Sinds het klimaatakkoord van Parijs hebben Europese banken meer dan 250 miljard euro geleend aan bedrijven in sectoren die een bedreiging vormen voor bossen en andere natuur die essentieel is om verdere klimaatontwrichting tegen te gaan. Rabobank en ING staan in de top 5 van de grootste Europese financiers van deze risicosectoren. Dat blijkt uit een rapport dat Greenpeace International, Milieudefensie en Harvest vandaag publiceren en mede ondertekend door 18 andere organisaties.
Het rapport analyseert de relaties tussen Europese financiële instellingen en 135 grote bedrijven in sectoren die bijdragen aan natuurverwoesting, zoals de palmolie-, soja- en rundvleesindustrie. De analyse toont aan dat de financiële sector van de EU wereldwijd de op een na belangrijkste financier is van deze bedrijven. Alleen de Amerikaanse financiële sector draagt meer bij. Het rapport is gebaseerd op een dataset samengesteld door onderzoeksbureau Profundo.
Foute bedrijven
Het rapport licht zes internationale bedrijven uit: grondstoffenhandelaren Bunge en Cargill, vleesproducenten JBS en Marfrig en palmolie- en pulpgiganten RGE en Sinar Mas. De uitgelichte bedrijven zijn de afgelopen jaren keer op keer in verband gebracht met ontbossing en mensenrechtenschendingen. Onderzoeksgroep AidEnvironment linkt sinds begin 2021 vier van deze multinationals (Bunge, Cargill, JBS en Marfrig) aan meer dan 270.000 hectare ontbossing in Brazilië. Ondanks deze informatie is de financiering van deze bedrijven door Europese banken de afgelopen jaren niet afgenomen, blijkt uit het rapport.
Grote rol Nederlandse banken
Europese banken hebben tussen 2016 en 2023 voor maar liefst 24,4 miljard euro aan leningen en andere diensten verstrekt aan deze zes multinationals. Rabobank, ING en ABN AMRO waren verantwoordelijk voor een kwart van dit bedrag, ofwel 6,1 miljard euro. Op de Franse na, is er in de EU geen enkele bankensector die meer geld pompte in deze risicosectoren dan de Nederlandse. Europese banken, pensioenfondsen, en verzekeraars hebben momenteel ook 1.6 miljard euro in de zes bedrijven belegd.
Jonas Hulsens, senior beleidsmedewerker Bossen en Klimaatrechtvaardigheid bij Milieudefensie: ‘Uit dit onderzoek blijkt dat banken, pensioenfondsen en verzekeraars niet vrijwillig veranderen: ze pompen nog steeds miljarden euro’s in bedrijven die de natuur vernietigen. Deze destructieve geldkraan moet dicht. Natuurgebieden die essentieel zijn om de klimaatcrisis tegen te gaan, zoals de regenwouden van het Amazonegebied, Zuidoost-Azië en het Congobekken, of de noordelijke bossen, verdwijnen in een alarmerend tempo.’
In mei vorig jaar werd de Europese verordening voor ontbossingsvrije producten (EUDR) aangenomen. Deze baanbrekende wet is een belangrijke eerste stap om de betrokkenheid van de EU bij de wereldwijde verwoesting van natuur te stoppen. Alleen producten die aantoonbaar niet hebben bijgedragen aan ontbossing mogen vanaf 2025 verkocht worden op de Europese markt.
De EUDR geldt echter niet voor financiële instellingen. Dat leidt tot de paradoxale situatie dat Europese banken wel bedrijven mogen financieren die betrokken zijn bij ontbossing, terwijl de producten van die bedrijven niet welkom zijn op de Europese markt.
De milieuorganisaties roepen de Europese Commissie op om wetgeving te maken die financiële instellingen verplicht om te voorkomen dat hun beleggingen en financiële diensten direct of indirect bijdragen aan natuurvernietiging of mensenrechtenschendingen. Daarnaast moet de Commissie ervoor zorgen dat er meer geld vloeit naar natuurherstel en boeren die overschakelen op ecologische landbouw.
Sigrid Deters, campagneleider bossen bij Greenpeace Nederland: ‘Europa vindt zichzelf geweldig als het gaat om klimaat- en natuurbescherming, maar kijkt de andere kant op als Europese banken geld pompen in bedrijven die gelinkt zijn aan massale natuurvernietiging en schendingen van mensenrechten. De EU moet dringend leiderschap tonen door de financiële sector te reguleren en deze geldstromen te stoppen.’
Dit rapport wordt ondersteund door 21 organisaties, waaronder AidEnvironment, World Animal Protection en GroenPensioen.
