Gisteravond was het Halloween, op de voet gevolgd door Allerzielen en het Mexicaanse dodenfeest Día de Muertos. Steeds meer Nederlanders versieren in deze periode hun deur met skeletten, de tuin met grafzerken en andere verwijzingen naar de dood.
Bewust nadenken over de eigen sterfelijkheid is daarentegen een stuk minder populair, zo blijkt uit onderzoek (Trendbox, 2016). Het bespreekbaar maken van de dood kan echter veel verschil maken in het verminderen van angst voor de dood en het accepteren van sterven als onderdeel van het leven. Cube design museum in Kerkrade toont in de nieuwe expositie ‘(Re)design Death’, die van 11 februari tot en met 25 oktober 2020 te bezoeken is, hedendaags design rond afscheid nemen, sterven, rouwen en herinneren. Zo’n 40 objecten laten zien hoe designers, vaak na een persoonlijke ervaring, invulling geven aan de behoeften en rituelen die er zijn rondom overlijden.
Nieuwe rituelen vervangen religieuze rituelen
Door ontkerkelijking (meer dan de helft van de Nederlanders rekent zichzelf niet meer tot een religieuze groep) en individualisering vallen traditionele (religieuze) manieren van omgang met de dood steeds meer weg. Sterven en verlies zijn vooral een privézaak geworden. Designers reageren op deze ontwikkelingen met nieuwe benaderingswijzen en vooruitstrevende ontwerpen voor producten en concepten die bij dood, rouw en herinneren een rol kunnen spelen. Design vormt zo een krachtig middel voor het opnieuw en persoonlijk invullen van rituelen.
De expositie is ingedeeld in drie opeenvolgende thema’s, afgeleid van de fasen van overlijden: Voorbereiding, afscheid, rouw & voortleven. De objecten zijn afkomstig van over de hele wereld en hedendaags, toekomstgericht of speculatief. Zowel functioneel en technologisch, als poëtisch, belevings- en mensgericht design komt aan bod.
Design challenge: Eeuwig leven
Aan het einde van de expositie wordt een ruimte ingericht voor reflectie. Hier kunnen bezoekers nadenken en discussiëren over de vraag: “Wil je eeuwig leven?”. In aanloop naar de expositie organiseert Cube hierover een design challenge voor jonge ontwerpers. Designers die maximaal drie jaar zijn afgestudeerd worden uitgedaagd een zogenaamd conversation piece te ontwikkelen, dat bezoekers aanzet tot nadenken en dialoog over de vragen: “Wil ik eeuwig leven? Zo ja, op welke wijze?”. Ontwerpers zijn uitgenodigd hun pitch voor deze challenge in te sturen. Drie ontwerpers worden geselecteerd hun idee verder uit te werken in een coachingstraject met designer Mark Sturkenboom. De uiteindelijke conversation pieces krijgen een plek in de expositie.
Cube design museum is Nederlands eerste museum volledig gewijd aan design. Gevestigd in het hart van een grootstedelijke, Europese regio op het Museumplein in Kerkrade, is Cube een plek voor innovatie, (inter)nationaal design en co-creatie met bezoekers. Cube richt zich op design ‘for human needs’. Oftewel, hoe zet je ontwerp in voor menselijke behoeften, zoals gezondheid, voedsel, onderdak, veiligheid etc. In tegenstelling tot andere design musea laat Cube niet alleen design zien; het is ook een plek waar kennis wordt gedeeld en nieuwe inzichten tot leven komen. Zo ontdekken bezoekers het verhaal achter het ontwerp, van brainstorm tot prototype. Elk jaar biedt de instelling in de Cube design labs onderdak aan 30 studenten en ontwerpers die daadwerkelijk het designproces doorlopen vanaf de behoefte tot de uiteindelijke uitwerking. Bezoekers worden hierin aangespoord mee te denken en werken, waardoor het draait om co-creatie.
