Marijke Lassche: ‘Ik wil me herkennen in die organisaties, is dat te veel gevraagd?’

‘Belangenverstrengeling van BUN en BOS, een schrikbarend personeelsbeleid en mogelijke financiële malversaties.’ Sociologe Marijke Lassche, betrokken bij de oprichting van de BOS, uit in Open Boeddhisme scherpe kritiek op beide organisaties. Ze roept ‘alle verontruste boeddhisten in Nederland op hun stem te laten horen teneinde BUN en BOS tot de orde te roepen.’ En de zendmachtiging van de BOS mogelijk te redden door middel van een petitie.

Het is nu 2,5 maand later, is die petitie er gekomen?  Marijke Lassche: ‘Nee, geen petitie. Behalve al bekende klokkenluiders heeft niemand op mijn oproep gereageerd. Ik weet niet waarom. Misschien dat de site van Open Boeddhisme niet genoeg mensen trekt. Oh ja, wie wel reageerde was Gertjan Mulder, algemeen directeur van de BOS. Het waren enkele voor mij onplezierige gesprekken, ik voelde me bedreigd. Hij vroeg mij of ik mijn beschuldigingen, over onder meer een schrikbarend personeelsbeleid bij zijn organisatie, hard kon maken. Anders zou er sprake zijn van smaad. Ik zei hem dat ik geen hard bewijs in mijn bureaula had liggen. Misschien, dat als ik mijn correspondentie er op nalees, ik dat bewijs wel zou kunnen leveren. Maar ik moet dat ook willen. Met mijn noodkreet wilde ik de kat de bel aanbinden, in de hoop dat ik voldoende mensen mee zou krijgen om iets in gang te zetten. Dat is dus niet gelukt.’

Het is al erg lang geleden dat u als secretaris van de BUN betrokken was bij de oprichting van de BOS. Waarom komt u pas in juni 2012 met deze harde beschuldigingen, waarvan u nu zegt ze niet eens te kunnen bewijzen? Uw dochter werkte bij het productiebureau van de BOS en is daar op staande voet ontslagen? Heeft dat het tijdstip bepaald?

Lassche: ‘Nee, absoluut niet. Gertjan Mulder wilde dat ook al weten. Of mijn dochter een bron was voor mijn uitlatingen. Natuurlijk werd er in huiselijke kring wel eens over haar werk gepraat, maar ze had het goed naar haar zin bij de BOS. Directe aanleiding om mijn gramschap te uiten waren de publicaties over BUN en BOS in Open Boeddhisme. Toen Rob Hogendoorn van Open Boeddhisme mij telefonisch om een reactie vroeg, gaf ik die. Maar ik heb niet uit eigen waarneming dat het zo’n chaos is bij deze organisaties, dat leidde ik af uit zijn artikelen. Ik heb zelf de boeken niet ingezien. Maar zou het ook mogelijk kunnen zijn dat het ontkennend bewijs, eventueel, van de andere kant zou kunnen komen? Is daar iets mis mee? Als een organisatie transparant is zou dat toch geen probleem moeten zijn.’

‘Ik heb elf jaar in India gewoond en volgde ook daar met veel plezier de tv- en radio uitzendingen van de BOS. Maar gaandeweg groeide de onvrede. Dan werd voor een derde keer een bokser als programmamaker opgevoerd. Alsof er geen andere boeiende mensen zijn die iets over het boeddhisme te vertellen hebben. Ik was daar, als vriend van de BOS, treurig over. Het is ook niet zo dat ze bij de BOS niet op de hoogte waren van mijn kritiek. Regelmatig sprak ik erover met Gertjan en Babeth (van Loo, programmamaker BOS). Maar er is nooit naar geluisterd. Ik vind dat heel erg jammer. Er zijn dichtbij huis zoveel boeddhistische onderwerpen te maken. Wat heb ik nou aan de zoveelste reportage over de Himalaya?  De BOS is indertijd op basis van steunbetuigingen opgericht. Wat zouden al die mensen nu van de kwaliteit van deze organisatie vinden. En het kan zo anders. Het is zoals de Dalai Lama zegt, dat Nederland het boeddhisme krijgt dat zij als christelijke natie verdient. Dat zou moeten worden belicht. Het Nederlands boeddhisme is zo veelkleurig.’

Marijke Lassche zegt de afgelopen jaren met grote verwondering de ontwikkeling van de BOS en in mindere mate de BUN te hebben gevolgd. ‘Na het verlenen van de zendmachtiging was bij de BOS financieel en organisatorisch alles mogelijk. Maar toen ik in mijn onschuld dacht dat in het BOS-gebouw er wel een klein kamertje over zou zijn voor het BUN-secretariaat, was dat niet mogelijk. Oh nee, natuurlijk niet. Eigenlijk werd toen al de kloof tussen BUN en BOS duidelijk. De BOS als professionele organisatie, en de vrijwilligers BUN die zaken uit handen gaf. Er was geen sprake van een ledenraadpleging en als die er al was op de contactdagen, waren de vragenstellers al naar huis of haasten ze zich hongerig naar het buffet. Zolang werd gewacht met reageren. Het klinkt vreemd, maar eigenlijk had er in die tijd wel een belangenverstrengeling moeten zijn. Samen voor het goede doel. Maar de BUN heeft dat uit handen gegegeven. Jammer.’

Uw kritiek raakt ook de BUN, maar u zegt nu ook die niet met feiten te kunnen onderbouwen.

‘Dat klopt, voor dit moment.  Wat ik waarneem is dat de kern van het probleem van de BOS verlegd is naar de BUN. Daardoor is er nu rust gecreëerd bij deze omroep. Er wordt nu een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd (door KASKI) naar het bestaansrecht van de BUN. Ik weet zeker dat beide organisaties uiteindelijk bestaansrecht hebben. Maar er zal heel wat moeten veranderen, ook de betrokkenheid van de BUN-leden. Uit mijn tijd bij de BUN weet ik dat er leden waren die niet eens de moeite nemen om agendastukken te lezen. Sommigen zwegen over hun ledenaantal, omdat daar de hoogte van de contributie aan gekoppeld was. Dat soort problemen speelden al vanaf het begin.’

Marijke en ik filosoferen wat over organisaties. Maar al te vaak moeten alle neuzen dezelfde kant uitwijzen. Ik zeg haar hoe goed het zou zijn als organisaties menselijke stoorzenders in dienst zouden hebben, die bij vrijwel alles hun twijfel uiten over de koers. Ramen open, altijd een frisse wind.

U stond, met waarschijnlijk de beste intenties, aan de wieg van de BOS en was al in een vroeg stadium secretaris van de BUN. Als u nu de koers ziet die de organisaties varen, hoe voelt u zich daar bij?

Marijke Lassche: ‘Dingen en organisaties veranderen. Toen de BUN net bestond belden mensen mij over bijvoorbeeld de locatie van boeddhistische centra. Als secretaris stond ik die mensen te woord. Wij stonden dicht bij degenen voor wie we waren opgericht. Hadden een paar keer per jaar rechtstreeks contact met ze op onze contactdagen. Als we  weer thuis waren overdachten we op-en aanmerkingen. En deden daar iets mee. Als ik zie hoe groot nu de afstand tussen BOS en de achterban is. Ik ben boeddhist en wil me herkennen in die organisatie, de uitzendingen. Is dat teveel gevraagd? De koers wordt bepaald door de roergangers. Ik zag dat ook in India, waar ik lang woonde. Geef mensen macht en er zijn maar weinigen die daar goed mee om kunnen gaan. Ze veranderen er door, zelfs in mijn eigen omgeving, hebben zo hun eigen belangen.’

Lassche zegt geen spijt te hebben van haar uitlatingen. Ze gaat haar eigen weg. Maar naar de contactdag van de BOS gaat ze niet. Ze is bang haar emoties niet onder controle te hebben. ‘Dan vragen ze weer om bewijs. En stel je voor dat ik dat kan leveren, op dat moment. Wie wordt daar nu beter van?’