Vandaag reed ik door het zuiden van Nederland, een paar honderd kilometer. Begin van de middag had ik een werkafspraak in een klein Brabants dorpje, daarna moest ik iets afgeven in een provinciestad, kilometers verderop. Ineens kwam het bij me boven: ik heb best wel in veel plaatsen in Nederland en ook in het buitenland gewoond. Waar was ik nou echt gelukkig? Is geluk te koppelen aan een woning, aan een straat, aan een gehucht, een dorp, een stadje, een wereldstad?
Ik reed over snelwegen en zag locaties waar ik vroeger voor mijn werk moest zijn. Op een parkeerplaats was een man vermoord, kilometers verderop een jonge vrouw. Ik naderde het provinciestadje waar ik ongeveer twintig jaar woonde. En ik herinnerde mij die middag lang geleden dat ik ook op die weg reed, richting het stadje, en dat er boven het gebied iets vreselijks hing. Niet met woorden te beschrijven. Alsof een koepel van vuil licht het gebied omspande, de hel op aarde neer daalde. Jeroen Bosch. De Apocalyps. Zo verschrikkelijk angstaanjagend dat ik die herinnering zo op kon roepen, vanmiddag op die weg.
Ik had niks met dat provinciestadje, ik woonde er alleen maar. Is dat voldoende om gelukkig te zijn, ik weet het niet. Het geluk gleed er uit mijn handen, een nare tijd. Het stadje troostte mij niet, ik was er een vreemde. Zoals ik ook in een andere provinciestad was, of in een gehucht waar ik woonde. Het zijn aantekeningen in mijn woonverslag, toen en toen woonde ik daar. Natuurlijk, op die plekken gebeurden ook veel leuke dingen, zelfs gelukkige. Mijn kinderen zijn er geboren, ik had er vrienden, familie, leuke collega’s. Dieren. Een boerderij, twee zelfs. Daar ligt het niet aan. Ik was nooit alleen. Maar ik hield niet van die plekken en zij niet van mij.
Pas nu, nu ik ben teruggekeerd naar de plek waar ik vele decennia geleden geboren ben, mijn vaderstad, voel ik mij verbonden met de mensen hier, de sfeer, de havens, de plassen en de bossen, de drukte van het stadscentrum, de wetenschap dat hier mijn voorouders woonden en werkten, pas nu ben ik gelukkig en voel mij voor het eerst van mijn leven echt thuis. De stad maakt mij vrij, ongebonden maar ook verenigd.
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, heimwee naar Chef, de Kloosterbunker, Bunkerstad, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan.