Het afgelopen weekeinde las ik in de VPRO-gids een interview met de schrijver van de misdaadroman Jij bent van mij. Daarin beschrijft Peter Middendorp hoe hij in zijn boek veel details gebruikte uit het onderzoek naar de moordenaar van Marianne Vaatstra, vermoord in de nacht van 30 april op 1 mei 1999. Pas op 28 maart 2013 stond dader en Friese melkveehouder Jasper S. voor de rechter, al die jaren was hij buiten beeld gebleven en wist hij zijn afschuwelijke geheim voor zijn gezin en omgeving verborgen te houden.
Middendorp reed naar het dorpje en keek naar het huis waar S. met zijn gezin woonde. Het was zo schokkend gewoon, realiseerde de schrijver zich. Hoe komt een ogenschijnlijk gewone man tot zo’n daad? Wat gebeurde er in dat hoofd van de dader?
In 1992 sprak ik als politieverslaggever in de woning van meervoudig moordenaar Ludo de B. uit het West-Brabantse Woensdrecht met zijn vrouw. Ik had haar na de arrestatie van de man wegens het verkrachten en ombrengen van twee Belgische pubermeisjes uit het grensgebied om een gesprek gevraagd. Wat wist zij van de zwarte kant van Ludo, was zij op de hoogte en had zij haar man afgeschermd? Wie waren ze, Ludo en zijn vrouw. Na een paar uur bedenktijd stemde ze toe. En zo zat ik daar in dat huis met in de tuin een metalen vat waarin De B. de kleding van zijn slachtoffers verbrandde. Ik weet nog dat ik het een afschuwelijk, donker huis vond. Maar mijn geest kan beïnvloed zijn door de verschrikkelijke gebeurtenissen. Ze sprak met mij urenlang over haar man, zijn arrestatie, zijn bekentenissen en haar onvermogen om dat te bevatten. Ik zal dat gesprek nooit vergeten, het maakte op mij een diepe indruk. Ook omdat ze zei dat ze nog steeds van De B. hield. Ook vanwege de slachtoffers, jonge mensen aan het begin van hun leven.
Ludo de B. joeg in de omgeving van Gooreind bij het Belgische Wuustwezel op jonge meisjes. Hij suggereerde autopech, zette zijn wagen in een bosrijke omgeving langs de weg en wachtte tot een slachtoffer hem passeerde om haar daarna in zijn auto te trekken. Twee meisjes bracht hij om het leven, om ze in een bos in Nederlands Putte te begraven. Volgens deskundigen was een van de meisjes nog in leven toen hij haar begroef. Met een fotograaf ben ik op die plek gaan kijken, nadat de lichamen waren opgegraven. Een open plek in een bos, omgewoelde aarde, gaten in de grond. Onbegrip.
Een huis en een bos.
Peter Middendorp staarde lange tijd naar die gewone woning van de moordenaar van Marianne Vaatstra. Op de dag van het proces tegen Ludo de B. in de rechtbank in Breda keken tientallen journalisten doodstil naar de deur die de cellengang afsloot toen De B. de zaal binnenkwam. Het was schokkend om te zien hoe ogenschijnlijk gewoon een moordenaar eruit kan zien.
De TBS met dwangverpleging wordt elk jaar verlengd. Behandelaars achten De B. nog steeds een gevaar voor de samenleving.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, heimwee naar Chef, de Kloosterbunker, Bunkerstad, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren. De politiek de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. Kwaad spreken over Feyenoord. Breken met de familie. Het haten van planten en groenten. Aantijgen of beschuldigen. Het stopzetten van gedachten. Sprookjes verwerpen. Houden van Donald Trump. Sommigen voederen geen vogels meer.