In 2006 besloot Nederland dat er vanaf 2008 geen nieuwe verrijkte kooien voor leghennen meer gebouwd mochten worden. Per 1 januari 2021 is de verrijkte kooi verboden in Nederland. Dit is vastgelegd in § 6.2. artikel 2.68, lid 3 van het Besluit houders van dieren. In oktober 2019 waren er volgens Landbouwminister Schouten nog 14 bedrijven met verrijkte kooien.
De verrijkte kooi was de minimumstandaard nadat in 1999 de Europese Unie besloot het gebruik van de kale legbatterij vanwege het grote dierenleed vanaf 2012 te verbieden.
Verrijkte kooi
In de verrijkte kooi heeft een kip theoretisch iets meer dan een A4-tje ruimte (750 cm2), een zitstok (15 cm/kip), strooisel en een legnest. Voor het strooisel en het legnest bestaan geen verplichte minimale afmetingen. Afhankelijk van de kooi kan de groepsgrootte variëren van 10 tot 60 kippen per kooi, maar de ruimte per kip blijft hetzelfde.
Er wordt maar zelden daadwerkelijk strooisel materiaal aangeboden, omdat dit voor stof zorgt en de verstrekking arbeidsintensief is. “Zelfs waar de ‘verrijkte’ kooien voldoen aan de eisen van de Wet, voldoen ze niet aan de fundamentele, natuurlijke behoeftes van de dieren,” geeft dierenrechtenactivist Erwin Vermeulen aan.
Sinds begin januari probeert Vermeulen te achterhalen of deze kooien ook daadwerkelijk verdwenen zijn. Uit antwoord op Kamervragen blijkt dit niet het geval te zijn.
Naleving van het verbod is nog altijd niet gecontroleerd
Op 21 januari diende de Partij voor de Dieren Kamervragen in over verrijkte kooien. Minister Schouten doet er tot eind mei over om deze te beantwoorden. “De reden daarvoor is duidelijk,” zegt Vermeulen, “ze kan niet garanderen dat in de Nederlandse pluimveehouderij op 1 januari 2021 geen enkele kip haar leven meer hoefde te slijten in een verrijkte kooi, omdat ze naleving van het verbod niet heeft laten controleren.” Ze antwoord Kamerlid Frank Wassenberg: “controle hierop wordt zo spoedig mogelijk uitgevoerd door het COKZ.”
“Schandalig dat naleving van dit verbod, dat essentieel is voor dierenwelzijn, pas na bijna een half jaar gecontroleerd gaat worden,” zegt Vermeulen.
Vrijstelling
In mei 2020 stuurde dit Controle Orgaan Kwaliteits Zaken (COKZ), de Nederlandse autoriteit op het gebied van de controle van zuivel, pluimvee en eieren, een waarschuwingsbrief rond:
“Aangezien al geruime tijd bekend is dat verrijkte kooihuisvesting met ingang van 1 januari a.s. is verboden, zal geen sprake zijn van een overgangstermijn. Ook zal geen ontheffing worden verleend om dieren die in de loop van 2020 zijn opgezet in verrijkte kooien, als zodanig de hele ronde te laten uitzitten.
Toch moet minister Schouten nu toegeven dat ze een bedrijf vrijstelling heeft gegeven: “Voor één legbedrijf heb ik op grond van artikel 10.1, eerste lid, van de Wet Dieren een tijdelijke ontheffing van maximaal zeven maanden verleend voor één stal. De geplande ombouw heeft door de COVID-19-pandemie (bouwbedrijf dat afspraken niet na kon komen) niet tijdig plaats kunnen vinden.”
“Deze pluimveehouder heeft 14 jaar de tijd gekregen om zich van deze vreselijke kooisystemen te ontdoen en gebruikt nu de coronacrisis als excuus dat dat niet gelukt is,” zegt Vermeulen. “Minister Schouten en haar ministerie controleren niet alleen niet op naleving van het verbod, maar legaliseren ook nog eens de overtreding ervan.”
Koloniekooien
Zelfs als dit verbod uiteindelijk wordt nageleefd, blijven er in Nederland nog altijd bijna drie en een half miljoen leghennen veroordeeld tot een leven opeen gepropt achter tralies. De zogenaamde koloniekooi, met net weer een fractie meer ruimte, is nog op 29 bedrijven in gebruik en minister Schouten weigert deze te verbieden.
In 2015 besloot Duitsland de Kleingruppenhaltung, waarop het Nederlandse koloniekooisysteem is gebaseerd, per 2025 te verbieden in verband met het grote dierenleed, maar Nederland volgde dit voorbeeld niet.
“Aangezien de uitvoering van de koloniekooi en de verrijkte kooi nauwelijks van elkaar verschillen en het welzijn van de leghen vergelijkbaar is, is het niet houdbaar het verbod enkel te laten gelden voor het houden van leghennen in verrijkte kooisystemen en het huisvesten van leghennen in koloniekooien nog voor onbepaalde tijd toe te staan,” zegt Vermeulen.
Motie
Op 8 december 2020 werd een motie van Kamerlid Moorlag (PvdA) aangenomen om “het houden van kippen in kooien zo snel mogelijk uit te faseren.” Minister Schouten maakt vooralsnog geen aanstalten om deze motie uit te voeren.
