Er bestaat geen equivalent woord in de westerse talen voor het Pali-begrip ‘sankhara’s’. Daarom lijkt het me beter om—nadat het begrip voor de westerse beoefenaar volkomen duidelijk is—de term onvertaald te laten.
Guy – dhammazaadjes – Meditatie op het ‘ik’
‘Een goed onderwezen edele discipel, die dit alles met juist inzicht beschouwt, baalt van fysieke vorm; baalt van gewaarwordingen/gevoelens; baalt van percepties; baalt van sankhara’s; baalt van bewustzijn. Doordat hij ervan baalt, wordt hij passieloos. Doordat hij passieloos is, wordt [zijn geest] bevrijd. Doordat zijn geest bevrijd is, is er de kennis dat zijn geest bevrijd is.’
Guy – dhammazaadjes – De Mahakala-grot in het Dungeshwari-gebergte
Ik tracht me voor te stellen hoe, op deze plaats, 2.600 jaar geleden, de toekomstige Boeddha probeerde tot Zelfrealisatie te komen. Zijn trial & error-methode maakt hem in mijn ogen slechts groter: voor jezelf zien, vanuit je eigen ervaring, wat werkt en wat niet, is uiteindelijk waar het bij meditatie allemaal om draait. Hier mediteerde geen god, maar een mens zoals ik. In het specifieke geval van Siddhattha: een Groot Mens. Een Mahapurisa.
Guy – dhammazaadjes – Verlangen en bevrijding vormen een contradictie
De vernietiging van de wortel van verlangen is een dwingende opdracht voor de beoefenaar om tot bevrijding te komen vermits élk verlangen—zelfs met de meest hoogstaande intentie (P. cetana)—spirituele progressie verhindert en blokkeert.
Guy – dhammazaadjes – Verlangen (P. tanha, lobha)
De Boeddha wéét als geen ander wat voor een geraffineerd gif ‘verlangen’ is. Sluipend. Verraderlijk. Geniepig. Niet verwonderlijk dus dat Mara–ons alter ego—er zich uitgebreid van bedient om ons op het verkeerde been te zetten.
Guy – dhammazaadjes – Nog even dieper over de drie kenmerken (P. tilakkhana)
Herkenning en erkenning van het feit dat anicca, dukkha en anatta alle verschijnselen kenmerkt, is de belangrijkste stap in de spirituele vooruitgang van de dhammanuvatti op weg naar verlichting.
Guy – dhammazaadjes – De drie kenmerken (P. tilakkhana)
Wijsheid ontstaat door het voortdurend observeren van anicca, dukkha en anatta in alle ervaringen die zich aan de beoefenaar presenteren. In élk moment. En van moment-tot-moment.
Guy – dhammazaadjes – Heilzaam (P. kusala) en onheilzaam (P. akusala)
Heilzaam is datgene wat verband houdt met de vernietiging van de oorzaken die tot samsara leiden.
Guy – dhammazaadjes – Aandacht (P. sati)
Het enige wat mij vasthield aan de bergwand, het enige wat mij vasthield aan de wereld, waren twee dunne punten van chroommolybdeen, die iets meer dan een centimeter in een laag bevroren water staken; toch begon ik mij onder het stijgen steeds meer op mijn gemak te voelen.
Over leraren en meesters
Deze leraren roeren de trom, maken veel lawaai, roepen grote woorden en oreren indrukwekkende theorieën, maar de reikwijdte van hun geluid is kort. Hun echo verstomt voordat het ooit de diepte van het bewustzijn bereikt. Ze gaan op in vorm en structuur, druk bezig met de uiterlijke kant van het onderricht, hoe je op je zafu moet zitten en de zendo correct betreedt, terwijl de inhoud hen ontglipt.
Guy – dhammazaadjes – Het Doodloze (P. amata; Skr. amrita)
Het Doodloze was voor de Boeddha geen fysieke plaats, maar een gemoeds- of geestestoestand waar geen ‘dood’ bestaat. Er bestaat geen ‘dood’, omdat er in die toestand ook geen ‘geboorte’ bestaat.
Guy – dhammazaadjes – Dromen
Ik ben niet goed in dromen. De realiteit haalt me meestal in. Dat is maar goed ook: dromen creëren verlangens en afkeer. Het zijn asava’s. Uitvloeisels.
Guy – dhammazaadjes – Experiëntieel ervaren (P. paccanubhoti)
Voor wie voorbij het ‘worden’ (P. bhava) gaat bestaat er geen zintuiglijk criterium meer om dit te duiden. Het ongeconditioneerde kan niet verwoord worden.
Guy – dhammazaadjes – Het Wiel van Dhamma
De enige échte werkelijkheid is vergankelijkheid. Veranderlijkheid. Onbestendigheid. Anicca.
Guy – dhammazaadjes – De realisatie van stroombetreding
…
Guy – dhammazaadjes – De drievoudige training (P. tisikkha)
In concreto: hoe beter de moraliteit (juist spreken, juist handelen en juist levensonderhoud) is, hoe beter de concentratie (juiste inspanning, juiste aandacht en juiste concentratie) zal zijn. En hoe beter de concentratie, hoe beter de wijsheid (juist inzicht en juiste intentie) wordt.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma en de Boeddha’s
Ontwaken is niet het exclusieve handelsmerk van één persoon. Ieder van ons draagt dit vermogen van ontwaken in zich. Zaak is ervoor te zorgen dat deze lotusbloem bij ieder van ons tot ontluiken komt.
Guy – dhammazaadjes – De Boeddha als richtingaanwijzer
Vergeet nooit dat de Boeddha ‘slechts’ een richtingaanwijzer is. Met oneindige wijsheid en mededogen ‘wijst’ hij onophoudelijk het pad dat de beoefenaar moet volgen om zich van zijn lijden (P. dukkha) te bevrijden.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma is vertrouwen
Dhamma is een manier van leven. Een leven dat integraal deel uitmaakt van het Proces. Het is herkenning, erkenning en realisatie net zoals de Boeddha en de Sangha herkenning, erkenning en realisatie zijn.
Guy – dhammazaadjes – Je eigen meester zijn
Zelfrealisatie hoeft letterlijk opgevat te worden: een persoonlijke verwezenlijking. Niemand anders kan het voor je realiseren.
Guy – dhammazaadjes – Gelijkmoedigheid (P. upekkha)
We zijn gelijkmoedig wanneer we zonder heftige emoties de acht wereldse dhamma’s kunnen accepteren: winst & verlies; lof & kritiek; roem & laster; geluk & ongeluk (de eerst genoemde verschijnselen willen we bezitten; de laatst genoemde willen we kwijt).
Guy – dhammazaadjes – Zitten als een berg
Zitten met een lege geest: zitten zonder te denken; zonder te dromen; zonder te fantaseren. Gebruik je lichaam (je adem) als hét instrument om je geest tot rust te brengen.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma is één worden met het Proces
Door één te worden met dit proces gaat de dhammanuvatti voorbij aan ziekte, ouderdom en dood.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma
Dhamma realiseren betekent: volledig in harmonie zijn met de natuurlijke gang van zaken. In balans zijn met de flow. Met het proces van ontstaan en vergaan dat zich elk ogenblik ontvouwt
