Ik ben in de war. Afgelopen zondag keek ik op de televisie naar de massale demonstraties in Frankrijk. Drie komma zeven miljoen mensen liepen mee waarvan er heel wat een bordje of spandoek droegen met de tekst: Je suis Charlie. Een verwijzing naar de moordaanslag op het linkse satirische weekblad Charlie Hebdo, eerder die week, waarbij twaalf mensen om het leven kwamen. Gisteren hoorde ik dat er in Nederland zeshonderdduizend mensen naar die beelden gekeken hebben. En dat was nog geen zestien percent van de vier miljoen die ’s avonds het programma Boer zoekt vrouw van de publieke omroep op de buis hadden. Boeren scoren beter in de gunst van het publiek dan persvrijheid.
Terug naar Parijs. Waarschijnlijk door de massaliteit van de demonstraties kon ik niet meer helder interpreteren wat ik zag. Wisten die mensen wel waarvoor ze in beweging waren gekomen? Was het angst? Was het solidariteit? Persvrijheid? Was het de dwang om mee te moeten doen? Een dagje uit, het was mooi weer, zei de verslaggever van de NOS. Ik hoorde dat ook de vrouw van een van de moordenaars meeliep. Ik zag oude en jonge mensen, mannen en vrouwen, kinderen ook, borden, vlaggen, ook de vlag van Free Tibet. Ik zag wel zestig regeringsleiders vooraan de stoet. Af en toe stopten ze met lopen om fotografen de gelegenheid te geven een mooie prent te maken.
Ik zag de leiders van Israël en Palestina, Benjamin Netanyahu en Mahmoud Abbas op de eerste rij, terwijl de Franse president Hollande ze gevraagd had weg te blijven. Wat verdedigden die beide mannen in Parijs? Mensenrechten, die ze vrijwel dagelijks met voeten treden?
Ik zag premier Rutte van Nederland, op de tweede of derde rij. Voor zover ik kon zien had hij geen bordje in zijn hand of droeg hij een spandoek met de tekst Je suis Geert. De politicus Geert Wilders van de PVV die al jaren gebruik maakt van zijn recht op vrije meningsuiting, daarvoor op een dodenlijst is gezet en nu dag-en nacht bewaakt wordt door bewapende bodyguards en in bunkers schijnt te slapen. Ik vind de ideeën van Wilders uiterst verwerpelijk maar zal altijd zijn recht op vrije meningsuiting verdedigen. Het is aan de rechter om te beoordelen of hij daarbij grenzen overschrijdt.
Ik zag David Cameron, de premier van het Verenigd Koninkrijk. Ook hij droeg geen bordje met de tekst Je suis Julian. De Australische journalist en klokkenluider en voorvechter van persvrijheid Julian Assange, de oprichter van Wikileaks, die, sinds bekend werd dat hij betrokken is bij WikiLeaks, geen vaste woon- of verblijfplaats meer heeft. Hij sliep op luchthavens en bij vrienden over de hele wereld om te voorkomen dat hij in handen zou vallen van Amerikaanse veiligheidsdiensten. Assange verblijft al jaren in de ambassade van Ecuador in Londen. Als deze klokkenluider naar buiten gaat wordt hij direct door de Britse politie gearresteerd en uitgeleverd aan de VS.
Ik dacht aan de ongeveer honderd journalisten die jaarlijks in de wereld, in verre landen, om het leven komen bij hun riskante werkzaamheden om verslag te doen van onrecht en onmenselijkheid in de wereld. Martelingen, gevangenschap, kogels en bommen maakten een eind aan hun recht op vrijheid van meningsuiting, persvrijheid. Ze leven voort in de gedachten van gezinnen, de familie, bij hun collega’s, maar er is geen hond die er voor de straat op gaat. Kent u hun namen?
Twaalf mensen -redacteuren, medewerkers, twee politiemensen- kwamen vorige week bij de aanslag op het magazine Charlie Hebdo om het leven. Gepleegd door twee mannen met een verstoorde geest en zware wapens. Afschuwelijk. Drie komma zeven miljoen mensen knuffelden het satirisch magazine afgelopen zondag dood. Het blad is heilig verklaard, kritiek op de redactie en de inhoud van het magazine is not done. Wie niet voor Charlie is, telt niet meer mee. Charlie is de norm. Charlie is de eenheidsworst die door de straten en over de pleinen van Parijs kroop. De vrijheid om anders te denken is om zeep geholpen. Je suis Charlie. Het staat haaks op wat de journalisten en cartoonisten van het blad voor ogen hadden/hebben. Charlie Hebdo was juist niet een norm maar blonk uit door verscheidenheid omdat niemand heilig was voor het potlood en de pen van het blad. Je hoefde van hen Charlie niet lief te hebben, dat was ze een gruwel.
De mensen vullen straten en pleinen in Parijs. Ineens weet ik het. Het leven van de ene journalist is meer waard dan van de andere. Voor buitenlandse journalisten in Egypte, Turkije, Birma, Rusland, moslim journalisten, die kritisch schrijven over dictatoriale regeringen en terreurorganisaties, en hun werk moeten bekopen met gevangenisstraf of de dood, komt -behalve belangenorganisatie zoals Reporters zonder Grenzen- geen mens in actie. De ene vrijheid van meningsuiting is blijkbaar belangrijker en meer waard om te verdedigen dan de andere. Ik ben Charlie van afgelopen zondag niet.
Dit is aflevering 34 in een serie columns van Joop Hoek.
Moge iedereen gelukkig zijn, ook zonder Charlie.
kristof zegt
Goed gezegd Joop!
Ik heb nu terug een beetje hoop, en weet dat er nog mensen zijn die er “ongeveer” zo over denken … De massa heeft meestal ongelijk.
Nic Schrijver zegt
Ik ben blij dat zoveel mensen kenbaar maken het niet eens te zijn met het neerschieten van mensen die cartoons maken.
Of dat nou voor Syrische,Egyptische,Franse of cartoonisten waar ook ter wereld is.
Nic Schrijver zegt
Stel je voor dat er niets gebeurde na de aanslagen in Parijs. Dat geen enkele krant er aandacht aan had geschonken en niemand de straat op was gegaan dan had je waarschijnlijk dààr weer commentaar op en zo is er altijd wel wat aan te wijzen wat niet deugd.
Noem jezelf kritisch ik vind het een beetje azijnzeikerij.
Gelukkig ieder zijn eigen vrije mening hierover.
Han zegt
Fijn dat op dergelijk beladen gebeurtenissen mensen een tegengeluid durfen te laten horen. Hier nog zo’n dergelijk voorbeeld:
https://decorrespondent.nl/2331/Liveblog-Een-na-grootste-aanslag-ooit-geen-relevante-doden/177533873748-13cce1ff
Marja zegt
Bedankt Joop, voor deze nuancering. Het is inderdaad wrang dat politici meelopen met een optocht voor vrije meningsuiting terwijl in hun eigen land die vrijheid met voeten getreden wordt.
Ik weet ook niet wat ik er van denken moet.
josephine van de waerden zegt
Er gaat helemaal niks veranderen in de wereld als we elkaar niet als MENSEN kunnen zien. We noemen elkaar nog altijd Moslim of Jood. Waar slaat dat op?? Moslim of Jood zijn is een overtuiging die je hebt, niet wie je BENT. Identificeren met overtuigingen gevolgd door uitspraken, zonder ons daarvan bewust te zijn,is al duizenden jaren aanleiding voor oorlog en geweld. Vrijheid van meningsuiting,humor of satire die grievend voor een ander kan zijn, is geen vrijheid. Dat is het invullen van je eigen leegte ten koste van anderen. Ik hoorde van een journalist, en dat was misschien ook onbewust: “Wie weet wat de daders allemaal hebben meegemaakt in hun leven om tot deze daden te komen.” Als dat niet boeddhistisch is :) En wat onze eigen Geert betreft: misschien moeten we hem ook maar eens mailen. Wat heeft hij allemaal meegemaakt om alsmaar de verdeeldheid te voeden in plaats van te zorgen voor verbinding?? Ik bedoel: iedereen praat over hem maar de dialoog werkelijk aangaan? Het schijnt dat hij dat zelf tegen houdt. Maar dat heb ik van horen zeggen.
Wees gegroet, Josephine
josephine van de waerden zegt
PS Ik hoode Ivo Opstelten zeggen dat onze eigen politie niet zwaarder bewapend hoeft te worden. “Politiemannnen en vrouwen worden niet de straat opgestuurd als de situatie té gevaarlijk is…” Aldus opstelten.
Mijn oma zei altijd: “Als je ontbijt op bed wil, moet je in de keuken slapen.” Wapens zijn nergens anders voor bedoeld dan een ander te doden. Mogelijk dat we tóch eens moeten stoppen met de productie daarvan :)