‘Ik denk dat ik zo maar eens een bad ga nemen’

Op het onlangs gehouden International Documentary Film Festival was veel aandacht voor de misstanden rondom prostitutie. Het romantische beeld van het oudste beroep ter wereld maakt plaats voor de keiharde werkelijkheid. Georganiseerde misdaad, mensenhandel, seksuele slavernij, mishandeling, afpersing en andere uiterst droevige zaken. En dat alles omdat lustige mannen zo nodig hun ding willen doen, iets waar alle ruimte voor is in een maatschappij waarin alles kan en alles mag.

Maar laten we niet vergeten wie de echte pooier is bij dit alles: de verwarde menselijke geest. En vergeef me als ik het zeg, maar in feite gedraagt een ieder van ons zich als hoer van onze gedachten en emoties en als slaaf van onze verlangens. Er hoeft maar een advertentie van een nieuwe smartphone voorbij te komen en we staan massaal in de rij om onze zuurverdiende of geleende centjes uit te geven, omdat ons leven niet compleet zou zijn zonder. En hoe meer kunstzinnige zelfportretten en spitsvondige updates op facebook en twitter hoe beter, want je vrienden zouden zomaar kunnen vergeten dat je bestaat en hoe je eruit ziet. Machtsgeil kijken we ondertussen naar the Voice of Holland, mee fantaserend over het lot van de zoveelste generatie zangvee.

Maar onze spirituele honger is ook moeilijk te stillen. Een nieuw boek van de al decennia terug overleden Huppelepup vliegt als warme broodjes over de toonbank, en de unieke kans om een retraite te doen met Weetikveelwie kunnen we onmogelijk onbenut laten. Hoe eerder we de vervelende kanten van het bestaan transformeren tot een persoonlijk of collectief nirvana, hoe eerder we de verlichting bereiken, hoe beter. Niet waar?

Dat de verlichting volgens veel leraren helemaal niet te bereiken valt, dat het enige dat die verlichting in de weg staat het verlangen naar verlichting is, dat lijkt nog steeds taboe. Een kenmerk van de Kali Yuga waarin we ons volgens de klassieke Indische geschriften bevinden. Een Duister Tijdperk waarin mensen zich voornamelijk bewust zijn van de fysieke aspecten van het leven, waarin de grootste nadruk ligt op materiële overleving. De relatie tussen mensheid en spiritualisme wordt vooral bepaald door bijgeloof en gezag. Een spiritueel leraar van Nederlandse bodem omschreef de ongekende verwarring over boeddhanatuur als volgt: “Het is alsof we in bad zitten, tot aan onze nek in het water en dan vol overtuiging roepen: ‘Ik denk dat ik zo maar eens een bad ga nemen.’ Volstrekte waanzin!”

Overigens wijs ik erop dat deze column geen aanval is op mensen die plezier beleven aan smartphones, social media en interactieve televisie. Want de ‘ik’-structuur die zich aangevallen zou kunnen voelen is precies de kern van de verwarring. Net als het vreemde idee dat we boeddhanatuur zouden hébben, alsof het een bezit is dat we tijdelijk kwijt raken als we niet genoeg mediteren enzo. Gelukkig is vandaag de dag ook boeddhanatuur te koop, drie deuren verder dan de snackbar, bij de betere boeddhistische speciaalzaak.

© Copyright (kuch kuch) Boeddhistische Omroep Stichting / Ferry van Haastert