Veel boeddhisten (de goede natuurlijk niet te na gesproken) lijken geen haar beter dan andere mensen. Boeddhisme is goed in het kleine, maar onvermogend in het grote.
Taigu – Bevrijd door religieuze verbeelding
Dat ik me nog nooit heb vertoond in een shintempel komt niet alleen omdat de dichtstbijzijnde zich in Antwerpen bevindt. Ik vind shinboeddhisme, hoe sympathiek ook op papier, in de praktijk een beetje eng.
De zoete broodjes van een zorgeloos boeddhisme
Als je het boeddhistische spoor volgt van bevrijding, dan kan er een punt komen dat je niet meer de dingen anders kunt doen, maar ook andere dingen moet gaan doen. Er is, met andere woorden, een soort maatstaf, al is het een pragmatische, niet een serie geboden; in de boeddhistische methodiek, van welke richting dan ook, kan en hoort een ‘systeem’ te zitten van drukpunten op geest en gedrag. Dan is boeddhisme niet vrijblijvend meer.
Met stomheid geslagen
Het boeddhisme beweegt zich op het slappe koord van de middenweg en de val van eternalisme is altijd dichtbij. Ik heb een zekere mate van allergie ontwikkeld voor woorden als leegte en eenheid. Hoe rechtvaardig je deze vanuit de fenomenologie van het boeddhisme en het voorwaardelijk ontstaan, waarin niet-weten altijd vóór de abstractie komt?
Deconstructie der dharma’s
Je focus richten op je ervaring, die ervaring adequaat analyseren, dingen omdenken naar relaties en ontdekken hoe je gemoedstoestanden en gedrag kunt omvormen tot heilzaamheid – dit behoort tot de kern van het boeddhisme.
Taigu – de heilige natuur van de mens
Belangrijker dan verwarrende tekstfragmenten uit een ver verleden te analyseren, is het misschien beter pragmatisch om te gaan met boeddhisme.
De anti-consensusboeddhist
Hoe meer ik in de Pali Canon lees, des te meer groeit de twijfel. Het boeddhisme van de Boeddha is niet het boeddhisme van ná de Boeddha.
Taigu – Breuklijn door de menselijke conditie
Van bovenaf roepen mensen in de put. Ik hoor ze zich verlustigen in de weerkaatsing van hun mantra’s.
Lekker duidelijk
Staan zitten en zoeken de zending van zen in de weg? Wat moet er gebeuren opdat zenboeddhisme zijn klare geluid hervindt en een tandje hoger schakelt bij het aangaan van de confrontatie met de tijdgeest?
China is niet antireligieus
Wat er in China tijdens en na Mao is gebeurd, en gebeurt, zou je bijna kunnen vergelijken met de familiebreuk die de westerse sociaal-democratie teweegbracht binnen de marxistische beweging. De tegenstelling tussen arbeid en kapitaal wordt van zijn scherpe kantjes ontdaan door de werkenden recht te geven op een deel van de koek van de economische groei. Precies deze uitruil is het vlot waarop de staatsmacht in de Chinese eenpartijstaat dobbert. Met dien verstande dat de krachten van de vrije markt in het land niet, zoals in het Westen, samengaan met een pluriforme politieke democratie.
Taigu – De lijn en de cirkel
Tijd is een moeilijk onderwerp voor boeddhisten. Om te beginnen bevinden wij ons in een periode en een cultuur die diep geïmpregneerd is met de idee van een lijn van gestage progressie waarlangs wij ons bewegen. Af en toe flakkert er een golf van cultuurpessimisme op, op basis van de idee dat ook regressie, een terugval in de tijd, mogelijk is.
Taigu – De smalle en de brede weg
De dharma is, behalve de leer, ook de werkelijkheid zoals deze als voorstelling aan ons, levende wezens, verschijnt. Het is een begrip met meerdere betekenissen.
Taigu – ‘Zen op je ziekbed’
Hoe moet je zen beoefenen vanaf je ziekbed? De veertiende-eeuwse Japanse zenmeester Bassui kreeg deze vraag ooit per brief door een patiënt voorgelegd.“Wie is hij die ziek is?”, schreef hij terug. “Wie is hij die zen beoefent? Iemands gehele zijn is de Grote Weg. Deze Weg is naar zijn inhoud inherent rein en overstijgt alle vormen. Is er hierin enige ziekte?”
Huilen om Dogen
Ryokan Taigu en Eihei Dogen behoren beide tot de culturele helden van Japan. Ryokan, de rondreizende zenmonnik en dichter, leefde in de tweede helft van de achttiende en de eerste helft van de negentiende eeuw. Hij had een bijzondere voorliefde voor het werk van Dogen, de religieuze vernieuwer die zo’n vijfhonderd jaar eerder het zenboeddhisme in Japan een nieuwe impuls had gegeven.
Gedachten over vergankelijkheid…
Zal men in de zee ooit zoeken naar de resten van de verzonken stad New York, de eens zo machtige stadstaat in het oosten van het Noord-Amerikaanse continent?
Taigu Prast – Een bodhisattva aan je bed
“Goedemiddag, mag ik me even voorstellen? Ik ben boeddhistisch geestelijk verzorger en ik kom even langs omdat ik zag dat er vandaag een boeddhist is opgenomen. Bent u dat? Dit komt namelijk niet vaak voor.”
Taigu – maatschappelijke mobilisatie
Een nieuwe Koude Oorlog is door Ruslands jongste agressie tegen Oekraïne een feit geworden, maar deze werkelijkheid is nog te weinig doorgedrongen tot onze individuele beleving en ons maatschappelijk handelen.
Oorlog en vrede (deel 2)
Onder boeddhisten wordt liever gesproken over vrede dan over gewapende strijd, maar feit is dat autocratieën veld winnen in de wereld en het aantal democratieën terugloopt. Alle zeilen moeten worden bijgezet om leven in vrijheid, met inbegrip van de vrijheid van belijdenis van boeddhistische signatuur, in stand te houden in de strijd tegen de vijanden van democratie. Daar horen de benodigde militaire middelen bij.
Schoenen van geweven gras
Ik heb tijdens mijn leven veel dood meegemaakt – oorlog, hongersnood, ziekte. Ik ben nu aan het einde van mijn leven. Over niet al te lang zal ik sterven.
Taigu – Oorlog en vrede
Hoe ‘niets doen’ (wu wei) en quiëtisme zich verhouden tot boeddhistische sociale ethiek heeft Thich Nhat Hanh tijdens zijn leven gedemonstreerd. Maar hoe verhouden bevrijding van repressie en maatschappelijk handelen om de dreiging van repressie te weerstaan, zich tot bevrijding in boeddhistische zin? Hier ligt onbekend terrein voor boeddhisten in Europa. Wie een idee heeft over de richting die een antwoord kan aannemen, mag het zeggen.
Taigu – Zen is geen mystiek
Het is niet vergezocht om een vergelijking te trekken tussen Jakob Böhme’s oergrond, het Philadelphia van zijn Europese aanhangers, het mystieke piëtisme van het Nederlandse Reveil en het vormloze zelf van zen.
Thich Nhat Hanh kritisch beschouwd
Bovendien raken sommige dingen die Thich verspreid door zijn gepubliceerde werk beweert, kant noch wal. Boeddhisme lost het probleem van Kants ‘Ding an sich’ op, schrijft hij in zijn boek ‘Understanding Our Mind’. Je vraagt je af of hij de filosofie van Immanuel Kant heeft gelezen, en zo ja, wat hij er dan van begrepen heeft. Veel van zijn boeken bestaan uit geredigeerde compilaties van lezingen en voordrachten. Hebben de volgelingen die als redacteuren van zijn werk optreden zelf in de gaten wat de leraar zegt en bestaat de mogelijkheid van tegenspraak en correctie?
Taigu – geestelijke verduistering
In mijn hart ben en blijf ik een zenboeddhist. De gang naar de nembutsu heb ik alleen maar gemaakt omdat mijn haperende gezondheid de regelmaat van zitmeditatie in de weg zit. De nembutsu kun je altijd en overal beoefenen, zelfs wanneer je met je sangha in de zendo zit.
Taigu – Mijmeren in mijn bodhisattvabedje
Hoe velen vluchten in het boeddhisme omdat het een alternatief is dat veilig voelt? Veilig? Ruk die voorhang weg en zoek de poreuze grenzen op. Gaat heen en vermenigvuldigt u in vrijheid! Dat is de uitdaging. En dood de Boeddha wanneer deze op uw weg komt, evenals uw leraar, in de geest van Linji.
