Alexander von Schmid is filosoof en docent, benevens auteur van boeken over onder meer ethiek. Dit staat boven een artikel in de Trouw van vrijdag 23 augustus 2024, op pagina 19, onder de kop: ‘Hou antroposofische inzichten over leven en dood buiten euthanasiedebat.’
Dat artikel heb ik gelezen. En ik vind zijn betoog kul. Anders gezegd: ik ben het niet met hem eens, en beticht hem bij deze van appels met peren vergelijken.
Waar gaat het om?
Alexander reageert op een uitspraak van psycholoog Guido Smeding, die in het dagblad Trouw van 15 augustus schreef: “We horen rekening te houden met de mogelijkheid dat er na de laatste ademtocht ook nog wat is. Ik vind het onwetenschappelijk om te zeggen: wat ik niet zie, is er niet.” Nou, daar is meneer Schmid het niet mee eens en daarvoor haalt hij een verhaaltje van Bertrand Russell van stal. Russell zegt dat niemand rekening hoeft te houden met iets waarvan de kans dat het bestaat vrijwel nul is. Bijvoorbeeld een theepot die rondjes om de aarde draait. Met die uitspraak van Russell ben ik het eens, maar niet met de bewering van Schmid die de kans dat er iets na de dood is vrijwel gelijkstelt met de aanwezigheid van een theepot in de ruimte. Dat is appels met peren vergelijken!
Meneer Schmid vindt dat je een levensovertuiging (het openhouden van de mogelijkheid dat er ook na de dood nog iets is) niet mag introduceren in het debat over euthanasie. Zijn levensovertuiging is dat wetenschap de enige common ground is (zijn woorden) waar iedereen op dient te staan, alvorens met wie dan ook in debat te gaan. Sorry meneer Schmid, dan ga ik niet met u in debat. Niet omdat ik iets tegen de wetenschap heb, maar omdat niet zo zeer de wetenschap als wel wetenschappers tekortkomingen hebben. De wetenschap zal mijns inziens nooit beweren dat iets wat niet waargenomen is of zelfs maar waargenomen kan worden onbestaanbaar is.
Positief geformuleerd: de wetenschap zal altijd rekening houden met de mogelijkheid dat er meer is dan wat zij tot dan toe heeft waargenomen of ooit zal kunnen waarnemen. Tegelijkertijd blijft de uitspraak van Russell ook gelden: je hoeft geen rekening te houden met iets dat hoogst onwaarschijnlijk is. Maar je moet niet denken dat het een automatisch het ander inhoudt! De huidige wetenschap roept per gevonden antwoord nog steeds meer vragen op dan ze op kan lossen. Anders gezegd: echte wetenschappers komen er meer en meer achter hoe weinig zij eigenlijk weten! Ik zou ook geen rekening willen houden met om de aarde rondvliegende theepotten, zoals ik ook geen rekening houdt met novellen schrijvende chimpansees. Ik houd wel rekening met de mogelijkheid dat er iets na de dood bestaat.
Siebe zegt
Stel dat leven na de dood wel moet meespelen in het euthanasie debat. Op welke manier dan? Er is Leven na dood…dus mensen moeten maar even doorzetten in dit leven? Geen lijden is uitzichtloos want er is altijd een perspectief van een beter volgend leven na de dood? Hoe moet leven na de dood precies meespelen in het debat?
Dharmapelgrim zegt
Wie heeft het over beter of wat ook. Ergens rekening mee houden is wat anders dan meteen maar concluderen dat je dus dit of dus dat moet/mag/wilt doen. Als een bordje bij je bij het oversteken van een spoorwegovergan waarschuwtt dat er nog een trein kan komen is toch niet gezegd dat ie ook meteen komt. Je moet er alleen rekening mee houden dat het kan … dat is alles. En dat is hier net zo. Houd er rekening mee. Verder zegt het niets. De uitkomst van dat rekening houden met is voor iedereen anders. Dus beste Siebe… niet te snel conclusies trekken.
G.J. Smeets zegt
“De uitkomst van dat rekening houden met is voor iedereen anders.”
Een verzoek, Dharmapelgrim: zou je willen/kunnen uitleggen a) wat voor jou persoonlijk die uitkomst is en b) wat de relevantie van die uitkomst is in het euthanasiedebat?
G.J. Smeets zegt
“Ik houd wel rekening met de mogelijkheid dat er iets na de dood bestaat.”
Van mij mag je, Dharmapelgrim, maar waar is dat op gestoeld? Jij weet er helemaal niks van net zomin als protestanten die rekening houden met de predestinatie.
Siebe hierboven heeft jouw koetje bij de horens gevat: op welke manier wil je je positie in het debat verantwoorden. Heb je niet iets beters in petto dan persoonlijke metafysische speculatie?
Louis zegt
Misschien even het stukje over vriendelijkheid lezen in de aflevering van vandaag.
G.J. Smeets zegt
Flauw, Louis, die lees-suggestie. Er is geen onvertogen woord gevallen en het gaat er hier allervriendelijkst toe. Ook op het scherp van de snede.
Dharmapelgrim zegt
Mijn “rekening houden met” wat dan ook (dus ook met de mogelijkheid dat er iets na de dood bestaat) berust op het simpele feit dat ik erken / beken (noem het wat je wilt) dat ik meer niet weet dan wel. Ik speculeer niet, maar zeg simpelweg dat ik iets niet weet en dus rekening houdt met de mogelijkheid dat … lijkt mij niks metafysisch aan.