Ik werd getroffen door twee berichten. Het blijkt dat in de Zaanstreek de laatste vijf jaar 166 mensen door zelfdoding zijn overleden. Hoe groot is het aantal in Nederland vroeg ik me af. In een ander bericht las ik dat Nederland het grootste aantal zelfdodingen op het spoor in Europa heeft. Wat kunnen we daar aan doen?
Het gaat om leven, niet om doodgaan. Daar moet onze zorg naar uitgaan. De dood hoort wezenlijk bij het leven en is geen geïsoleerd op zichzelf staand gebeuren. Ieder mens is persoonlijk verantwoordelijk voor zijn eigen leven en vrij erover te beslissen, al is niet elke beslissing moreel verantwoord.
Het besluit om voor de dood te kiezen kan om zeer verschillende redenen worden genomen. De christelijke martelaren in de tijd van Nero kozen voor de dood om religieuze motieven. Ze wilden hun geloof niet afzweren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerden mariniers in Okinawa het leven van hun lotgenoten te redden, ondanks het risico dat ze zelf weinig kans hadden te overleven.
Weer heel anders is dood willen gaan uit levensmoeheid. In Nederland bepaalt de wet wie voor levensbeëindiging in aanmerking komt. Dat verhindert niet dat iemand zich nog altijd voor de trein kan werpen of van het dak kan springen.
De wet heeft geen greep op de vrijheid van de mens en beperkt zich eenzijdig tot de dood of die juridisch verantwoord is… Dat is een abstractie van de realiteit want het recht op doodgaan wordt van het leven geïsoleerd, maar de dood hoort bij het leven. Hoe kan overigens een rechter over de rechtvaardigheid van de dood oordelen?
Levensmoeheid is verlies van energie om te leven en geen probleem van doodgaan. Als het leven op eigen kracht niet langer haalbaar blijkt te zijn is het ook niet verantwoord om dat met allerlei kunstmiddelen te verlengen.
Het leven bepaalt zelf wanneer het stopt. Iemand met stekkers kunstmatig in leven houden is geen leven want geen mens wordt met een stekker in zijn lichaam geboren. De mens die levensmoe is heeft vooral iemand nodig om te kunnen leven en niet om dood te kunnen gaan.
