Artsen wereldwijd luiden de noodklok over de uitbraak van een ernstige verlammingsziekte met nog onbekende oorzaak in Gaza. Patiënten kunnen binnen enkele uren volledige verlamming van de ademhalingsspieren ontwikkelen. Meerdere mensen zijn inmiddels overleden aan de gevolgen van deze op polio lijkende aandoening. Experts waarschuwen voor een verdere verergering van de gezondheidscrisis in Gaza en voor verspreiding van de ziekte naar andere gebieden.
Verlamming met onbekende oorzaak
In het Al-Nasser ziekenhuis in Khan Younis ligt momenteel het 9-jarige meisje Sadeen Salim Al-Najjar. Na een episode van diarree ontwikkelde zij verlammingsverschijnselen. Deze zorgden ervoor dat zij niet meer kon lopen en uiteindelijk ook niet meer zelfstandig kon ademhalen, waardoor ze kunstmatige beademing nodig had. Op een video die door artsen is gemaakt, is een ernstig verlamd en ondervoed meisje te zien. In hetzelfde ziekenhuis zijn twee kinderen door deze verschijnselen inmiddels overleden.
Lotta Plomp, arts-onderzoeker op het gebied van neurologie en immunologie, werkt vanuit het Erasmus MC mee aan het onderzoek naar deze ziekte-uitbraak in Gaza. Dit doet zij samen met artsen in het Al-Nasser ziekenhuis en het aan Harvard-geallieerde Boston Children’s Hospital. Zij vertelt dat er in eerste instantie werd gedacht aan een uitbraak van het zeldzame Guillain-Barré syndroom, waar zij in gespecialiseerd is. Deze zenuwaandoening komt normaal gesproken slechts voor bij ongeveer één op de 100.000 mensen per jaar. Vaak ontstaat het na het doormaken van een infectie.
Plomp vertelt dat hoewel het Guillain-Barré syndroom nog steeds wordt overwogen, symptomen bij veel patiënten afwijken van het gebruikelijke beeld. De tijd tussen een infectie en het ontstaan van zwakte is bijvoorbeeld korter en de ziekte verergert sneller dan gebruikelijk, waarbij de zwakte vaak asymmetrisch is. “Dit zou ook kunnen duiden op een ruggenmergontsteking zoals we zien bij het poliovirus, of andere enterovirusen”, aldus Plomp. Het poliovirus is bij deze patiënten tot nu toe niet geïdentificeerd. Een uitbraak van een nieuwe, nog onbekende ziekteverwekker kan Plomp niet uitsluiten.
Voedingsbodem voor infecties
In Gaza is er sprake van een hoge bevolkingsdichtheid, slechte sanitaire voorzieningen, vervuild drinkwater en hongersnood. Mensenrechtenorganisaties stellen dat Israël de toevoer van voldoende voedsel naar Gaza tegenhoudt. Tussen april en juli 2025 zijn volgens de VN meer dan 20.000 kinderen opgenomen voor acute ondervoeding. Volgens de VN is er daarnaast sprake van “systematische ontmanteling van het zorgsysteem” door Israël, waaronder het doden van meer dan 1.400 Palestijnse zorgverleners. Hierdoor is de reguliere gezondheidszorg grotendeels weggevallen en zijn vaccinatiecampagnes onderbroken. Deze combinatie van omstandigheden in Gaza vormt een voedingsbodem voor infecties, stelt de VN.
