Alles was nieuw en vertrouwd tegelijk, de struiken, de bomen, de raamkozijnen, de bagagedrager van een fiets…

We zouden naar het MuZIEum in Nijmegen gaan, Marloes en ik. Je kunt daar ervaren hoe het is om blind te zijn. Voor Marloes is dat haar voorland, want haar gezichtsvermogen is minder dan 3 %. En ik wilde ook wel eens meemaken hoe het voelt om niets te kunnen zien. Met deze ingebakken ongelijkheid begaven wij ons naar de catacomben van de stadschouwburg, waar het doorstartende MuZIEum een onderkomen had gevonden.

Hoewel we een beetje lang moesten wachten, was er toch sprake van een onberispelijke ontvangst. Een korte taststok-instructie viel ons ten deel en daar gingen we. Liften, trappen, gangen, spelonken. En daar waar we van het licht verstoken werden –het was echt aardedonker-, ontmoetten we onze gids, een aardige stem in het duister die ons bemoedigend toesprak. En nu neemt Marloes het even over, want zij schreef er al een prachtig stukje over op haar blog TussenpoZEN.

“We stapten de beeldloze ruimte binnen… We liepen door verschillende ruimtes heen. Ze waren volslagen donker, er was helemaal niks te zien, dus ook niet hoe groot of hoe klein die ruimtes waren. Wel was er van alles te voelen, te horen en te ruiken. Er waren verschillende situaties nagebootst, zoals een woonkamer, een wandelpad door de natuur, een supermarkt, een drukke verkeersweg… Uiteindelijk belandden Dick en ik in een kroeg waar we aan een onzichtbare bar een onzichtbaar drankje konden bestellen voor een zacht prijsje van een paar muntjes. Maar vindt maar eens het goede bedrag zonder het te zien. Van tevoren was ik een beetje bang dat het te confronterend zou zijn, dat ik daar huilend mijn weg zou moeten zoeken. Maar, net zoals destijds in het totaal donkere restaurant cTaste in Amsterdam, werd ik gelijk heel rustig bij het binnengaan van de zwarte ruimte. Mijn ogen laafden zich aan het feit er geen licht meer was; spanning en pijn vloeiden weg. Ik voelde een groot vertrouwen in mijzelf, in de gids en in de ruimtes, en had zin om er doorheen te stappen. Ik was ergens ontzettend blij dat ik niet meer hoefde te kijken, dat ik niet meer zo vreselijk mijn best hoefde te doen om nog een klein beetje te zien. Die inspanning was net zoals de fysieke pijn, gelijk weg. Ik was geen moment bang, lette er veel meer op dat ook Dick, zelf de jongste toch ook niet meer, het goed maakte in het donker.” 

Tot zover Marloes. Mijn eigen meest essentiële indruk, die de hele tijd bij me bleef, was de verbijsterende intimiteit. Alles was nieuw en vertrouwd tegelijk, de struiken, de bomen, de geur van gemaaid gras, de raamkozijnen, de bagagedrager van een fiets, het schilderij, het televisietoestel, kinderstemmen, verkeersgeraas, de cafélucht en het prikkelen van ons bardrankje. Hoe dichtbij kunnen de 10.000 dingen komen. Hoe adembenemend nader tot mij. Later zei Marloes dat ze dit ook zo had ervaren.

Marloes is zenmonnik bij de Kanzeon Sangha o.l.v. Nico Tydeman en grondlegster en practitioner van de openlucht zendo in het Utrechtse Park Lepelenburg op maandagochtend. Zij heeft het syndroom van Usher en bereidt zich voor op een leven zonder beeld en geluid. Want ze is ook bijna doof. Als doofblinde heeft ze een prachtig boekje geschreven onder de titel Zho, afgeleid van haar boeddhistische naam Ziende het onzienlijke. En in voorbereiding is de uitgave van haar boek Ik ken je niet, mijn gelijke – dagboeknotities over intimiteit.

Als ik af ga op zen-autoriteit Katsuki Sekida, dan kent zen vijf soorten blindheid. De vijfde is de ware blindheid van de Boeddha die kan ontstaan bij het rijpen van de beoefening. Dit is pas echt zien en ik vertrouw er hartgrondig op dat dit zien bij Marloes meer toeneemt naarmate haar fysieke gezichtszintuig het begeeft.

http://www.dickverstegen.nl/