Op een symbolische brandstapel brengen honderden Nederlanders zaterdag een eerbetoon aan de Katharen die in de Middeleeuwen levend werden verbrand in opdracht van de Paus. Katharenkenners geven tijdens de herdenking lezingen over het gedachtengoed van de Katharen, een gelovige groep spirituelen, die in de 12e en 13e eeuw massaal werden uitgeroeid door de Rooms-Katholieke kerk.
Brandstapelceremonie
Tijdens de brandstapelceremonie en het ontsteken van het symbolische vuur zal er gezamenlijk gezongen worden. ‘Want ook de Katharen gingen zingend hun pijnlijke dood tegemoet’, aldus een van de initiatiefnemers Robert Bridgeman. ‘Zingen was een uitdrukking van hun geloof en een laatste daad van spirituele weerstand tegen de onderdrukking van hun gedachtengoed’.
Bridgeman deed 5 jaar literatuur- en veldonderzoek naar de wijze waarop de kruistocht tegen Katharen zich voltrok. Originele inquisitieverslagen van de Room-Katholieke kerk brachten hem onder meer naar oude inwijdingsgrotten en ruïnes in Zuid-Frankrijk en Spanje. Hij bestudeerde daar het leven van de ‘ketters’ zoals de katholieken deze groep spiritueel gelovigen noemden. Hij schreef er het boek De Laatste Kathaar over dat volgende week dinsdag, 8 februari, verschijnt.
Het is opmerkelijk dat jaarlijks duizenden Nederlanders afreizen naar Zuid-Frankrijk om de oude plekken van Katharen te bezoeken. ‘Het getuigt van groeiende interesse in deze vergeten groep gelovigen met een spirituele traditie’, zegt Christian Koenig, een van de sprekers tijdens de brandstapelherdenking. Hij geeft dagelijks rondleidingen in de grotten van Ussat vlakbij het Zuid-Franse plaatsje Tarascon. ‘Het grottenstelsel met veel gangen en 7 zalen ligt 400 meter onder de grond. Ze werden door de Katharen gebruikt om te leven in armoede en te bidden en mediteren.’
Tegen rijkdom en macht
‘Het is belangrijk dat het Katharenvolk voortaan jaarlijks herdacht wordt’, vinden Bridgeman en Koenig ‘Hun verhaal is er een van moed in een zoektocht naar spiritualiteit. Het gedachtengoed van de Katharen kan veel betekenen voor mensen in de gewelddadige tijd waarin we nu leven. Hun traditie vertoont opvallende gelijkenissen met de spiritualiteit zoals die vandaag de dag wordt beleefd. Katharen keerden zich tegen rijkdom en macht. Ze geloofden in vriendelijkheid en innerlijke kracht. Daarom probeerden ze een eenvoudig leven te leiden. Dit stond lijnrecht tegenover de ideeën van de Rooms-Katholieke kerk.’
Katharenbloed
Honderden Nederlanders met ‘Katharenbloed’ bezoeken op zondagmiddag 4 februari de eerste landelijke brandstapelherdenking voor ‘ketters’ in Nederland. Zij vereenzelvigen zich met het gedachtengoed en de manier van leven die de Katharen beoefenden in de Middeleeuwen. Vooral willen ze de herinnering aan de Katharen en hun spirituele erfgoed levend houden. De herdenking vindt plaats in Kasteel Leeuwenbergh in Utrecht.
