Archeologen vrezen voor lot van Boeddha’s schaal in handen van Taliban

Deskundigen op het gebied van boeddhistisch erfgoed in Afghanistan en India maken zich grote zorgen over de toekomst van de zogenoemde ‘kom van de Boeddha’ die zich in het Nationaal Museum in Kabul bevindt. Het zou gaan om de originele kom waarmee de Boeddha voedsel bedelde. Andere geleerden zeggen dat de kom van Islamitische komaf is. De kom is nu in handen van de Taliban.

Er waren vergevorderde plannen om de kom terug te brengen naar Vaisali in Bihar, India, de plaats van herkomst, waar de Boeddha de verlichting bereikte. De zorgen over de veiligheid van de kom namen toe sinds de oproep van Audrey Azoulay, directeur-generaal van de UNESCO, om het Afghaans cultureel erfgoed in al zijn diversiteit te bewaren, met volledige eerbiediging van het internationaal recht.

Archeoloog en voormalig regionaal directeur van ASI, P. K. Mishra hoopt dat de nap niet een soortgelijk lot zal ondergaan als dat van Bamiyan Boeddha, die in 2001 volledig werd vernietigd door de Taliban.  ‘Na ons succesvolle onderzoek in Kabul twijfel ik er niet aan dat het niets anders is dan Boeddha’s aalmoesschaal. Het intacte Brahmischrift in de vijfde en zesde regel zegt duidelijk dat het de kom van Heer Boeddha is,’ zegt Mishra.

De herkomst van de kom is omstreden. Terwijl een groot deel van de geleerden, onder wie  Mishra, de boeddhistische oorsprong bevestigden, veronderstelden anderen dat het een islamitische kom was. Er was onenigheid vanwege zes regels Perzische inscriptie op de buitenwand. De inscriptie, waarschijnlijk verzen uit de Koran, leidde tot de overtuiging dat het van islamitische oorsprong kon zijn. Nader onderzoek wees uit dat ze overgeschreven waren op Brahmische schriften. Vierentwintig lotusblaadjes, waarvan er zes onaangeroerd zijn gebleven, bevestigden dat ze uit een vroegere periode stammen. Deze onaangetaste bloemblaadjes onthulden dat de originele kom effen bloemblaadjes had.

Het intacte Brahmi schrift in de vijfde en zesde regel zegt duidelijk dat het de kom van Heer Boeddha is, zegt Mishra. Bovendien kwam het overeen met de beschrijving van de kom in Vaisali door de beroemde Chinese reizigers, Fa Hien en Xuan Zang. Later beschreef de eerste DG van ASI Sir Alexander Cunningham, in zijn rapport, het reusachtige 350-400 kg wegende stenen artefact als Lord Boeddha’s ‘bhikshapatra’ die hij aan de mensen van Vaisali schonk voordat hij naar Kushinagar (UP) vertrok voor ‘Parinirvana’. In de 2e eeuw nam Kanishka de schaal mee van Vaishali naar zijn hoofdstad Purushpura (het huidige Peshawar) en vervolgens naar Gandhara (het huidige Kandahar). In de 20e eeuw werd de schaal naar het museum van Kabul gebracht.