Paus Johannes Paulus II is één keer in Nederland geweest, in mei 1985, en het was voor de rooms-katholieke kerkvorst rampzalig. Nooit eerder waren bij een pausbezoek de straten zo leeg en dreigden er zelfs gewelddadigheden en demonstraties. De paus was helemaal niet welkom in ons land maar omdat de Belgen begin 1983 kenbaar maakten dat zij de paus wilden uitnodigen voor een bezoek aan hun land, kon Nederland niet achterblijven.
Tot de jaren zestig gold Nederland als een van de trouwste kerkprovincies van Rome en goed georganiseerd. Des te groter was de schok in Rome, toen in de jaren zestig juist de Nederlandse katholieken het kerkelijk gezag openlijk in twijfel begonnen te trekken. De kerken raakten steeds leger en vrijwel niemand zat te wachten op het bezoek van een conservatief kerkleider die er volgens velen archaïsche opvattingen ten opzichte van homo’s en vrouwen op nahield? Er waren verschillende anti-pausbezoek comités die dreigden met ludieke of gewelddadige verstoringen van het geplande bezoek. En dan de kosten van onder meer beveiliging die geraamd werden op zo’n 10 miljoen gulden. De sfeer in Nederland werd in die weken goed weergegeven door het liedje ‘Popie Jopie’ van Pisa-presentatoren Henk Spaan en Harry Vermeegen dat grijs werd gedraaid.
En daar stond ik dan als misdaadverslaggever op zaterdag 11 mei 1985 in de Bossche binnenstad. De hoofdredactie van de krant had een klein team samengesteld om het bezoek van de paus te verslaan en omdat er rellen en onregelmatigheden werden verwacht was ik als politiejournalist ook toegevoegd aan het team.
Het weer was goed, op die meidag. De paus werd in zijn pausmobiel rondgereden in een vrijwel uitgestorven Den Bosch. Het voertuig was grotendeels van glas zodat eenieder de kerkvader kon zien wuiven naar het publiek dat er nauwelijks was en er dus ook niet gewuifd werd. Het was een totale afgang voor de man die de vijandigheid tot in zijn botten gevoeld moet hebben. Ik stond op een punt in de stad waarop slechts één jonge man te zien was toen de pausmobiel voorbij reed. De man was gekleed in een militair pak dat je kon aanschaffen in zogeheten dumpzaken. De man bewoog niet, zijn armen hingen naast zijn lijf. Ik zag hoe de paus zich blij tot hem wendde, naar hem keek en een begin maakte met een fysieke zegening, de handen omhoog begon te heffen. Maar daar mee stopte omdat de haat die de man in het soldatenpak uitstraalde zo intens was, de ogen zo vernietigend, dat de paus uit zijn rol van vergevenaar viel, letterlijk verlamd raakte door haat.
De zender en de ontvanger, ik de getuige.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.
Michel Ball zegt
Toen paus Ratzinger verklaarde dat Mohammedanen niet in de hemel komen, heb ik mij per omgaande laten uitschrijven als lid van de RK-kerk.