Het Nederlands Boeddhistisch Archief (NBA) staat op eigen benen. Gistermiddag werd bij de notaris de stichtingsacte ondertekend. Het NBA is twee jaar geleden begonnen als werkgroep van de stichting Vrienden van het Boeddhisme (VvB). Doel was te onderzoeken hoe de geschiedenis van het boeddhisme in Nederland het beste bewaard en toegankelijk gemaakt kan worden voor belangstellenden. Als stichting kan het NBA zijn activiteiten uitbouwen en het archief verder vormgeven. De VvB blijft als participant betrokken bij de werkzaamheden van het boeddhistisch archief.
Het NBA richt zich op Nederlandstalige boeddhisten en anderszins geïnteresseerden in het (Nederlands) boeddhisme. Naast het opbouwen van een eigen archief en het onderhouden van de VvB-bibliotheek, streeft het boeddhistisch archief ernaar een doorverwijsfunctie te vervullen. Het NBA zegt zorg te willen dragen voor het ordenen en toegankelijk maken van het Nederlands boeddhistisch erfgoed.
De werkzaamheden van het NBA omvatten drie deelgebieden: Archief, bibliotheek en beeld & geluid. Het NBA is bezig boeddhistische tijdschriften te verzamelen, zoals die over Saddharma, Kwartaalblad Boeddhisme, Lotusvijver, alsmede sangha magazines. Zowel buitenlandse als Nederlandse tijdschriften zijn welkom. De oprichters zijn in het bijzonder op zoek naar o.a. de volgende uitgaven: Zensor, Kunchab en Waterlelie.
Voorzitter Rinus Laban van de stichting: ‘Wij onderzoeken hoe de geschiedenis van het boeddhisme in Nederland het best bewaard en toegankelijk gemaakt kan worden voor belangstellende boeddhisten, leken en wetenschappers. Naast het opbouwen van een archief onderhouden wij een eigen bibliotheek. Wij willen de centrale wegwijzer, adviseur en bewaarder zijn van het Nederlands boeddhistisch erfgoed. Wegwijzer omdat een centraal informatiepunt van groot belang is. Adviseur vanwege goed beheer van dit erfgoed door boeddhistische groeperingen en personen, en bewaarder om te voorkomen dat waardevolle collecties verloren gaan. We gaan ook boeddhistische wetenschappers, zoals onder anderen Paul van de Velde en André van der Braak en instituten benaderen, zoals de archieven van de Mandalaschool, het Maitreya Instituut, Theravada sangha’s, het Instituut Kern en zo meer. Met enkelen hebben we al contact.’
Het georganiseerd Nederlandstalig boeddhisme kwam, na een toenemende organisatie vanaf 1949, in georganiseerde vorm goed op gang in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Veel van die ontwikkeling is geregistreerd door de sangha’s. Laban: ‘Maar de meeste sangha’s zijn zich er niet van bewust dat en hoe ze een eigen archief zouden moeten opbouwen. Wij kunnen ze in dat opzicht van advies dienen en daardoor ook ons archief verrijken. De komende jaren zal de aandacht vooral uitgaan naar het veiligstellen van historisch boeddhistisch materiaal. Een ieder die hieraan kan bijdragen, wordt van harte uitgenodigd om contact met ons op te nemen. Zo hebben wij hebben mensen nodig die materiaal in kunnen scannen en interviews kunnen doen.’
De mensen achter het NBA zijn begonnen aan een monsterklus. Toch verwacht Laban dat over tien jaar al een groot gedeelte van het papieren archief ontsloten zal zijn. De afgelopen jaren is al veel materiaal verzameld. Laban: ‘Archivarissen zijn geduldige mensen die een hoge kwaliteitsnorm hanteren met het oog op het verleden en het vastleggen daarvan voor de komende generaties. Maar Nederland is een klein land waar mensen elkaar op een eenvoudige wijze kunnen vinden. Het NBA heeft inmiddels een goed contact met de verschillende boeddhistische stromingen in ons land, zoals de Thai, Vietnamese en Chinese boeddhisten. Onze aandacht gaat ook uit naar boeddhistische organisaties in Vlaanderen en Zuid-Afrika, zeg maar het Nederlandstalig gebied. Dat maakt het wel weer heel breed. En we hebben natuurlijk ook belangstelling voor Nederlandse boeddhisten die naar het buitenland zijn gegaan. En buitenlandse boeddhisten die hier aan de slag zijn gegaan.’
Sinds 1960 ontplooien verschillende organisaties uiteenlopende boeddhistische activiteiten. Daarmee is het boeddhisme in Nederland uitgegroeid tot een belangrijke religieuze stroming. Al deze organisaties en individuen hebben archiefmateriaal geproduceerd. Hiernaast zijn er tal van deelarchieven ontstaan die als zodanig verloren dreigen te gaan. Hetzelfde geldt voor de persoonlijke archieven van de pioniers uit de eerdere jaren.
Laban: ‘Ik heb gesprekken gevoerd met enkele pioniers en oudere leraren in het boeddhisme. Maar het zijn niet meer dan gesprekken. Wij zoeken journalisten of schrijvers die de vaardigheid hebben om met de gesprekspartner diep in de materie te duiken en de ontstaansgeschiedenis van het boeddhisme in Nederland vast te leggen. Die eerste generatie boeddhisten is over niet al te lange tijd verdwenen, maar nu zijn het nog waardevolle bronnen die benaderd kunnen worden. Wij willen ook voorwerpen veilig stellen, en posters en een decorstuk dat door de BOS is gebruikt. Uiteindelijk zullen wij ook een eigen ruimte nodig hebben waar we met ons archief terecht kunnen. We zijn al in overleg met een instituut, maar moeten natuurlijk eerst ons archief op orde hebben. Je kunt er moeilijk met een stapel ongeordende paperassen aan komen.’
Het idee voor een Nederlands Boeddhistisch Archief (NBA) is ontstaan op 24 april 2010 tijdens een symposium voorafgaand aan de algemene ledenvergadering (ALV) van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN). In november 2011 is het NBA feitelijk van start gegaan. De mensen achter het NBA zijn afkomstig uit verschillende professionele disciplines, zoals informatiedeskundigheid (archivaris/bibliothecaris), ICT-specialisme en historische expertise.
Het bestuur bestaat uit Rinus Laban, voorzitter, secretaris drs. Fred Gales, penningmeester drs. Peter Richardus, archivaris/bibliothecaris Lodi Leeuwenberg, assistent-bibliothecaris drs. Ine van Schaik, adviseurs drs. Jelle Seidel en drs.. Jacques den Boer. Ze verrichten hun werkzaamheden op vrijwillige basis. Het NBA wordt niet gesubsidieerd.
Het NBA kan hulp gebruiken – meehelpen kan onder meer door deel uit te maken van het netwerk LinkedIn. De stichting is mede geïnteresseerd in historisch materiaal en financiële middelen, naast mensen die kunnen bijdragen in de vorm van concrete activiteiten: -journalistieke interviews afnemen en -tijdschriften inscannen.
Het Nederlands Boeddhistisch Archief: boeddhistischarchief.nl
