We hebben net weer een sesshin achter de rug, een zevendaagse meditatieweek die in stilte gehouden wordt. Tijdens zo’n week zijn er elke dag tijdens de laatste ochtendmeditatie toespraken die ‘teisho’ heten. ‘tei’ betekent naar voren brengen en ‘sho’ betekent opzeggen. Een teisho is geen toespraak in de zin van een betoog of een redevoering, ‘voordracht’ zou een betere vertaling zijn. Teisho’s leggen je iets voor, zo als een ober een bord eten voor je neus zet. Een teisho is dharma voedsel, je komt dus vaak dezelfde ingrediënten in een andere setting tegen.
Een van de ingrediënten is: ‘Buiten jezelf is er niets te vinden’, ook ‘niets vastgrijpen’ is een belangrijk ingrediënt. Je zou kunnen zeggen dat een teisho een herhalen van thema’s is, een teisho is het best te vergelijken met het ouderwets stampen van leerstof. Ik heb vroeger tafels van vermenigvuldiging eindeloos met de hele klas moeten herhalen. In de Tibetaanse traditie zie je jonge monniken eindeloos boeddhistische teksten herhalen. De methode om hele boekwerken paraat in je geheugen te krijgen.
Iedereen kent van die eureka momenten wanneer en een kwartje van besef valt; ‘Ooooo, bedoelen ze dat er mee’. Je had de formule wel geleerd, er in gestampt , ja zelfs toegepast, maar nooit begrepen, en nu valt het kwartje. Nu is het je eigen geworden, je kunt het als gereedschap gebruiken, er mee bouwen, ontwikkelen en toepassen in je leven.
Pas geleden kwam ik weer een brief van mijzelf tegen aan een vrouw die zen beoefende en er achter kwam dat zenmeesters in het verleden hadden aangezet tot genocide en in sommige gevallen daar ook aan mee gedaan hebben. Ze was geschokt, het boeddhisme was toch vredelievend, dat lees je overal en ook de leraren verkondigen dat.
Wij allemaal hebben ideeën over het boeddhisme, het is mooi en positief, je wordt er rustig van en het is gezond, vol van mededogen. En dan komt er opeens een boek uit en dat heet ‘Zen at War’, even later lees je dat er leraren zijn die zich seksueel misdragen, liegen en bedriegen.
Je had je met hart en ziel op het boeddhisme gestort en nu blijkt dat ook al verrot en smerig te zijn, geen haar beter dan het christendom. Je voorstelling van het boeddhisme word in een klap aan gruzelementen geslagen. Vraag je eens af: “Waarom ben ik met het boeddhisme begonnen?” Wat zijn mijn verlangens?
Ga je het nu ergens anders zoeken? Een andere sangha? Reiki? Yoga? Mindfulness? Op deze manier zul je nooit vinden wat je zoekt.
Overal waar je kijkt zul je leugens, onrecht, haat, afgunst, negativiteit, misbruik, moord en oorlog vinden. In de buitenwereld is niets van wat je zoekt te vinden. Jij bent de enige die de oplossing kan vinden, en alle religies hebben daar een handleiding voor en leraren die je wegwijs maken. In geen enkel kookboek staat dat je je kunt branden aan de hete pannen, en in maar een paar kookboeken staat hoe je moet snijden en met je messen omgaan. Een leraar die op je handen kijkt kan je corrigeren, maar hoort wel met zijn handen van jou af te blijven. Persoonlijk vind ik de boeddhistische handleiding het duidelijkst, maar de Islam, hindoeïsme, christendom en het Jodendom bezitten ook goede handleidingen die leiden naar ‘jezelf’. Dat zoek je toch ‘jezelf’, stop dan met het buiten jezelf te zoeken; ‘Buiten jezelf is er niets te vinden’
Door het boeddhisme te beoefenen word je niet gelukkig, gezonder of rustiger, maar de onvrede die je met je situatie hebt zou wel eens de ontmoeting met jezelf kunnen teweeg brengen, je het inzicht geven ‘Buiten mijzelf is er niets te vinden’.
Zo’n inzicht is natuurlijk heel waardevol, maar…mijn leraar eindigde zijn teisho altijd met: ‘Samen met alle wezens in het universum verwerf je het boeddhaschap.’
Tijdens een sesshin ontdekte iemand dat er gestolen werd, de man was zijn horloge kwijt en had wel een vermoeden wie dat gestolen had. Hij meldde het voorval aan de leermeester, die zei dat het niet zo mooi was. Een dag later was een vrouw haar halsketting kwijt en een andere man een duur boek. Na het eten vroeg de man of hij iets mocht zeggen en meldde alle voorvallen. De leermeester zei: ‘Dat is niet zo mooi.’ De sesshin begon steeds rumoeriger te worden en de ‘joriki dynamiek’ zakte naar een nulpunt. De volgende dag vroeg de man weer het woord: ‘Meester we weten inmiddels wie deze diefstal op zijn geweten heeft en we verzoeken u om deze man weg te sturen.’ De meester antwoordde: ‘Waarom zou ik deze man weg sturen?’ De man zei: ‘Als u hem niet weg stuurt stappen wij allemaal op.’ ‘Dat is goed’ zei de meester ‘jullie weten al zo goed het verschil tussen mijn en dijn, maar als ik deze persoon weg zou sturen wie moet hem dan het verschil tussen mijn en dijn leren?’
Dit ‘mijn en dijn’ is het mijn van ‘IK’, ego, het Ik wat tegenover de rest van de wereld staat. Hoeveel mensen zijn er op de wereld? Het zijn er ongeveer zeven miljard, stel je dat eens voor, jij tegenover zeven miljard mensen. Jij ziet zeven miljard mensen, denk je dat ze jou zien? Dit besef van IK wat stelt het voor, één Ik tegenover zeven miljard anderen IKKEN, mijn en dijn,…’Buiten jezelf is er niets te vinden.’
Het jezelf waar ik het over heb is niet de persoon die scheiding maakt tussen mijn en dijn, ik en de ander. Met buiten jezelf is er niets te vinden bedoel ik,… alles buiten jezelf geeft geen oplossing geen antwoord, zentraining gaat over loslaten, alles buiten jezelf los laten, en zelfs het loslaten los laten, zen is een absoluut je nergens mee bemoeien. Zenmeditatie is alles op zijn beloop laten, laat je ademhaling eens zelf zijn werk doen, bemoei je er niet mee, adem ik wel diep genoeg, ik kom niet in mijn buik, ik ben veel te gejaagd, laat dat Ik wat zo gejaagd is nou eens los misschien komt jezelf wel tevoorschijn.
Daarom beoefen je het boeddhisme, het is een oefening in loslaten van de totale buitenwereld en vooral dat grote dikke IK. Het valt niet mee om dingen je niet meer toe te eigenen, maar erger je weet het. Als je slaapt wie controleert dan je ademhaling? Die gaat vanzelf, heel diep en regelmatig. Welke techniek beoefen je?
‘Ik volg mijn ademhaling.’
Maar je vertrouwt jezelf voor geen meter, in plaats van je adem te volgen stuur je je IK er op af. Hé zelf, je ademt niet diep genoeg, je ben te gejaagd.
Het valt niet mee, alles inleveren. Misschien ben je aan zen begonnen omdat je iets wilde bereiken, iets wilde leren en nu vertel ik je dat je dat allemaal moet opgeven, je had heel iets anders verwacht, wat een teleurstelling, als je stiekem hoopt, dat als je alles los laat dat je dan door het loslaten krijgt wat je voor ogen had. Misschien, maar dan moet je dat idee, die hoopvolle verwachting wel los laten.
Samen met alle wezens verwerf je boeddhaschap.
Siena zegt
Je nergens mee bemoeien kan ook zoiets uitpakken als ‘ bad things will happen when good people do nothing’.
Toch niet wenselijk.
zeshin zegt
Bij ons in de zendo komen geen slechte personen. En zo als jij het bedoelt loopt het met ons allemaal slecht af
kees moerbeek zegt
‘Bij ons in de zendo komen geen slechte personen.’
Het is toch alweer een tijdje geleden maar Angulimala (seriemoordenaar) en Milarepa (zwarte tovenaar) werden Arahats. Toon compassie: heet ‘slechte personen’ welkom in de zendo! Slechte mensen in boeddhistisch jargon zijn ‘mensen die onheilzaam handelen’ en dat is een keuze. ‘Echt’ slechte mensen zijn hoogstwaarschijnlijk psychiatrische patiënten. https://www.youtube.com/watch?v=YCYXNOlybiE
nic schrijver zegt
Iedereen raakt weleens iets kwijt bijvoorbeeld een sleutelbos.
Je zoekt en zoekt en vind hem niet.
Op een gegeven moment geef je het op en ineens zie je de sleutelbos liggen.
De vraag is; Had je niet moeten gaan zoeken ?
Ik weet het niet wat er zou gebeuren als je het niet doet.
Jacco zegt
“The world is a dangerous place to live. Not because of the ones who are evil, but because of the ones who don’t do anything about it.” ~ Albert Einstein
zeshin zegt
Boeddha werd verweten dat hij zijn familie in de steek liet voor zijn eigen zielenheil
PS
ik ben het volledig met Einstein eens
kees moerbeek zegt
‘Ik zou duizendmaal liever ziek liggen van de koorts dan er een sombere denkwijze op na houden.’ François-Marie Arouet (1694-1778)
Jacco zegt
Dat is wat mensen doen Zeshin, dingen verwijten zonder totale plaatjes te zien en/of te begrijpen. De psychologie kent daar (bijvoorbeeld) eenvoudige termen als ‘projectie’ of ‘slachtofferrol’ voor, hoort allemaal bij de zogenaamde ‘dramadynamiek’ (zouden diegenen zich trouwens ook hebben afgevraagd of Gautama’s familie er voor hem was zoals hij dat wenste?). Daarnaast is dat verwijten natuurlijk een handig maniertje om wel te klagen, maar nergens iets mee te doen. Bijvoorbeeld als excuusje om niet te hoeven (…) beginnen met mediteren.
Tegelijkertijd plaatste ik de quote van Einstein natuurlijk niet voor niets. Met dat het beoefenen gaat om het loslaten van dat grote dikke IK, ga ik volledig mee. Met dat loslaten van de totale buitenwereld echter zeer zeker niet. Ik begrijp wel hoe jij die woorden (waarschijnlijk) bedoeld, maar iets teveel naarstige beoefenaars (waaronder ook ‘leraren’) nemen dat mij iets te letterlijk. Waardoor (ook) ‘mediteren’ nogal eens tot iets verwordt waardoor mensen zich van steeds meer dingen vooral gaan afsluiten. Lekker alles wat niet dient (voor een aangenaam gevoel of hun gemoedsrust) wegdrukken of zelfs ontkennen. De boel de boel laten. Alles lekker laten gaan. Tuurlijk, prima, maar wat doe je middels die woorden precies met je geest? En wie is de ‘je’ die het antwoord geeft? Ik bedoel e.e.a. allerminst als kritiek op jouw artikel, laat staan als verwijt (volgens mij bedoelde je jouw reactie overigens ook niet zo, toch?), maar het zijn wel constateringen die ik doe wanneer ik om mij heen kijk naar wat mensen vragen, zeggen en doen rondom van alles en nog wat aangaande beoefening en de leer. Er is veel (begrijpelijke) verwarring rondom dat alles, maar ook veel vermeende leraren die misbruik maken van die verwarring bij veel mensen. En sommige ‘vormen van’ (dan wel vermeende of halfslachtige) verlichting zou ik zelfs een nieuwe vorm van narcisme willen noemen. Er wordt vaak vergeten dat het uiteindelijk ‘doel’ van de beoefening niets met het (zogenaamde) zelf te maken heeft. Al die mensen die op zoek zijn naar hun zogenaamde zelf. Daar hoef je niet voor te ‘mediteren’. Kijk in de spiegel, kijk om je heen, vraag je af, ga kapot aan een verslaving voor mijn part en sta dan weer op uit de goot. Maar doe het allemaal bovenal zo aandachtig mogelijk. Er is geen zelf zonder de ander, althans niet hier op aarde. En er is geen middenweg zonder dat er uitersten zijn. En ik bedoel dat niet als aansporing voor van alles en nog wat, ik bedoel er wel degelijk een (aardse) realiteit is ‘naast’ wat men kan leren kennen middels zoiets als meditatie. En ‘meditatie’ zou niet moeten stoppen of beginnen bij de gong of het belletje, zei wijlen Maarten Houtman ooit. Velen lijken dat wel te denken, gaan de volgende dag weer naar hun baan bij de bank of de shell. Ja, ik moet toch ook mijn geld verdienen zeggen ze dan bijvoorbeeld. Ja, tuurlijk, maar waarmee en met welke gevolgen voor je sangha vriendjes en vriendinnetjes en vanwege welke eerdere keuzes? En trouwens, hoe leuk is je werk eigenlijk echt? Nou ja, ik doe gewoon mijn werk. Aha, dat probleem ja. Sorry? Nou ja, dat zeiden de nazi’s ook. En zijn dit nu harde woorden of schets ik slechts (enigszins) een voor velen harde en pijnlijke realiteit die menigeen op velerlei manieren poogt te ontlopen waaronder mede middels ‘meditatie’…?
Ik vind jouw stuk goed en leuk hoor Zeshin. En het meeste dat ik hier even (al is het op iets andere wijze) benoem, lees ik er ook zeker in (ik doe dit heus niet lukraak). Maar als we zo om ons heen kijken aangaande wat zaken die ook jij soms benoemt, wordt het dan geen tijd om mensen zo hier en daar wat wakker te schudden (ook) uit de vermeende realiteit van hun fijne meditatiebeoefeningen en tupperware-sangha’s..? Boeddhistenland slaapt. Er gebeurd weinig tot niets anders dan in de rest van ons aller maatschappij, alleen het jasje is anders. Dat mag natuurlijk, maar is totaal zinloos en doet verder weinig eer aan de reden waarom Gautama zijn familie heeft achtergelaten.
zeshin zegt
Een leerling vroeg mij in tranen waarom is de wereld zo wreed. Ik vroeg wanneer heb je dat ontdekt?
De boel de boel laten, lekker achterover leunen, dat is nog eens zwelgen in je ego.
Dat is niet wat ik bedoel met jezelf vergeten. Jezelf vergeten is al je voorop gezette wensen opzij schuiven. Als er afgewassen moet worden, afwassen. Als er gemediteerd moet worden, mediteren Als de bel voor opstaan gaat opstaan. Zonder voor- of tegenzin, jezelf vergeten.
Dat is wat ik bedoel met ‘Jezelf vergeten’. Jezelf vergeten is ‘Alleen maar doen’ niet op je voorkeur of afkeer in gaan. Dat is wat we in Suiren-Ji trainen. En iedereen kan daar in volle vrijheid aan mee doen en iedereen is alleen voor zichzelf verantwoordelijk . Stel,….. dat Boeddha bij zijn gezin was gebleven, een keurige huisvader was geweest, dan had ik dit niet geschreven. Dank voor je bijdrage.
_/|\_ zeshin
Jacco zegt
Lees je werkelijk zo slecht Zeshin? Ik begrijp jouw woorden en wat je ermee bedoelt best hoor. Nu jij de mijne nog even. Maar wellicht kan je geest de kritische noot ervan eenvoudigweg niet verdragen. Het deel dat het als commentaar ziet is trouwens je ego, Zeshin. Stap uit je lerarenrol, en ontwaak. Of blijf erin hangen, ook goed. Maar bazel dan niet over zoiets als alles loslaten.
zeshin zegt
Tjee heb ik iets geraakt ?
Oefen jezelf in het los laten van reacties geven.
Jacco zegt
Ja blijf vooral bevestigen wat ik al zei, Zeshin.
Jacco zegt
Ik zag zojuist trouwens dat je een kleine 30 jaar geleden dacht te weten wat verlichting is, terwijl je op hetzelfde moment inzag het niet te zijn. Zie je de vergissing daaromtrent inmiddels al in? Kijk uit dat je van je leer geen kerkelijk geloofje maakt, Zeshin. Daar zou je nog volgelingen van kunnen gaan krijgen, moet je die straks ook weer loslaten… Groetjes en fijne sessies.
kees moerbeek zegt
Ter relativering over Albert Einstein:
‘Iedereen moet worden gerespecteerd als individu, maar niemand als afgod.’ Albert Einstein
Jacco zegt
En waarom zou dat volgens jou als relativering gelden van Albert Einstein, Kees?
kees moerbeek zegt
Omdat Einstein graag gerespecteerd wil worden, maar niet opgehemeld als afgod :-) Hij was een echt wijs mens en die zijn bescheiden.
Jacco zegt
En beste Kees, wil je Einstein daarmee nou ophemelen om zijn wijsheid, of relativeren als afgod? (of nog iets anders wellicht?) En waarom focus je trouwens zo op de persoon, en niet op wat die persoon zegt…?
Ineke Hooghuis zegt
Bedankt voor deze tekst! Dit had ik nou net even nodig.
Siena zegt
Zoals ik het bedoel loopt het met ons allemaal slecht af, dan begrijp ik blijkbaar zelf niet wat ik bedoel want begrijpen doe ik dit niet. Ik bedoel de wereld buiten de zendo, en trouwens ook daarbinnen zoals helaas regelmatig gebleken is. Ik bedoel dus gewoon wat ik zeg: dat je nergens mee bemoeien niet altijd de oplossing is, naar Einstein idd. En daar ben je het mee eens, dus ik begrijp je reactie niet.
kees moerbeek zegt
Dit moet helpen, Siena, anders weet ik het ook niet meer (= niet-weten) https://www.youtube.com/watch?v=b_UtKN16LJA
Jacco zegt
Beste Kees, probeer toch niet te ‘helpen’, probeer te begrijpen wat Sienna zegt. Zij vraagt geen hulp vanuit persoonlijke nood, zei merkt slechts iets(zeer terecht!) op. En sorry, maar ‘het ook niet meer weten’ heeft echt totaal niets met ‘niet-weten’ te maken.
kees moerbeek zegt
Wie zegt dat ik haar niet probeer te begrijpen, Jacco.
Het Katsu of het afhakken van een wijzende wijsvinger van een weerspannige leerling door oude zenmeesters vonden plaats vanuit diep begrip en waren adequate vormen van ‘helpen’. Het waren vaardige middelen (upaya). Humor wil mensen ook nog weleens op andere gedachten brengen, of een glimlach…
Mijn ervaring met boeddhisme (zen) is dat langzamerhand ‘zekerheden’ hun basis (hebzucht, onwetendheid en afkeer) verliezen. Dan treedt ‘het ook niet meer weten in’ en kan uiteindelijk de fase van niet-weten in. Zie je de verbanden?
Jacco zegt
Proberen te begrijpen is een mooi begin Kees. Nu nog begrijpen. En wie weet gaat dat lukken zodra je inziet dat je (vermeende) hulp als ware (je) oude zenmeester dat wellicht ietwat in de weg staat. Maar om daar te komen zou je jezelf misschien eerst even moeten afvragen waarom je haar eigenlijk op andere gedachte wilt brengen.
Ik zie de verbanden tussen jouw woorden en de basis ervan heel prima, beste Kees. En wat ik daarom (nogmaals…) zei, is dat ‘het ook niet meer weten’ nogal iets anders is dan ‘niet-weten’. Maar goed, het is heus een mooie stap hoor, dat je ‘zekerheden’ langzamerhand hun basis verliezen. Oefen rustig door zal ik dan maar zeggen, en wie weet kom je dan op enig moment ook je nog resterende vermeende zekerheden tegen.
Siena zegt
Bovendien had ik het niet eens over al dan wel of niet slechte personen. Er kunnen zich tal van situaties voordoen waarbij alleen maar passief blijven niet de juiste weg is. Volgens mij.
Jacco zegt
Sienna, je hebt gelijk dan wel ziet het volledig juist met wat je zegt, maar hebt het over iets wat ook de meeste ‘Boeddhisten’ niet begrijpen of willen begrijpen. Overigens is de leer die ze volgen klaarhelder op dat punt voor degene die het wil en kan zien, maar menigeen denkt dat het begrip sangha vooral gaat over een lekker veilig, rustig (maar geïsoleerd!) stukje van de maatschappij. Over afgescheidenheid gesproken ja….
bart zegt
Lezen jullie wel goed???? Het gaat hier over zenmeditatie, volgens mij trainen ze dit tijdens de meditatie. Het refereert niet aan wat je in je dagelijks leven doet, maar hoe het doorwerkt in je dagelijks leven
Jacco zegt
Beste Bart, hoe kan iets dat doorwerkt in je dagelijks leven, dan wel (mede) dat algemenere doel heeft, los staan van wat je in je dagelijks leven doet??? Lees anders de rest ook nog even die er inmiddels is bijgekomen, wellicht snap je dan waar het vandaan komt. Groet.