De Amerikaanse zenmeester Joan Jiko Halifax (1942) was de afgelopen week in Nederland. In Zeeland leidde zij een retraite en op de door de boeddhistische omroep georganiseerde BoeddhaDag -voor vrienden van de BOS- van afgelopen vrijdag, was zij de belangrijkste spreker. De dag had als thema compassie en sociale betrokkenheid.
Daarnaast werden er korte presentaties verzorgd door mensen die uit eigen ervaring over het onderwerp spreken. Zo passeerden sociaal engagement in de zorg, in gevangenissen en met daklozen de revue. De middag werd afgesloten met een paneldiscussie.
De deelnemers hebben de afgelopen week als heel bijzonder ervaren. Ondanks dat Halifax ziek en uitgeput in Nederland aankwam maar gedurende de afgelopen dagen zienderogen opknapte.
In Zeeland waren de boeddhistische leraren Irène Bakker, Frank De Waele, Michel Oltheten en Ton Lathouwers aanwezig. Lathouwers sloeg op zijn 82e een nieuwe weg in door tijdens de retraite van Joan Halifax jukai als Zen Peacemaker te ontvangen.
De boeddhistische omroep heeft het seminar al online gezet. Je kunt het hier terugkijken.
Eric Stols zegt
Joan Halifax geeft eigenlijk een lineair rationeel college over compassie.
Niets mis mee, en heel goed.
Op 26 minuten wordt het college concreet en geeft ze prachtige aanwijzingen hoe het proces van compassie eigenlijk verloopt.
Ze knipt de beweging als het ware in deelgebieden (non compassie elements)op.
Het wordt des te interessanter als ze in de compassie beweging het kantelmoment aangeeft; naar de “verkeerde” kant flight, fight or freece,- anderzijds de beweging naar de goede kant bestaande uit de grace elementen.
(attention, intention, cognitive insight what will work, engaging (direct action).
Bovenstaande is zeer verdienstelijk om in beeld te willen brengen, maar ik moet ook altijd denken aan de Zen uitspraak van Allan Watts.
Het zou bij een verkeerde, niet goed begrepen perceptie ook kunnen getuigen van de poging om de rivier in een emmer te willen vatten.
Immers, je kan met de Mind, zo veelal slechts een voertuig van ego controle en beheersing, – compassie willen grijpen, maar dat werkt veelal juist averechts.
Wordt de gehele voordracht, nolens volens de spreker, slechts breinvoedsel.
Het gaat juist om inderdaad “the importance of embodiment” het gevoel, om de awareness, zodat je juist op het cruciale moment niet in je angst in de richting van de fight, flight and freece schiet.
Om de basis van gelijkmoedigheid, het gevoel van geworteld zijn.
Natuurlijk beseft Halifax dat ook wel, zal ze bovenstaande in het kwadraat bevestigen, geeft ze op 55 minuten ook wel aan dat grounding heel belangrijk is en vermeldt ze dat terecht als een non lineair proces…
En zie ik vlug op een Thich Nhat Hanh achtige, in circulair aangrijpende wijze verbeeldt eea op de PowerPoint de revue passeren…
Natuurlijk, maar daar komt juist de boeddhistische praktijk om de hoek zetten.
Dan zou een betoog, hoe moeilijk ook, juist nog verder reiken dan een lineair college.
Wellicht moeilijk voor een zaal waarvan ze veronderstelt dat het veelal niet praktiserende boeddhisten zijn, maar daar zou het voor mij juist heel interessant worden.
Dus jammer dat ze die niet lineaire processen die voorbij de mind juist naar de geworteldheid, de basic trust in non fear, fight,flight, freece zouden moeten leiden niet meer heeft kunnen belichten dan de indicatie op 55 minuten.
Wellicht heeft ze dat in de retraite of in het gedeelte buiten het video verslag gedaan.
Dank voor het verhelderende college, dank aan de BOS dat zij het zo snel op het web heeft gezet.
Eric M Stols.