Geen dood, geen vrees – slot

Jan Veenendaal, geliefd auteur en schrijver van columns in het BD, onder meer de serie Geen dood, geen vrees, is op 27 november 2023 kalm en rustig overleden. Ik vond het een eer en genoegen om met Jan de krant vorm te geven en ben blij hem gekend te hebben.

Wij deelden onze belangstelling voor het leven van gedetineerden. Jan als bezoeker aan gedetineerden in de strafinrichtingen en ik als voormalig misdaadverslaggever. Wij waren het eens met de stelling dat een mens meer is dan zijn daad.

Jaren terug alweer begon Jan Veenendaal als vrijwilliger in de boeddhistische geestelijke verzorging zijn ervaringen met gedetineerden in de penitentiaire inrichtingen in columns in het Boeddhistisch Dagblad te beschrijven. Het klikte gelijk tussen ons, net als hij had ik als voormalig misdaadverslaggever al heel lang contact met wetsovertreders en beroepscriminelen, in en buiten de inrichtingen. Beiden beseffen we dat een mens meer is dan zijn daad.

Jan was geen theoreticus. Als de burelen van de reguliere zorgverleners gesloten waren, stond hij soms buiten de poort van een gevangenis een door het systeem vrijgelaten mens op te wachten, voorzag hem van de eerste levensbehoeften, aandacht, gezien en gehoord worden, en begeleidde hem ook de tijd erna op zijn weg. Kom van dat meditatiekussen af, riep Varamitra, boeddhistisch voorman en ooit hoofd van de dienst boeddhistische geestelijke verzorging de boeddhisten op.

In zijn columns Geen dood, geen vrees in het Boeddhistisch Dagblad, beschreef Jan op een indringende wijze hoe hij omgaat met kanker, de aftakeling van het lichaam. Soms op ‘afstand’:  ‘gaat deze manifestatie nu de wereld verlaten?’ Af en toe is er een schreeuw: ‘ik heb zo’n pijn.’ In zijn omgaan met kanker en dood liet hij zich inspireren door de Vietnamese boeddhistische leraar Thich Nhat Hanh die stelt dat wij niet bang hoeven zijn voor de dood. Vanuit boeddhistisch perspectief is de dood namelijk niet het einde, maar een tussenstap.