Goff -ritueel

Afgelopen voorjaar heb ik met vriend S. een paar tuinen aangelegd die elk acht tot tien monden het jaar rond van groenten & kruiden voorzien. Op de foto’s zie je drie stadia van de opbouw van zo’n tuin. Het resultaat is fascinerend en mooi en lekker: twaalhonderd smakelijke planten in een spiraalvormig bed gerangschikt. Wat je niet op de foto’s ziet en wat onmogelijk valt te fotografen is de essentie: de rituele zorg die erin zit.

S. en ik zijn fysiek beperkt, hij heeft een schildklier aandoening en ik heb een paar versleten rugwervels. Het aanleggen van een tuin vereist dat we beiden attent zijn op hoe we ons bewegen en gedragen. Een foute beweging als ik de aarde omschep of een te lange fysieke inspanning door S. kan abrupt het einde van onze werkdag of zelfs werkweek betekenen. S. en ik weten dat je niet permanent attent kunt zijn op wat je doet, daar is geen beginnen aan. Onze oplossing is dat we ons onderwerpen aan een ritueel.

Tussen haakjes iets over het werk. Het groentebed bestaat uit vijf lagen. De onderste laag is de basis, de wervelkolom van de spiraal zogezegd. Dat is de aarde die ter plekke voorhanden is en die we met schop en hark ophopen in een spiraalvormige worst van dertig cm. hoog. Daar zijn we minimaal anderhalve dag mee kwijt, het is heel veel passen en meten en zweten. Probeer maar eens een zandworst van dertig cm. hoog in een spiraal van twaalf meter doorsnee neer te leggen… Op die basis komt een laag versnipperde takken&bladeren. Daar overheen komt een laag uitgewerkte stalmest. Dan een laag aarde. Dan een laag compost. En vervolgens gaan de jonge plantjes erin. Die gaan erin volgens een plantplan dat rekening houdt met de sympathieën en antipathieën die planten er onder de grond op na houden en met de bezoekende insecten die boven de grond hun rol meespelen.

Ons ritueel is niet dat we het globale werkplan volgen, dat is gewoon een kwestie van agrarisch beleid waarvoor we beiden staan. Het ritueel, de echte zorg is dat we niet aan elkaars kop zeuren als een van ons vindt dat het werk onder de maat dreigt te raken. Die dreiging is permanent en daarmee ons ritueel.