Gedachten over een haiku 23. – Buson

I

De herfst komt langzaam
in een huis gaat het licht aan;
‘t is nog niet donker.

II

Van heel ver hoor ik
lang verwachte voetstappen
in het dorre blad.

III

Er kwam iemand aan
om iemand op te zoeken
in de herfstavond.

Yosa Buson (1716-1783)

Drie mooie haiku’s van Buson, vertaald door J. van Tooren. Ik wilde één uitkiezen om mijn gedachten over te laten dwalen. Maar toen ik ze onder elkaar zette ontdekte ik dat ze heel goed bij elkaar passen. Ze vormen als het ware een verhaal.

De schrijver voelt enige weemoed bij het idee dat de herfst nadert. De zomer is voorbij, dagen worden korter. Maar het is nog niet erg donker.

Hij staat peinzend in de schemering als hij in de verte voetstappen hoort. De dorre bladeren ritselen en verraden dat er iemand aankomt. Het is geen verrassing, hij verwacht een vriend die hem op deze avond komt opzoeken. Misschien staan ze nog even samen in de vallende duisternis, voordat ze naar binnen gaan.

Eigenlijk is dit niet alleen Japans. Het is een universeel beeld en het zou overal zo kunnen gaan.

In een sentimentele Amerikaanse film bijvoorbeeld. De hoofdpersoon die zijn vriendin verwacht. De voetstappen zijn licht en snel. Ze loopt gehaast om haar geliefde te ontmoeten.

Of de voetstappen zijn langzaam en zwaar, dreigend bijna. De persoon die nadert betekent niet veel goeds. Beide mannen blijven dan ook niet buiten staan. Ze gaan direct naar binnen en sluiten de deur achter zich.

Mij bevalt de eerste beschrijving het best. Ze bevat de diepte en verstilling die ook uit de haiku’s spreekt.

Geen acteurs, regieaanwijzingen en muziek bij een ondergaande zon.

Wel Buson, die met zoveel vakmanschap in drie keer zeventien lettergrepen een heel mooi herfstgevoel oproept.