Vraag en aannamen
Als we stilstaan bij vragen in het algemeen dan merken we al snel dat in bijna iedere vraag een aanname te vinden is. Deze vraag kunnen we ook op die wijze benaderen. De vraag bevat drie aannames, 1) er is sprake van een levenszin 2) van het leven en 3) de zin.
Zin suggereert dat het mogelijk is zin te geven, terwijl het leven suggereert dat we op objectieve wijze de inhoud van het leven kunnen vaststellen om daar vervolgens een zin aan te ontlenen.
Algemeen en persoonlijk
Naast het leven suggereert de zin dat er een algemene zin zou zijn voor alle mensen. Als we onze levenservaring als vertrekpunt nemen dan zien we al snel dat er geen sprake is van het leven – we kennen namelijk alleen het leven uit eigen ervaring – en ook niet van de zin – want mijn zin is precies dat – de mijne, en niet per definitie die van de ander(en).
Zelf zin geven
Het antwoord volgt uit reflectie op de aannames – de taak waar we ons voor gesteld zien is om zelf zin aan ons leven te geven. Dat neemt niet weg dat we hierbij in belangrijke mate geholpen, dan wel gestoord, worden door de al aanwezige consensus zin zoals die er is op het moment dat we geboren worden en ons leven beginnen.
Ze hangt nauw samen met de ons doordringende cultuur met haar dwingende normen en waarden. Hierdoor is onze zingeving geen vrijblijvende optie, maar een onlosmakelijk deel van onze identiteit.
Vrijheid geeft ruimte
Hier tekent zich onze vrijheid én beperking af. Onze vrijheid ligt in de mogelijkheid en ons vermogen om door zin in ons leven te hebben zin te geven aan ons leven. Hoewel het aanlokkelijk klinkt om zelf zin te kunnen geven aan ons leven is het voor menigeen geen sinecure die ruimte te vullen en het ook daadwerkelijk te doen.
Voor hen is er een ruim aanbod aan al bestaande zingevingen, zoals religie en allerhande levensbeschouwingen.
Velen van ons ervaren het eerder als een last dan een zegen om op eigen been te gaan staan. Het geen eigen zin aan het leven (kunnen) geven heeft wel consequenties – naast blijvend afhankelijkheid van de zin van anderen kampen we dan vaak ook met gevoelens van irritatie, teleurstelling, agressie, zwaarmoedigheid, depressie, eenzaamheid en leegte.
Beperking is reëel
Hiermee komen we bij de beperking. Niet iedereen is in staat om succesvol zin te geven aan zijn of haar eigen leven. Hiervoor zijn zowel externe als interne redenen aan te wijzen.
Extern is het mogelijk vooral de dubbele boodschap waarmee we worstelen – we moeten een zelfstandig en liefst succesvol individu worden dat zich conformeert aan de heersende mores en ons niet teveel als zelfstandig – lees onafhankelijk – individu manifesteren.
Intern zien we al onze introjecten – geïnternaliseerde waarden en normen – in de vorm van de innerlijke criticus of underdog hetzelfde beperkende werk doen.
Voorwaarden voor zingeving
Wat we nodig hebben voor succesvolle zingeving is enerzijds een omgeving die het concept bevat dat eigen zingeving mogelijk en wenselijk is. En innerlijk dat we zowel intellectueel als emotioneel daadwerkelijk in staat zijn op eigen benen te staan en met de weelde of druk van onafhankelijkheid om te gaan.
Ik wens je van harte een goede zin in je leven.
