Op 21 februari komen tussen de 38.000 en 45.000 leghennen om bij een stalbrand in Bentelo (OV). Op 24 maart overkomt 8.000 kalkoenkuikens hetzelfde nadat het zaagsel op de vloer van hun schuur in Biddinghuizen (FL) in brand vloog. Op 11 mei verbranden 24.000 kippen levend of stikten in de rookontwikkeling bij een stalbrand in een schuur op een boerenerf bij Harskamp (GD).
Op 13 juni kwamen bij een stalbrand aan de Donkervoorterweg in Barneveld (GD) mogelijk 22.000 leghennen om. Van de 14.000 leghennen in een schuur in Beltrum (GD) overleven op 8 augustus slechts 1200 de stalbrand.
Ook in 2020 telt het dodental bij stalbranden veel pluimvee, maar ook creperen er bijna 1500 varkens in de vlammen en rook bij 3 verschillende stalbranden in Lierop, Sterksel (beide NB) en Poortvliet (ZL).
Bij de stalbranden zitten ook zo’n 10 maneges. Op 9 februari sterven daarbij in Heerlen (LB) 10 paarden. In een grote stal van een hondenfokkerij van Friese Stabijs in Hasselt (OV) komen op 12 oktober 12 honden om bij een grote brand.
67 branden, 17 dodelijk
Animal Rights telde 67 branden in de pers; bij 17 branden kwamen één of meerdere dieren om, waaronder ten minste 96.800 kippen, 8000 kalkoenen, 1470 varkens, 12 honden, 41 runderen, 1 geit, 1 konijn, 10 paarden, 42 schapen. Een dodental van ruim 106.000
“Bijna 10 jaar aan actieplannen hebben bar weinig opgeleverd,” zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen. “Alleen via minder stallen en minder dieren in stallen valt werkelijk winst te behalen.”
Minister Schouten
Op 23 juni 2020 beantwoordde Landbouwminister Schouten vragen met betrekking tot stalbranden en het onderzoeksrapport van Investico ‘‘Toename stalbranden: sinds 2012 één miljoen dieren in vlammen op”. Ze betoogt dat het aantal stalbranden afneemt:
”Zo waren er in 2017 ruim 232.000 dierlijke slachtoffers te betreuren als gevolg van 28 stalbranden. In 2018 waren er 122.000 dierlijke slachtoffers als gevolg van 28 stalbranden en in 2019 waren ruim 75.000 dierlijke slachtoffers als gevolg van 17 stalbranden te betreuren…”
Om tot dat cijfer in 2019 te komen, moet ze wel een trucje uithalen: ze laat de 100.000 vleeskuikens die omkomen bij de brandstichting in het Groningse Kiel-Windeweer buiten beschouwing. Van ruim de helft van de branden in de afgelopen vijf jaar en ook in 2019 is de oorzaak onbekend, blijkt uit cijfers van de brandweer. Ook die, of althans enkele daarvan, zouden theoretisch aangestoken kunnen zijn.
Minimaal 106.000 stalbrand slachtoffers
Als we Schouten’s telling aanhouden is in 2020 het aantal stalbranden met dodelijke slachtoffers gelijk aan dat in 2019 (17), maar met ruim een kwart meer slachtoffers: Minimaal 106.000. Het aantal doden bij de stalbrand in Bentelo op 21 februari 2020 en Barneveld op 13 juni 2020 is niet officieel bekend gemaakt. In Barneveld spreekt de website van het bedrijf over 22.000 leghennen die gehouden werden, zegt Animal Rights.
Het bedrijf in Bentelo had sinds 2006 een vergunning voor 44.960 leghennen. In 2014 is een verzoek ingediend, dat in 2016 werd gehonoreerd, om een aantal veranderingen door te voeren. De bezetting van de getroffen stal (no. 5) zou daarbij verminderen van 44.960 naar 38.000 dieren. Of die wijzing is doorgevoerd is onbekend. Animal Rights heeft gerekend met het laagste aantal dus het totale dodental kan ook 113.000 zijn.
Actieplannen falen
Schouten zegt in juni: “Dit motiveert de partners van het Actieplan om de geschetste aanpak gericht op het verminderen van stalbranden en dierlijke slachtoffers onverminderd voort te zetten.”
“Schouten lijkt met die verzonnen daling te werken aan een zelf-vervullende voorspelling,” zegt Vermeulen, “om vervolgens weer keihard te worden ingehaald door de realiteit. Ze kan ook op dit vlak terugkijken op 4 jaar falend beleid.”
In januari 2019 gaf Schouten in een Kamerbrief duidelijk te kennen dat vooral de kosten die brandpreventie, -detectie, -vertraging en -bestrijding met zich meebrengen leidend zijn en niet het minimaliseren van het aantal slachtoffers:
“Het aanbrengen van dakisolatie brandklasse B en compartimentering van de technische ruimte in de bestaande stal zijn schadebeperkende maatregelen die volgens het rapport van het EIB het aantal dierlijke slachtoffers kunnen verminderen, maar ook zeer hoge investeringen vergen. Op basis van de bevindingen van EIB kom ik tot de conclusie dat een verplichting ten aanzien van dakisolatie brandklasse B en compartimentering van de technische ruimte voor bestaande stallen niet proportioneel is en dat het beter is prioriteit te geven aan andere brandveiligheidsmaatregelen.”
Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) deed in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) onderzoek naar de preventie van stalbranden en publiceerde haar rapport in januari 2019.
Omdenken
Bijna 10 jaar aan actieplannen (Actieplan Stalbranden (2012-2016) & Actieplan brandveilige veestallen (2018-2022)) hebben bar weinig opgeleverd. “Dat is ook niet verwonderlijk,” zegt Vermeulen, “omdat de kern van het probleem er niet een is van brandpreventie en -detectie, maar ligt in het op elkaar proppen van enorme aantallen dieren, die nooit buiten komen, in afgesloten stallen. Zelfs al was er een ontsnappingsmogelijkheid dan zouden de dieren niet weten wat er mee te doen. Wat Animal Rights betreft stoppen we met de discussie over lapmiddelen als elektra-keuringen, brandmelders, of sprinklerinstallaties en werken we aan het bevrijden van de dieren uit de stallen.”
