De invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen wordt in discussies regelmatig geassocieerd met termen als vrijheid, gedogen, achteloosheid, gratis geld, of ‘de ontspannen samenleving’. Dit is een clichébeeld wat geen recht doet aan de ideologie rond het basisinkomen.
Het basisinkomen is niet een speeltje van een vrijzinnige elite of luie bankzitter, laat staan een vrijplaats voor onverschilligheid. De genoemde woorden geven geen volledig beeld en zorgen voor misverstanden. Het suggereert ongebondenheid, terwijl dat niet zo is, en zeker niet zo hoeft te zijn.
De onvoorwaardelijkheid van het basisinkomen heeft een beperkte betekenis. Het gaat over financiële bestaanszekerheid. Bij de invoering van een basisinkomen krijgt iedereen een inkomen. ‘Iedereen’, omdat iedereen voor de wet gelijk is. En dat onvoorwaardelijk.
Niet gecontroleerd
Dat betekent dat dit inkomen niet gecontroleerd wordt, en nooit terugbetaald hoeft te worden. Je krijgt geen boete of korting op je basisinkomen, wat nu bijvoorbeeld bij de bijstand wél het geval kan zijn. Je kunt geen overtreding maken op een onvoorwaardelijk basisinkomen. Een basisinkomen is een gegarandeerd inkomen. En dat is het dan ook! Voor andere wetgeving, rechten en plichten heeft het geen vanzelfsprekende gevolgen. Alle andere veranderingen zijn het gevolg van het altijd voortdurende democratische debat.
Wellicht dat politieke partijen of burgers een debat willen over maatschappelijke dienstplicht, of wederom over pensioenen en uitkeringen rond ziekte en arbeidsongeschiktheid. Dat zijn politieke en maatschappelijke discussies, die juist heel goed samengaan met de invoering van een basisinkomen.
Economisch vrij
Wanneer er een gegarandeerd inkomen zou zijn voor iedereen, kan deze maatschappelijke discussie -over wat we van elkaar en de overheid verwachten- veel beter gevoerd worden, omdat deze dan niet onder economische dwang of knechting plaatsvindt. Het onvoorwaardelijk basisinkomen is een recht. Net zoals het recht op veiligheid en gelijke behandeling.
De filosoof Thomas Paine stelde al in 1792 dat de democratie alleen goed kan werken als burgers economisch vrij zijn, en daardoor beschikbaar om haar -de democratie- tot bloei te brengen. Het onvoorwaardelijk basisinkomen is een recht. Net zoals het recht op veiligheid en gelijke behandeling. Basisinkomen is een bevestiging van de gelijkwaardigheid in onze democratie. Met meer ‘vrijheid’ in de zin van ‘ongebondenheid’ of ‘onverschilligheid’ heeft het weinig te maken.
‘Gratis geld’
En dat gratis geld? Het is ronduit bizar dat de mensen die basisinkomen gratis geld noemen zelf dit gratis geld als bonus ontvangen. Bankiers, aandeelhouders en renteniers ontvangen nu al het beschikbare ‘gratis geld’, terwijl iedereen recht heeft op een adequate ‘winstdeling’ van wat wij met zijn allen verdienen.
Een eenzijdig imago van ‘vrijheid blijheid’ doet het basisinkomen geen goed. Vooral omdat plichtsgetrouwe en hardwerkende burgers -betaald en onbetaald- er met dit gegarandeerde inkomen er verreweg het meest op vooruit gaan. Het basisinkomen is zowel conservatief, populistisch, democratisch als vrijzinnig. Het is daarom voor iedereen de moeite waard.
Daarom wordt met een gegarandeerd inkomen de band tussen werk en inkomen niet doorgeknipt, maar juist hersteld. Aan de minimale basisbehoeften wordt voldaan. Je werkt niet voor je huurbaas, de bank, de supermarkt of het energiebedrijf. Die kosten zijn geregeld. Door het basisloon werk je voor jezelf, voor je geliefden, vakantie en vrije tijd. De motivatie om ‘mee te doen’ zal daardoor toenemen. Het basisinkomen is zowel conservatief, populistisch, democratisch als vrijzinnig. Het is daarom voor iedereen de moeite waard om er over na te denken.
Ujukarin zegt
Zoals wel vaker gemeld: vanuit boeddhistische ethiek gezien totale onzin. Om er eens een paar stukjes uit te pakken:
“Het is ronduit bizar dat de mensen die basisinkomen gratis geld noemen zelf dit gratis geld als bonus ontvangen. Bankiers, aandeelhouders en renteniers ontvangen nu al het beschikbare ‘gratis geld’, terwijl iedereen recht heeft op een adequate ‘winstdeling’ van wat wij met zijn allen verdienen.”
Neen. Een ieder die op de één of andere manier spaargeld bezit kan besluiten dat niet uit te geven maar aan anderen uit te lenen. Bijvoorbeeld als aandeel. En daar hoort een vergoeding bij.
Net zoals de lening/aandeelconsument dat geld niet gratis kan lenen, maar ofwel rente ofwel dividend betaalt ervoor.
” Vooral omdat plichtsgetrouwe en hardwerkende burgers -betaald en onbetaald- er met dit gegarandeerde inkomen er verreweg het meest op vooruit gaan. ”
Neen. Ik schaar me onder die groep werkers en ik zou er ethisch gezien op achteruit gaan.
Nu betaal ik via de belasting aan een ieder die wel wil werken maar door allerlei omstandigheden niet kan. Ook nog eens (extra!) betalen voor die groep die gewoon niet wil werken, omdat zhij recht meent te hebben op mijn vrijgevigheid, klinkt gewoon als nemen wat niet gegeven wordt. En als een wens van sommige mensen om alleen in rechten te denken, niet in plichten naar de samenleving toe die erbij horen. ‘Vraag niet wat uw land voor u doet, vraag wat u voor uw land kunt doen’.
With folded palms,
G.J. Smeets zegt
Jouw versie van boeddhistische ethiek is helemaal niet relevant. Basisinkomen ja of nee is een politieke sociaal-economische en dus politieke kwestie. Het beoogde basisinkomen is een collectieve volksverzekering.
Je zegt:
“Ook nog eens (extra!) betalen voor die groep die gewoon niet wil werken, omdat zhij recht meent te hebben op mijn vrijgevigheid, klinkt gewoon als nemen wat niet gegeven wordt.”
De makke is dat je je individualistisch opstelt met de framing ’mijn vrijgevigheid.’ Basisinkomen heeft met jouw of mijn vrijgevigheid helemaal niets te maken, het is een sociaal contract. En vergeet niet,
Beste Ujukarin, alleen mensen in materiële bestaanszekerheid kunnen het zich permitteren om in rust te contempleren / mediteren. En dat wens ik IEDEREEN toe. Basisinkomen is anno 2020 daarvoor een goed recept.
Ujukarin zegt
Jij verdedigt onethisch handelen Goff, en dat is gewoon niet slim.
Basisinkomen heeft alles te maken met mijn vrijgevigheid. Ik stem voor ruime subsidies aan zij die niet kunnen werken; daarvoor betaal ik belasting en daarvan wordt o.a. de Bijstand gefinancierd. Maar niet alleen zou ik niet stemmen voor een beleid met basisinkomen, ik zou het ronduit onethisch vinden. Vanwege dat ‘niet willen werken’.
Natuurlijk wens je iedereen die bestaanszekerheid toe, maar die is er ook voor allen die in NL legaal verblijven. Alleen is de eis wel dat je ‘wat terugdoet naar vermogen’. Wie niet wil werken volgens wat de maatschappij verlangt plaatst zichzelf buiten dat recht op bestaanszekerheid.
With folded palms,
G.J. Smeets zegt
“Jij verdedigt onethisch handelen Goff…”
Jouw of mijn ethiek is helemaal niet relevant. Basisinkomen is een sociaal-politiek thema.
Overigens: Gautama Shakyamuni en consorten hebben destijds met basisinkomen hun voordeel gedaan. Economisch waren ze niet productief en ze teerden op basisinkomen dat hen verschaft werd.
Piet Nusteleijn zegt
Wat kan je toch verschillen van mening!
Meer en meer ben ik ervan overtuigd dat “basisinkomen” fantastisch is.
Om heel veel redenen. Sinds enige tijd ben ik geabonneerd op de nieuwsbrieven van basisinkomen .nl. Dit levert vele goede argumenten en zienswijzen op.
Joppe van der Spoel zegt
Beste Ujukarin,
Misschien moet je het boekje met de wat ongelukkige titel, ‘Gratis geld voor iedereen’ van Rutger Bregman eens lezen.
Wellicht helpt het je aan een meer gefundeerde menig.
Zoals je het nu verwoord klinkt het erg neoliberaal.
Groet, Joppe
Ujukarin zegt
Heren, dank voor het aanbod. Maar ik heb me echt vrij uitgebreid ingelezen op basisinkomen, en vind het van alle kanten stinken.
Het heeft niets met liberaal of progressief te maken, maar met boeddhistische ethiek. Als je niet wilt werken en niet op andere wijze iets levert dat de maatschappij waardeert, dan neem je geld wat niet gegegeven is. Fundamenteel anders dan een bedelmonnik zoals Boeddha die genoeg ‘leverde’ om volgens de gulle gevers in aanmerking te komen voor gratis eten en onderdak.
Basisinkomen is o.a. zoals de Bijstand (en WAO) tot medio jaren ’80 gebruikt/misbruikt konden worden. Waardoor een aantal medebewoners van de boeddhistische woongroep waar ik toen verbleef, leken of pijdrager, Bijstand ontvingen maar wegens het naar hun oordeel buitengewoon belangrijke (vrijwilligers) werk voor de Dharma niet solliciteerden. En evenzo kunnen mensen het voorgestelde basisinkomen gebruiken om hun tijd te gebruiken voor iets dat ze zelf belangrijker vinden dan betaald werk; of het nu voor een andere religie is of gewoon uitvreterij, noem maar op. En zolang de belastingbetaler vindt dat die dingen NIET van hun geld gedaan moeten/hoeven te worden krijg je dus nog steeds onethisch handelen.
Pas als de belastingbetaler deze vrijheid tot uitvreterij ethisch zou gaan vinden, althans 51% ervan, dan zou het basisinkomen ‘mogen’. Wat zelfs dan niet zou betekenen dat ik het in boeddhistisch ethische zin positief iets zou zijn, het is en blijft diefstal (nemen wat niet gegeven wordt).
With folded palms,
G.J. Smeets zegt
Basisinkomen is een sociaal-economosch thema. Het is een collectieve volksverzekering. En anders dan jij hier herhaaldelijk beweert is basisinkomen geen kwestie van ‘nemen wat niet gegeven is’(jouw woorden) maar een kwestie van elkaar geven wat nodig is. En ja, sommige mensen zijn (om allerlei redenen) uitvreters. Nou en, die mensen horen er toch ook bij?
Piet Nusteleijn zegt
Je krijgt op een bepaald moment een inkomen. Een basis leef- bedrag.
Je krijgt het, je ontvangt het.
Je neemt het aan. Met dank. Je neemt (aan) wat je gegeven wordt.
In de laatste zin, je schrijft Ujukarin: “het is en blijft diefstal (nemen wat niet gegeven wordt)”
Hier begrijp ik niets van.
Ujukarin zegt
@GJ, neen neen neen.
Boeddhistische ‘dana economie’ is gebaseerd op een principe dat o.a. Marx later geplagieerd heeft ;-) namelijk werken naar vermogen en alleen gebruiken wat je echt nodig hebt. Zie bijvoorbeeld ‘The Buddha on Wall Street’ van mijn collega leraar Vaddhaka.
En iemand die kan werken maar dat niet wenst is dus onethisch bezig, die gebruikt zijn vermogens niet. En andere motivatie dan egoïstische kan ik daar helaas niet in ontwaren.
@Piet, het punt is dat je dat basisleefbedrag krijgt met een reden. Bijvoorbeeld Bijstand omdat je op dat moment niet kunt werken.
Als dat bedrag verkrijgbaar zou zijn ZONDER reden, vanwege de egoïstische luiheid van de ontvanger, dan kan ik daar niets anders in zien dan nemen wat niet gegeven wordt. De hele wet van het basisinkomen zou namelijk m.i. onethisch zijn. ;-)
With folded palms,
G.J. Smeets zegt
Alweer geen argumenten, Ujukarin, over de sociaal-economische voors en tegens van basisinkomen als collectieve verzekering voor bestaanszekerheid. Daar gaat de blogpost over. Of het in jouw persoonlijke versie van boeddhistische ethiek past is a) niet relevant en b) voor mij niet interessant. Twee redenen om deze gedachtewisseling met jou te beëindigen. Bij deze.
Piet Nusteleijn zegt
Ujukarin, je ontvangt op een gegeven moment een basisinkomen.
Dat is met een reden. Verdiep je in de diverse redenen.
Er is absoluut geen sprake van egoïstische luiheid van de ontvangers.
Mag ik je aanraden je ’s goed te informeren omtrent de motivaties van het “basisinkomen” voor elk mens.
Nu heb je, in Nederland, bijvoorbeeld “kinderbijslag”. Dat bedrag wordt nu toch ook niet toegekend omdat de ouders te lui zouden zijn om hun kinderen te onderhouden.