Wat kan het gemeen koud zijn in het gebied waar de vier deelnemende kustenaars aan het vriendelijke en boeddhistische experiment Boeddha in de Linie ieder twee weken wonen en werken. De ijskoude Poolwind joeg gisteravond op een erf van een wilgentenenleverancier in Vianen dwars door de speciaal door mijn kleermaker Khieroe voor dit soort weder gevoerde colbertje. Van mijn metgezellen mocht ik er niet over klagen, tot de wilgentenenleverancier, grootgebracht met wilgentenenmelk en absoluut geen watje, de historische en door mij beminde woorden uitsprak: ‘Wat is het koud’.
Grafisch ontwerper en beeldend kunstenaar Mark Schalken gaat de komende weken een interessant object maken van de tien bossen wilgentenen. Pas gesnoeid en dus vers, de katjes zaten er nog aan. Met een paardentrailer zijn de takkenbossen opgehaald en naar het atelier aan Het Spoel in Culemborg gebracht. Mark verblijft vanaf afgelopen zondag in het atelier en de bomvrije bunker aan de overzijde van de weg. Maandagmorgen stond hij al om zes uur op om de zonsopgang gade te slaan. Maar de natuur was hem net een stapje voor, de ochtend gloort al lichtjes. Vanmorgen was hij van plan de wekker nog iets vroeger te zetten om echt in dat moment te zijn.
Mark volgde zondag Raoul Deleo op- illustrator, tekenaar en animator, de derde kunstenaar van ons project. Behalve over kunst spraken de kunstenaars ook over de leefomstandigheden in en rond het atelier en de bomvrije slaapbunker. De bunker ligt in open veld, waar voor stadsmensen vreemde en soms onbekende dieren ’s nachts tevoorschijn kruipen. Zo ook ratten die het fijne willen weten van de gast in ‘hun’ bunker. Leen Kaldenberg, de eerste deelnemende kunstenaar, versperde hun doorgang door onder de stalen deuren houten balken aan te brengen. Maar een rat is niet gauw voor één gat te vangen. Raoul vertelde dat hij ’s nachts vanuit een nis rattenvoetjes hoorde trippelen.
Hoe verging het Raoul? Best, zei hij. Hij was gecharmeerd door de vlakbij het atelier gelegen ‘armenboomgaard’, waar armelui hun appelen in het verleden konden plukken en/of de kerk die appelen verkocht om dat geld aan arme mensen uit te delen. Twee keer per dag zat Raoul op het dak van de bomvrije ruimte noord in meditatie en beoefende er yoga. Twee keer anderhalf uur lang. Tussendoor aaide hij het papier, zoals hij dat noemt en deed zijn ding als kunstenaar. Hij is een paar keer in die bijzondere boomgaard geweest, ook om te werken. De hoogstambomen staan nu in bloei en ogen vriendelijker dan in de winter. Als ze met dreigende zwarte takken het beeld in de omgeving bepalen. Je kan er dan beter niet ’s nachts vertoeven, lijkt het.
Met beitels en een zaag ging Raoul aan de slag met een dode wilg. Het resultaat vind ik indrukwekkend. Het Hout en de Dood, zo noemt organisator Elisabeth ter Borg dit object. Is het een opening naar het leven, of het wegzakken in de dood.
Het is net als met het liedje van Gerard Cox, we hebben er maanden lang naar uitgekeken, ons boeddhistisch en vriendelijk project. En nu weer bijna voorbij. Vergankelijkheid toch. Vanaf tien mei zijn de objecten van de kunstenaars te zien in een indrukwekkende expositie in het Kunstfort Asperen. En in september in een galerie? Dat is de verwachting.
Het decor waarin het project Boeddha in de Linie plaatsvindt is grillig, nat en koud. In de soms woest wilde dan weer lieflijke uiterwaarden van de rivier de Lek, tussen Culemborg en Everdingen, ligt Werk aan het Spoel. Een zogenoemd kunstfort dat onderdeel uitmaakt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Met veel bunkers, die onvergankelijk lijken. Het project symboliseert de natuurlijke zoektocht; van het smeltwater van de Alpen dat door de uiterwaarden de weg naar zee vindt; van de ganzen, scholeksters en lepelaars uit Afrika naar hun broedplaats.
De kunstenaars zijn niet van de buitenwereld afgesloten. Overdag zoeken wandelaars de ruige omgeving op. De nachten zijn donker en stil. Het is geen plek voor bangerikken. De kunstenaars werken in een atelier en slapen in een bomvrije bunker, met net dat beetje comfort dat ze heel erg naar hun eigen bed doet verlangen. Maar waar ze eventueel met mooi weer ook in kunnen werken.
Zie voor een korte video-impressie dit filmpje.
Bezoek ook de Facebookpagina voor actuele informatie
