Op dinsdag 12 november vindt in Den Haag de bodemprocedure plaats, die Greenpeace Nederland heeft aangespannen tegen de Nederlandse Staat. Door te hoge stikstofuitstoot dreigt de meest kwetsbare natuur in Nederland onherstelbaar beschadigd te raken of zelfs te verdwijnen als er niet snel wordt ingegrepen.
Greenpeace eist daarom dat de Staat de stikstofuitstoot drastisch en snel naar beneden brengt. Concreet betekent dit dat minimaal 75% van de meest kwetsbare natuur (de zogenaamde rode lijst) in Natura2000-gebieden onder de kritische depositiewaarde (KDW) wordt gebracht voor eind 2025. Voor andere natuur (de zogenaamde oranje lijst) geldt dat 90% onder de KDW moet worden gebracht voor eind 2030. Greenpeace vraagt de rechtbank om het stikstofbeleid van de overheid te toetsen aan de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn. Als absolute ondergrens vordert Greenpeace dat de overheid zich houdt aan haar eigen wettelijke doelstelling van 40% van de stikstofgevoelige natuur onder de KDW in 2025 en 50% onder de KDW in 2030 zoals vastgelegd in de stikstofwet.
Andy Palmen, directeur Greenpeace Nederland: ‘We zitten in de hoogste alarmfase voor de natuur in Nederland, we dreigen prachtige oude eikenbossen kwijt te raken en kwetsbare natuur zoals drassige veengebieden dreigen onherstelbaar beschadigd te worden. Ondanks de urgentie heeft het kabinet bijna alle plannen van het vorige kabinet van tafel geveegd en het geld dat gereserveerd was om boeren te helpen geschrapt. Ondertussen stapelen de problemen in de natuur én op het boerenerf zich op, maar de overheid staat erbij en kijkt ernaar. We kunnen daarom niet anders dan naar de rechter gaan om de natuur te redden.’
Haalbare vorderingen
Greenpeace voert een ‘rode lijst van 19 natuurtypen en leefgebieden’ aan waarvoor eind 2025 maatregelen moeten worden genomen om de stikstofneerslag onder een veilig niveau te brengen. Deze natuurtypen, zoals oude eikenbossen, veengebieden en zandverstuivingen komen voor in zo’n 80 natuurgebieden, verspreid door heel Nederland. Ook is er een ‘oranje lijst van natuurtypen’ waarvoor maatregelen voor eind 2030 noodzakelijk zijn. Om aan de vorderingen te voldoen moet circa 80% van alle stikstofgevoelige natuur onder KDW worden gebracht. Het inmiddels afgeschoten beleid van Minister van de Wal telde op tot ruim 80% onder KDW.
De gang naar de rechter wordt ondersteund door Caring Farmers, Stichting Demeter, en de Federatie van Agro-ecologische Boeren. Samen vertegenwoordigen zij duizenden ‘groene boeren’. Verder scharen de Caring Vets, de Caring Doctors, MOB, Milieudefensie, Vogelbescherming Nederland, WNF, SoortenNL en Stichting Natuurbeschermingswacht zich achter deze zaak.
Greenpeace spande eerder een kort geding aan om de stikstofaanpak te bespoedigen. In deze zaak werden de vorderingen afgewezen, de rechter erkende echter wel dat het beleid van de Staat ernstig tekortschoot. Sinds de uitspraak van de kortgedingrechter is veel van het voorgenomen beleid en de beschikbare financiële middelen door het kabinet geschrapt, tegen het dringende advies van de eigen ambtenaren in. De uitspraak van de bodemprocedure wordt begin 2025 verwacht.
