De bekende boeddhistische vajrayana leraar Dzongsar Khyentse rinpoche zegt verheugd te zijn over de beslissing om te stoppen met de aanstelling van de zogenoemde hoofdlijnhouder in de boeddhistische Nyingma traditie. De wegens seksueel wangedrag omstreden Sakyong Mipham, leider van Shambhala International, is zo’n lijnhouder en erfde die titel van zijn net zo omstreden vader Chögyam Trungpa.
Mipham (1963) was tot zijn terugtreden wegens beschuldigingen van seksueel wangedrag boeddhistisch leraar uit de kagyü- en nyingmatradities van het Tibetaans boeddhisme. Tegen het besluit van het bestuur van Shambhala International om hem deze zomer weer in te zetten is binnen de diverse Shambhala organisatie veel verzet gerezen.
Dzongsar Khyentse rinpoche schrijft in een artikel in DharmaNews dat hem te midden van het hartverscheurende nieuws over de bosbranden in Australië en het Wuhan-coronavirus, een goed bericht bereikte, althans voor hemzelf. Dat was het horen van het besluit van de Nyingmapa om te stoppen met het aanstellen van een rinpoche als hoofdlijnhouder van de Nyingma-traditie.
Dzongsar Khyentse rinpoche: ‘Het is de moeite waard om te onthouden dat het hele fenomeen van “stamhoofd” of zelfs kloosterhoofd voortkomt uit onze menselijke behoefte aan organisatie, hiërarchie, verantwoording, enzovoort. En zoals alle menselijke systemen hebben dergelijke inspanningen enige voordelen opgeleverd, maar ook veel verwarring.
In het geval van Tibetaanse boeddhistische hiërarchieën wordt de zaak verder gecompliceerd door de tantrische begrippen “goeroe” en “wortelgoeroe”. Als gevolg daarvan kunnen veel mensen dan geen onderscheid maken tussen een persoonlijke goeroe en een stamhoofd. Maar het hoofd van een stamboom of traditie is niet noodzakelijkerwijs iemands stamgoeroe. Het schept dus enorme verwarring als mensen hun spirituele reis onder leiding van hun persoonlijke goeroe verwarren met het verkeerde idee dat ze moeten doen wat hun stamhoofd zegt.
Gedurende de geschiedenis van het Tibetaanse boeddhisme tot aan de moderne tijd was het idee van één enkel hoofd van de Nyingma-lijn volkomen onbekend. Elk klooster had zijn eigen hoofd, en sommige grote en machtige zoals de Kathok- en Mindrolingkloosters hadden een sterke spirituele en temporele invloed. Maar het is het vermelden waard dat veel van de grootste meesters zoals Longchenpa, Jigme Lingpa en Patrul Rinpoche, die de meest significante invloed hebben gehad op de Nyingma-lijn, tradities en leer, nooit een zetel hebben gehad als krachtig klooster-, lijn- of organisatiehoofd.
De gewoonte dat één persoon het hoofd van de hele Nyingma-lijn wordt, ontstond pas in de jaren zestig van de vorige eeuw. Gezien de situatie in die tijd, kan deze vernieuwing toen haar doel hebben gediend. Maar het wordt steeds duidelijker dat deze nieuwe gewoonte mensen zoals ik heeft gedwongen om zich af te vragen of de vroegere voordelen ervan nu wel ruimschoots opwegen tegen het kwaad en de verwarring die zo’n positie de laatste tijd heeft gecreëerd.
In de tijd van Kyabje Dudjom rinpoche, Dilgo Khyentse rinpoche en dergelijke waren zulke meesters zo onwrikbaar als bergen, zo ondoorgrondelijk als de oceaan en zo onmeetbaar als de hemel. En dus waren hun regeerhoofden als overleveringshoofden leerboekmodellen van Sun Tzu’s generaal in de Art of War (Kunst van de Oorlog), die onbetwistbaar gezag handhaaft zonder er ooit bij betrokken te zijn.
De kans op zo’n leider in deze tijd is erg klein. Ten goede en ten kwade is de wereld, zoals we allemaal weten, de laatste 25 jaar zo veranderd. Terwijl het vroeger jaren duurde om de leer van de Boeddha naar enthousiaste aspiranten te brengen, duurt het nu slechts een paar momenten om de livestream-onderricht aan studenten die geen directe toegang hebben te geven. Maar ook dingen die vroeger jaren nodig hadden om te ontaarden en te bederven, kunnen nu in een oogwenk worden bedorven.
Om al deze redenen is de recente beslissing, aangekondigd door het Nyingma Monlam Comité en geïnspireerd door het wijze advies van Kyabje Shechen Rabjam rinpoche, om een einde te maken aan de recente gewoonte om een rinpoche als stamhoofd aan te stellen, zo’n welkome gebeurtenis.
Voor iemand die oprecht een spirituele weg volgt ter wille van de verlichting, gaat er door deze beslissing niet of nauwelijks iets verloren. Immers, zulke individuele beoefenaars zullen altijd hun goeroe – die misschien wel de eenvoudigste yogi of monnik of non is – in hun hart en hoofd hebben als de meest oppermachtige meester.
Tegelijkertijd hebben we veel geleerd door te zien dat het minimale seculiere voordeel van het hebben van een overleveringshoofd sterk wordt gecompenseerd door de ziekmakende jaloezie, verdeeldheid, competitie, verkeerde opvattingen en begoochelende bekrompenheid die zulke posities kunnen creëren. Als gevolg van wat we hebben meegemaakt, ben ik niet de enige die nu de noodzaak ziet van drastische veranderingen als we het boeddhadharma in het algemeen en het Tibetaanse boeddhisme in het bijzonder effectief willen propageren en behouden.
De veranderingen die nodig zijn zullen enorme moed, durf en openhartigheid vergen, maar ik heb nu een beetje reden om optimistisch te zijn dat we dergelijke veranderingen ook daadwerkelijk zullen zien aankomen. Als we zelfs maar aan die enorme taak beginnen, dan is dit besluit van de Nyingma Monlam-commissie een heel, heel goed begin.’
Bron Dharma News
