Er is geen sprake van dat de zendmachtiging van de Boeddhistische Omroep Stichting (BOS) gevaar loopt te worden ingetrokken. Dat zegt algemeen directeur Gertjan Mulder van deze omroep in een reactie op de oproep van de socioloog Marijke Lassche, gisteren in het digitale magazine ‘Open boeddhisme’. Zij wil middels een petitie onder boeddhistische organisaties en ongebonden boeddhisten het voortbestaan van de BOS veilig stellen en orde in een volgens haar aanwezige chaos scheppen.
Mulder zegt desgevraagd in een reactie aan het Boeddhistisch Dagblad zich niet te herkennen in de verwijten en bezorgdheid van Lassche. ‘De zendmachtiging loopt om de redenen die zij aanvoert geen enkel gevaar. Alleen de verschuiving in het politiek maatschappelijke klimaat, waardoor er mogelijk minder geld beschikbaar komt voor een omroep als de onze, zou mogelijk van invloed kunnen zijn op het voortbestaan van de BOS. Ik herken me absoluut niet in de kritiek van Lassche. Ik heb nooit gesprekken met haar over onze omroep gevoerd en zij heeft me nooit wat gevraagd. Ook Open Boeddhisme heeft mij nooit benaderd om mijn mening te horen. De BOS is een gezonde omroep en wij leggen aan heel wat organisaties en de verantwoordelijk minister verantwoording af.’
Lassche wil de BOS en ook de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) tot de orde roepen vanwege een ‘gebrek aan openheid, transparantie en fake-spiritualiteit die uit de berichten en documenten gepubliceerd in Open Boeddhisme spreken.’ Zij verwijt op basis van die documenten BOS en BUN onbehoorlijk bestuur. In haar reactie spreekt ze over een ‘belangenverstrengeling van BOS en BUN, sancties van het Commissariaat voor de Media, een schrikbarend personeelsbeleid c.q. personeelsverloop, mogelijke financiële malversaties – wie wil daar als boeddhist nog bijhoren?’ Chaos en het ontbreken van tegenspel hebben volgens haar geleid tot de ‘creatie van een gedrocht’.
Open Boeddhisme schrijft in een publicatie op de site dat ‘de financiële toekomst van de BUN ongewis’ is. En verwijst in verband daarmee naar de door het Commissariaat voor de Media opgelegde boete van 2500 euro en het verzoek aan de BUN om 50.000 euro terug te betalen die de BOS heeft uitgegeven aan een zogenoemd achterban-onderzoek. Dat geld had daar niet voor gebruikt mogen worden. Uit een overeenkomst tussen beide organisaties blijkt volgens BUN-voorzitter André Kalden dat de BOS aansprakelijk is voor het betalen van beide bedragen en de BUN geen enkel risico loopt.
Kalden zegt desgevraagd in een een reactie aan het Boeddhistisch Dagblad dat hij in het openbaar inhoudelijk niet wil reageren op de verwijten van Marijke Lassche. ‘We werken binnen de BUN al zoekend in alle openheid naar de juiste ordening van het boeddhisme in Nederland, een relatief nieuwe religie in Nederland. Zoiets kost tijd en is een kwestie van vallen en opstaan. Wat buitenstaanders, onder wie wellicht ook bestuursleden uit het verleden, ook beweren, anno 2012 gebeurt dat in een open en prettige sfeer en er ligt een stevig fundament. Daarbij zijn we als BUN aanspreekbaar op normen van goed bestuur. Ik ken Marijke Lassche niet, maar ze kan mij altijd bellen.’
Lassche was volgens het onlangs uitgebrachte rapport Lotusbloem van 15 april 2000 tot 24 november 2001 bestuurder van de BUN. Zij zegt ook aan de wieg van de BOS te hebben gestaan. Voor het Boeddhistisch Dagblad was zij onbereikbaar voor het geven van commentaar.
Jan Goené zegt
Belangenverstrengeling BOS-directeur Mulder
Gertjan Mulder is het enige bestuurslid van de Stichting Vrienden van de BOS (St VBOS). Volgens de BOS-statuten ontstaat hierdoor een onwenselijke verstrengeling van belangen.
Behalve bestuurslid van St VBOS is Mulder ook algemeen directeur en uitvoerend bestuurslid van de BOS.
Als directeur, bestuurslid en vaste deelnemer aan vergaderingen van de BOS, de St VBOS, de Participatieraad en de BUN vervult Mulder sinds 1 juni 2012 op alle bestuurlijke niveaus binnen en rondom de BOS een centrale rol.
Als spilfiguur is Mulder tegelijk uitvoerder, toezichthouder, én belanghebbende.
Belangenverstrengeling
Volgens art. 6 lid 4 van de BOS-statuten moeten bestuursleden onafhankelijk zijn. Zo mogen zij geen bestuurder, oprichter, aandeelhouder, toezichthouder of werknemer zijn ‘van een entiteit waarmee de stichting op structurele wijze op geld waardeerbare rechtshandelingen verricht’.
Art. 15 lid 1 van de statuten bepaalt verder dat het BOS-bestuur dient te waken tegen verstrengeling van belangen. Daarvan is volgens lid 4 bijvoorbeeld sprake zodra ‘op geld waardeerbare rechtshandelingen’ worden verricht tussen de BOS en een rechtspersoon van wie een bestuurslid van de BOS bestuurslid is.
Enig bestuurslid
Als enig bestuurslid van St VBOS is Gertjan Mulder onder meer verantwoordelijk voor het innen van giften en het vergoeden van kosten die de BOS voor de begunstigers van deze stichting maakt.
Als algemeen directeur en bestuurslid van de BOS is Mulder tegelijk verantwoordelijk voor de tegenprestaties die de BOS voor deze vergoeding levert.
Daarmee ontstaat volgens de BOS-statuten een verstrengeling van belangen.
Geen melding
Art. 15 lid 2 en art. 18 lid 2 van de BOS-statuten verplichten ieder bestuurslid een dergelijke belangenverstrengeling jaarlijks vóór 31 mei te melden.
Uit het bestuur- en directieverslag in de BOS-jaarrekening 2011 valt niet op te maken dat dit is gebeurd.
Onder de kop ‘Goed bestuur & integriteit’ merken bestuur en directie op dat van ‘irreguliere activiteiten’ geen melding is gemaakt.
‘Bestuur en directie verklaren derhalve dat zij de code Goed Bestuur & Integriteit volledig hebben nageleefd’, aldus BOS-voorzitter Michel Dingarten en algemeen directeur Mulder.
Handelsregister
Gertjan Mulder trad volgens het Handelsregister (KvK-nummer 34163396 ) op 1 januari 2012 toe tot het bestuur van de St VBOS. Zijn bestuurslidmaatschap werd op 20 april 2012 geregistreerd.
Sinds het terugtreden van Babeth Vanloo (voorheen programmadirecteur BOS) op 1 juni 2012 is Mulder het enig overgebleven bestuurslid van deze stichting. Hij is alleen/zelfstandig bevoegd.
Vrienden
De St VBOS is opgericht op 4 september 2001. BOS-sympathisanten kunnen als begunstiger van deze stichting tegen betaling de maandelijkse BOSwijzer ontvangen, met daarin een programmagids en actualiteiten. Ook worden zij uitgenodigd voor de jaarlijkse Achterbandag.
Samen brengen de ongeveer 1.500 vrienden van de BOS bijna € 30.000 op. Dat geld wordt onder meer gebruikt om de kosten te vergoeden die de BOS maakt voor productie en verzending van de BOSwijzer en de organisatie van de Achterbandag.
‘Verenigingsactiviteiten’
Aanvankelijk levert de St VBOS de BOS meer lasten op dan zij aan baten binnenbrengt. In 2001 (ongeveer 225 begunstigers) is de opbrengst negatief, omgerekend – € 11.705. Dit bedrag werd als ‘eenmalige ontwikkelingskosten’ in mindering gebracht op de bedrijfsopbrengsten van de BOS.
Ook de BOS-jaarrekening 2002 vermeldt onder ‘Resultaat verenigingsactiviteiten’ een negatieve opbrengst (- € 2.062).
In 2004 (599 begunstigers) is dat resultaat € 13.570, en in 2009 (1.268 begunstigers) € 23.155.
Volgens de jaarrekeningen 2006 (€ 1.875), 2007 (€ 1.035) en 2008 (€ 5.756) maakte de BOS winst op haar bezigheden voor de St VBOS.
In 2011 (1.489 begunstigers) bedroeg de ‘Opbrengst Verenigingsactiviteiten’ volgens de jaarrekening € 28.173.
Bestuursmodel
Als omroeporganisatie en stichting kiest de BOS in 2008 voor het zogeheten ‘one tier’ bestuursmodel. Daarin vormen de uitvoerende en toezichthoudende bestuursleden samen één bestuur.
Dit model stelt volgens secretaris Sandor Varga van de Commissie Integriteit Publieke Omroep (CIPO) hoge eisen aan het waarmaken van de voorgeschreven onafhankelijke en kritische rol van individuele bestuursleden.
Onafhankelijk en kritisch
De CIPO houdt toezicht op de naleving van de Gedragscode goed bestuur en integriteit publieke omroep 2012.
Deze code schrijft voor dat het bestuur van publieke omroepen zoals de BOS zó dient te zijn samengesteld dat uitvoerende en toezichthoudende bestuursleden ten opzichte van elkaar, en van welk deelbelang ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren.
CIPO-voorzitter Johan Remkes heeft de BOS en zendmachtigingshouder BUN hierop in 2011 nog uitdrukkelijk gewezen. Onderzoek van • open boeddhisme • wijst uit dat Mulder de inhoud van deze boodschap tegenover de BUN-leden onjuist weergaf.
Participatieraad
Namens de BOS neemt Gertjan Mulder uit hoofde van zijn functie tevens deel aan alle vergaderingen van de Participatieraad.
Zijn aanwezigheid is geregeld in art. 16 lid 6 van de BOS-statuten. De uitvoerende leden van het BOS-bestuur -onder wie Mulder- zijn bij alle vergaderingen aanwezig, zo staat daar te lezen.
Verantwoording
Volgens de zendmachtigingsaanvraag 2009 hoeft de BOS haar beleid -naast het jaarverslag en de jaarrekening- alleen tijdens de Achterbandag van de St VBOS en de vergaderingen van de Participatieraad te verantwoorden.
In 2008 noemde Mulder de Participatieraad ‘het enige structurele orgaan voor communicatie en interactie met de achterban’ en ‘een belangrijk toetsings- en adviesorgaan’.
Geen zeggenschap
In artikel 16 lid 2 van de BOS-statuten staat dat de Participatieraad de omroep ‘gevraagd en ongevraagd’ van advies dient. De begunstigers van de St VBOS en de leden van de Participatieraad hebben echter geen formele zeggenschap.
De laatste jaren tonen de leden van zendmachtigingshouder BUN en de Participatieraad zich kritisch over de BOS.
Zo spreekt de Participatieraad op 1 december 2010 uitdrukkelijk de wens uit dat voortaan minstens 2/3 van de televisie-zendtijd aan boeddhisme moet worden besteed. Het is onduidelijk wat met dit advies gebeurt.
Zendmachtigingshouder
BOS-voorzitter Michel Dingarten stelt op 7 mei 2011 dat de BOS als uitvoeringsorganisatie over haar beleid geen enkele verantwoording tegenover zendmachtigingshouder BUN verschuldigd is.
Hij beweert dat de BOS sinds haar verzelfstandiging in 2008 volstrekte autonomie toekomt. In de zomer van 2011 leidde dit standpunt binnen de BUN tot een ernstige bestuurscrisis.
Het Commissariaat van de Media, de CIPO, BOS-directeur Mulder en BOS-voorzitter Dingarten waren vandaag niet te bereiken voor commentaar.
Joop Romeijn zegt
Er zijn volgens mij drie manieren waarop de zendmachtiging van de BUN, uitbesteed aan de BOS (want Gertjan Mulder zegt hier niet helemaal correct), gevaar loopt:
1. Het Commissariaat voor de Media (en eventueel vervolgens de rechter) verwerpt de verdediging dat de BUN geheel is gevrijwaard voor wat de BOS doet. Dan moet de BUN € 52.500 betalen en dat kan ze niet, dus gaat ze failliet. Waarmee de BOS noodgedwongen stopt.
2. De BUN en de BOS zijn gedwongen de ‘Delegatieovereenkomst’ waarin die ‘vrijwaring’ opgenomen is, uit te leggen op een manier waarvan het Commissariaat concludeert dat niet de BUN maar de BOS in 2009 de aanvraag voor de zendmachtiging heeft gedaan. Dat is in strijd met de Mediawet en dan is de vergunning alsnog ongeldig.
3. Het Commissariaat concludeert dat de ‘Delegatieovereenkomst’ in strijd is met de Mediawet en vernietigt deze regeling; er is een grote kans dat er daarna een onontwarbaar conflict tussen BUN en BOS ontstaat, te vergelijken met die waardoor de Moslimomroep verleden jaar verdween.
Ramo de Boer zegt
Hier herken ik mij niet in!
Ik wil mij hier niet in de inhoudelijke discussie mengen, hoewel daar alle aanleiding toe lijkt.
Wel wil ik de lezer attent maken op de uitspraak “daar herken ik mij niet in”van Gertjan Mulder.
Over het gebruik/misbruik van die zinsnede schreef ik recent een blog. lees hem op http://bit.ly/L0mXZa