aan bereikbare idealen, die de verbeeldingskracht ons verschaft en waaraan de menselijke wil gehoor geeft als waard om richting te geven aan onze wensen en keuzen’
Consultancy – Een religieuze job
Van religieuze leiders verwacht ik dat ze een visie als werkelijkheid… eh, tja, hoe zeg ik dat… verkopen? in de markt zetten? Onafwendbaar kom ik bij marketingtermen uit. De reclametaal is ook mijn taal binnen gesijpeld.
Monarchie – Leuk spel!
Zoals het carnaval dwars staat op het vasten, zo is de monarchie de ontkenning van de democratie.
‘Weet je…’ – Veelzeggend taalgebruik
‘Voel je?’ kan nog wel aan het eind van een bewering komen, als bevestigende afsluiter. ‘Voel je?’ nodigt je uit af te steken naar diepere betekenislagen, alsof kennis te oppervlakkig is om duidelijk te maken wat er aan de hand is.
Handelingsverlegenheid – Die houden we erin!
Ik had nog nooit van ‘handelingsverlegenheid’ gehoord, maar vond het wel een grappige term. Waarom eigenlijk?
Regelneef – Tijd en ruimte temmen
Ik fiets door een laantje met aan weerszijden bomen. Die staan op onregelmatige afstand van elkaar. Ik betrap me erop dat ik daar regelmaat in wil brengen. Ik probeer een trapper juist onderaan te hebben als ik een boom passeer.
Dooddoener? – Levensbeschouwing als doodsbeschouwing
Als 70-plusser merk ik dat ik in de generatie ben beland waar de dood de frequentie opvoert. Vijf uitvaarten binnen drie maanden bepalen me bij de eindigheid van mijn eigen leven.
GULDENHART EN GOEDELIEVE – Een sprookje
Intussen kwam de koning alleen nog zijn bed uit om voor het raam de seizoenen te bestuderen. Daar werd hij niet vrolijker van. Steeds vroeg hij zich af: ‘Ga ik in dít seizoen dood?’. Zelfs de lente kon hem niet opbeuren. Hij zag alleen maar hoe eksters eitjes roofden uit nestjes.
Religies als burchten – Op zoek naar kleinste gemene eenvoud
Toch kun je vragen: Leidt de burcht intussen niet af van de oorspronkelijke inzet? In de praktijk van een religie is de burcht gebouwd door een priesterklasse. Haar taak is het vervolgens om het gebouw in stand te houden. Dat kan echter doel op zich worden. En dus afleiden van de oorspronkelijke bedoeling.
Red het spel – Help, we zijn onteigend!
In de moderne samenleving is spel gekaapt door de vermaaksindustrie. Daardoor zien we niet meer dat spel veel te bieden heeft voor een zinvolle levenshouding.
STERKE VERHALEN – Filmsamenvattinkjes als spiegel
Al spiegelend ben ik primair uit op herkenning. Mijn testvraag is: Wat schiet ik op met deze film?
Ontradicalisering – Spel als levenskunst
Het typerende van religieus geweld is dat gelovigen ideeën en gedrag uit hun religie gebruiken om geweld op te roepen en te rechtvaardigen. Elke ketter zijn letter. Het gebektst met eigen tekst.
Camino – Levensweg als pelgrimage
Zingeving bloeit op als je je losmaakt van het dagelijkse leven, los van routines en vastigheden. Wie buiten de orde stapt, komt in een gebied dat antropologen de ‘marge’ noemen.
BOSRONDJE – Wat heeft dat te betekenen?
Wat is dat toch, dat mensen van iets altijd iets meer maken? De dingen zijn wat ze zijn, maar mensen voegen gemakkelijk iets toe.
NIJKERKSE BEROERINGEN – Tegen spel of tegenspel?
De Nijkerkse predikant Edward van der Kaaij zegt dat Jezus niet heeft bestaan. De orthodoxe Gereformeerde Bond protesteert.
