Al die jaren dat ik politieverslaggever was viel het me op hoe welbespraakt de criminelen waren met wie mijn collega misdaadverslaggever Bambi en ik te maken hadden. Vrijwel nooit een onvertogen woord, een krachtterm. Zelfs als sommigen van hen mij belden, omdat ze niet tevreden waren met een artikel of met mij, en zeiden dat ik niet lang meer te leven had, dat ik alvast mijn kist maar moest bestellen, ik politiebewaking kreeg, mij gunstig gestemde criminelen het voor mij opnamen en advies gaven hoe te handelen, en mijn partner en ik rillend van ellende het toegezegde afwachtten, spraken ze op beleefde toon.
Ik vermoed dat mensen die zo gevaarlijk zijn helemaal geen behoefte hebben aan krachttermen. Ja, mogelijk onderling, als er gelekt was naar de politie of zoiets. Maar niet in het overleg met Bambi en mij. Wij wisten dat zij wisten dat met hen niet te spotten viel. Dan kan je in woord maar niet in daad beschaafd blijven.
Deze gedachten kwamen de afgelopen dagen bij mij naar boven na het vernemen dat burgers de politie assisteren bij het oplossen van zogenoemde cold case zaken. Oude misdrijven die nooit zijn opgelost en op de plank liggen. Als oud-politieverslaggever weet ik uit ervaring hoe verschrikkelijk het voor nabestaanden is als de moordenaar van hun kind, vrouw, man, moeder, vader of welk familielid dan ook, niet wordt gevonden en berecht. Ze gaan er geestelijk aan kapot.
De afgelopen weken keek ik naar afleveringen van de serie De zaak van je Leven waarin rechercheurs terugblikken op geruchtmakende moordzaken of andere zaken die om een oplossing schreeuwen. Gisteravond ging het om een Franse jonge man waarvan het dode lichaam in de jaren negentig in een Amsterdamse gracht was gevonden. Rechercheurs en andere betrokkenen vertellen over hun inspanningen om deze man een naam te kunnen geven en zijn lichaam over te dragen aan familie. Bijna 20 jaar na het vinden van het lichaam, in 2016, was het zover, de identiteit werd bekend en het lichaam kon worden opgegraven uit het graf met naamloze doden. Het enige in Nederland dat gehuurd wordt door een politiekorps.
In elke aflevering wordt duidelijk hoe groot de impact van het onderzoek is geweest op de levens van de rechercheurs, hun collega’s, getuigen en nabestaanden. Wat mij in deze ontroerende serie treft is de liefde, volhardendheid, daadkracht, waarmee de politiemensen aan de slag gaan. Ze kunnen gewoon niet berusten in het feit dat een zaak onopgelost blijft. Een mens geen naam en geschiedenis heeft.
In de aflevering van gisteren kwamen ook twee zussen van de omgekomen Fransman aan het woord. Ze dachten in eerste instantie dat het begraven van het lichaam van hun broer op de begraafplaats anoniem had plaatsgevonden, tot ze beelden zagen van de Amsterdamse politiemensen die zich rond het graf hadden verzameld. Zo vol aandacht en respect voor de man uit de gracht.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.