De Onhebbelijke Gelijkhebber

Het had de titel van een Suske en Wiske kunnen zijn, maar daarover later meer. Eerst wil ik iets bekennen. Al is het schoorvoetend toch wil ik iets toegeven over wat ik tot mijn schaamte ontdekte. Iets waarover ik lang stil ben geweest maar wat nu toch maar eens het licht moet zien. Als ik het om me heen zie gebeuren, als ik mensen fanatiek vind, of onverzettelijk en vastgeroest in hun meningen en hun achterlijke on-coole ideeën met geweld zie opleggen aan anderen, dan heb ik meteen een vers oordeel gebakken. Klaar om opgediend en heet gegeten te worden. Maar hoe gaat dat eigenlijk met mij? Hoe reageer ik als mijn denkbeelden en heilige overtuigingen in het gedrang komen?

Ik beken: Er schuilt een terrorist in mij een gelijkhebber die oude vriendschappen rucksichtslos voor het vuurpeloton zet en nieuwe vriendschappen acuut weet te bedreigen. Het is een regelrechte blamage maar in mij woont een verstarde extremist. Hij heeft zijn intrek genomen in de schaars verlichte kelder, slaapt op wat kartonnen dozen in een oude legerslaapzak tussen afgedankte meubelen. Hij eet pizza’s uit binnen het uur aan huis geleverde dozen en snackt tussendoor zonnebloempitten. Hij heeft een onesthetische baard laten staan als uitroepteken bij zijn onethische gedrag en is voorlopig niet van plan te vertrekken. Sterker nog, hij overweegt om tijdens uit het niets opkomende verongelijktheid het hele zaakje op te blazen, mij de trappers te laten verliezen om me zodoende aan te zetten tot ongeciviliseerd gedrag. Hij is een uit het beste dogmatische hout gesneden eersterangs zwartwitfilosoof met op zijn CV de volgende hobby’s: SM, (liefst) met zwarte vlaggen zwaaien en kamikaze vliegen. Daarbij blinkt hij uit in het letterlijk nemen van transcendente teksten en heeft hij tegelijk een zwak voor los in het vel zittende puppy’s en teddybeertjes. Alles wat er enigszins uit kan zien als een bedreiging van zijn vaste waarden wordt gretig onder vuur genomen of in een vlaag van opkomende krenking zonder aarzelen met de grond gelijk gemaakt.
Het is ronduit gevaarlijk in huis met deze ongenode gast.

Ik heb van alles geprobeerd. Heb paramilitairen voor het keldergat laten posteren in de hoop zijn dreigende acties te ondermijnen. Maar toch wist hij ongemerkt naar boven te komen. Ik leerde niet-agressief communiceren waarop hij gelijk ondergronds ging. Tot slot probeerde ik hem te temmen door hem eten te geven in navolging van de bestseller Bevrijd je demonen: ‘Kom binnen, neem een stoel, ga zitten! Wat eet je? Wat drink je niet-alcoholisch natuurlijk?’ Maar hij geloofde me niet en verdween weer schichtig de duisternis in. Dit is mijn allerlaatste poging. Ik stel hem bloot aan jullie. Nu weet iedereen die dit leest dat hij leeft in mij en dat hij me alleen al door te bestaan de mond probeert te snoeren. Ik laat hem vanaf nu dagelijks naar buiten. Ga met hem wandelen als met een hond maar dan hand in hand. Want eerst is hij vast bang, durft niet los te  lopen en blaft natuurlijk iedereen af. Maar het licht zal hem zachter en het wandelen zal hem soepeler maken. We raken vertrouwd met elkaar en door mijn zorgzame aandacht en onderzoekende blik, ontwapen ik hem. Ik kan niet anders meer dan erkennen wat is en tegelijk bent u gewaarschuwd voor die radicale griezel in mij.

Om op Willy Vandersteen terug te komen. Voordat Suske en Wiske er waren dacht hij op deze manier goed bezig te zijn (zie afbeelding). Zo ligt er tussen uit haat geboren satire en humor een flinterdunne lijn. Door te denken gelijk te hebben, de waarheid te vertegenwoordigen, kortom door overtuigd te zijn het ‘goede’ te doen gebeuren de vreselijkste dingen. En daarom raadde iemand al 2500 jaar geleden aan niet zozeer het goede te doen, maar het slechte te vermijden door werkelijk alles op alles te zetten om niets of niemand kwaad te doen:

Want nooit komen uitingen van haat
In deze wereld tot rust door haat,
Maar door niet te haten komen ze tot rust.
Dat is een eeuwige wet.

(uit: De verzameling van korte teksten, Deel 1, Dhammapada, Asoka, p. 273, 5.)
Tsultrim Allione, Bevrijd je demonen, Servire.

Deze column is eerder verschenen in de nieuwsbrief van Zen Peacemakers Lage Landen